سیاست ممنوعیت بیان و نگارش فرموده های رسول گرامی صلی الله علیه و آله که از دوره ابوبکر آغاز شده بود ، در ایام خلیفه دوم به طور شدیدتر و فراگیر دنبال شد و همانند بخشنامه های امروزی در سراسر مناطق به اجرا در آمد و سر پیچی کنندگان از آن مجازات شدند. (641)
بر پایه آن چه در منابع تاریخی یافت می شود ، سیاست منع نگاشتن حدیث رسول اکرم صلی الله علیه و آله در ایام زندگی آن حضرت نیز از سوی بعضی صحابیان ترویج و دنبال می شده است. عبدالله فرزند عمر و بن عاص می گوید : من در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله گفتارهای آن حضرت را می نوشتم. قریش بغضی از صحابیان مرا نهی کردند که هر چه پیامبر صلی الله علیه و آله می گوید ،می نویسی ! او هم بشری است که در حال غضب و خشنودی سخن می گوید. ای بسا در حال خشنودی از کسی تعریف کند و در حال غضب بدگویی !من هم مدتی نوشتن حدیث را ترک کردم و بعد از آن ، موضوع را به رسول خدا گفتم. حضرت فرمود : سخن مرا بنویس. قسم به آن که جانم در دست اوست ، جز کلام حق از دهان من بیرون نمی آید. (642)
این رویداد گویای این واقعیت است که آن سیاست از سال ها پیش ، به دلایلی که ذکر خواهیم کرد ، مورد توجه عده ای بوده و اوج آن در پیشگیری از نگارش وصیت رسول خدا صلی الله علیه و آله روا داشته شد نخستین و مهم ترین اقدام آشکار برای اجرای سیاست جلوگیری از بیان و نگارش حدیث رسول خدا صلی الله علیه و آله بود.
در اجرای این سیاست چند اقدام به تدریج تا پایان خلافت امویان (643)
پیگیری شد :
1. ارسال بخشنامه به مناطق اسلامی.
2. جلوگیری از خروج صحابیان سخنور و گویندگان حدیث از مدینه.
3. جلوگیری از نگاشتن تفسیر آیات در کنار آنها.
4. گسترش حکایات و عقاید تحریف شده تورات و انجیل.
5. جعل احادیثی چند که رسول خدا صلی الله علیه و آله نگاشتن حدیث را منع کرده است.
6. جعل حدیث پیرامون منزلت خلفا.
7. جعل حدیث در نکوهش علی بن ابی طالب علیه السلام و خاندان او
641) در این باره ، ر. ک : همان ،ج 12 ، ص 93 ، البدایة و النهایة ،ج 8 ،ص 106و 107 ،کنزالعمال ،ج 5 ، ص 239 ،سنن دارمی ، ج 1 ، ص 85 ، سنن ابن ماجه ، ج 1، ص 16 ، المستدرک علی الصحیحین ،ج 1، ص 102 ،تذکرة الحفاظ ، ج 1، ص 6 و 7 ،مجمع الزوائد ، ج 1 ، ص 149 ،الغدیر ، ج 6 ،ص 294 و 297.
642) سنن دارمی ، ج 1، ص 125 ، سنن ابی داود ، ج 2، ص 126 ،مسند احمد ، ج 2، ص 167 ،207 و 216. المستدرک علی الصحیحین ،ج 1 ، ص 105 و 106.
643) دوره خلافت امام علی علیه السلام و عمر بن عبدالعزیز را باید استثنا کرد. گر چه در دوره ابن عبدالعزیز همچنان برخی محدویت ها ادامه داشت.
