عن زراره قال: سالت ابا جعفر (علیه السلام) عما فرض الله عزوجل من الصلاه فقال: خمس صلوات فی اللیل و النهار، فقلت: فهل سماهن و بینهن فی کتابه؟ قال: نعم، قال الله تعالی لنبیه (صلی الله علیه و آله و سلم): اقم الصلاه لدلوک الشمس الی غسق اللیل (1) و دلوکها زوالها، ففیما بین دلوک الشمس الی غسق اللیل اربع صلوات سماهن الله و بینهن و وقتهن، و غسق اللیل، هو انتصافه، ثم قال تبارک و تعالی: و قرآن الفجر ان قرآن الفجر کان مشهوداً (2)، فهذه الخامسه، و قال الله تعالی فی ذلک: وأقم الصلاه طرفی النهار (3) و طرفاه المغرب و الغداه و زلفا من اللیل، و هی صلاه العشاء الاخره. و قال تعالی: حافظوا علی الصلوات و الصلاه الوسطی (4) و هی صلاه الظهر، و هی أول صلاه صلاها رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)، و هی وسط النهار، وسط الصلاتین بالنهار صلاه الغداه و صلاه العصر، وقومو لله قانتین (5) قال: و نزلت هذه الایه یوم الجمعه و رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فی سفر فقنت فیها رسول الله و ترکها علی حالها فی السفر و الحضر، و اضاف للمقیم رکعتین، و انما وضعت الرکعتان اللتان اضافهما النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) یوم الجمعه للمقیم؛ لمکان الخطبتین مع الامام، فمن صلی یوم الجمعه فی غیر جماعه فلیصلها اربع رکعات کصلاه الظهر فی سائر الایام؛(6)
زراره می گوید: از امام باقر (علیه السلام) پرسیدم از آن چه خداوند عزوجل از نماز بر بندگانش واجب فرموده است. امام فرمود: پنج نماز است که در شب و روز واجب گردیده، گفتم: آیا آنها را در قرآن نام برده و تبیین کرده است فرمود: بلی، خداوند متعال به پیامبر فرمود: نماز را بر پای بدار از زمان زوال آفتاب تا نصف شب و ما بین زوال تا نصف چهار نماز است که خداوند نام گذاری و تبیین فرموده است و شکافته شدن فجر آشکار مشاهده شدنی و پدیدار است و این نماز پنجمین است و در این زمینه خداوند فرمود: برپای دار نماز را طرفین روز و طرفین همان مغرب و صبح است و نزدیک شب همان نماز عشای آخر می باشد و خداوند فرمود: بر نمازهایتان محافظت کنید و بر نماز وسطی و نماز وسطی همان نماز ظهر است و اولین نمازی که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به جای آورد، وسطی است از آن جهت که وسط نمازهای روزانه، یعنی وسط نماز صبح و نماز عصر می باشد، و در بعضی قرائت ها نماز وسطی همان نماز عصر است، و برای خدا قنوت کنید، امام فرمود: این آیه روز جمعه نازل شد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مسافرت بود، پس رسول خدا قنوب به جای آورد و از آن پس قنوب را در سفر و حضر انجام داد، و برای غیر مسافر دو رکعت اضافه فرمود و این دو رکعت که پیامبر برای غیر مسافر اضافه فرمود به جای دو خطبه است که همراه امام در جمعه به جای آورده می شود و آنان که روز جمعه بدون جماعت (به صورت انفرادی) نماز می خوانند باید چهار رکعت به جای آورند، مانند نماز ظهر در سایر روزها.
قال عباده بن الصامت... أشهد انی سمعت رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) یقول: خمس صلوات افتر ضهن الله تعالی: من احسن وضوء هن، و صلاهن لوقتهن، و اتم رکوعهن و خشوعهن، کان علی الله عهد ان یغفرله، و من لم یفعل فلیس له علی الله عهد ان شاء غفرله و ان شاء عذبه.(7)
و قوله (صلی الله علیه و آله و سلم) للاعرابی حینما ساله عن الاسلام، فقال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): خمس صلوات فی الیوم و اللیله، فقال: هل علی غیر هن، قال: لا الا ان تطوع...؛(8)
عباده بن صامت می گوید: گواهی می دهم که از رسول خدا شنیدم که می فرمود: پنج نماز است که خداوند واجب فرموده است، هر کس با وضوی نیکو و در وقتشان با رکوع و خشوع کامل آنها را به جای آورد خداوند تعهد فرموده که او را ببخشد.
و هر کس چنین نکند خداوند نسبت به او تعهدی ندارد، اگر خواست می بخشد و اگر خواست عذابش می کند.
و گفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به مرد بادیه نشینی، آن گاه که از آن حضرت در مورد اسلام پرسید (اسلام چیست؟) حضرت فرمود: پنج نماز است در شب و روز، اعرابی پرسید آیا غیر از اینها چیز دیگری بر من واجب است؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: خیر، مگر این که خواسته باشی نماز استحبابی به جای آوری.
***********************************
1) اسراء، آیه 78.
2) همان.
3) هود، آیه 116.
4) بقره، آیه 238.
5) همان.
6) فروع کافی، ج 3، ص 271، ح 1.
7) سنن ابی داود، کتاب الصلاه، ج 1، ص 115، ح 425.
8) صحیح مسلم با شرح نووی، ج 1، جزء 1، ص 166، باب الصلوات التی هی احد ارکان الاسلام.

نوشتن دیدگاه