آيه (24)      
ƒيَقُولُ يا لَيْتَنِى قَدَّمْتُ لِحَياتِى

ترجمه :
24. فرداى قيامت مى‌گويد: اى كاش من تا در دنيا زنده بودم پيش انداخته بودم براى امروزم[1] .
 
 
تفسير :
]حيات دنيوى و حيات اخروى[
دو نحوه حيات داريم: يكى، حيات دنيوى كه در حقيقت اگر با ايمان و علم و اعمال صالحه طى شود زنده است، و الّا كافر و مشرك و جاهل و عاصى و فاسق و فاجر و ظالم در حقيقت مرده هستند :
النَاسُ مَوْتَى وَ أَهْلُ العِلْمِ أَحْيَاءُ[2]          عَلَى الهُدَى لِمَنِ اسْتَهْدَى أدِلّاءُ[3]
 
 
حقيقت حيات، حيات قلب است و قلبى كه كور و كر و لال باشد سياه و قساوت گرفته باشد در حقيقت مرده است، چنانچه مى‌فرمايد: (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا للهِِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ)[4]  الآية. و نيز مى‌فرمايد: (إِنَّکَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى وَ لا تُسْمِعُ  
الصُّمَّ الدُّعاءَ إِذا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ)[5]  و بر فرض اسم او را حيات بگذاريم، حيات حيوانى  
است، نه انسانى، چه رسد به حيات ايمانى.
دوم، حيات اُخروى كه حيات ابدى است، لا موتَ بعدَهُ وَلا زَوال، بلكه قضيه بر عكس است. اهل ايمان و تقوا و طاعت هميشه زنده هستند.
هرگز نميرد آن كه دلش زنده شد به عشق         ثبت است بر جريده عالم دوام ما
(وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِى سَبِيلِ اللهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ * فَرِحِينَ بِما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ)[6]  الآية. فرداى قيامت كه پرده برداشته مى‌شود و حقايق مكشوف  
مى‌گردد، مشرك آرزو مى‌كند: اى كاش براى امروزم موحد شده بودم. كافر: اى كاش مومن شده بودم، ضال: اى كاش هدايت شده بودم، فاسق: اى كاش مطيع و هكذا، لكن بعد از آنكه كار گذشت چه نتيجه دارد؟
*    *    *
 

[1] .  اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون خدا و پيامبر، شما را به چيزى فراخواندند كه به شما حياتمى‌بخشد، آنان را اجابت كنيد. سوره انفال: آيه 24.
[2] .  البتّه تو مردگان را شنوا نمى‌گردانى، و اين ندا را به كران ـ چون پشت بگردانند ـ نمى‌توانىبشنوانى. سوره نمل: آيه 80.
[3] .  هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند، مرده مپندار، بلكه زنده‌اند كه نزد پروردگارشانروزى داده مى‌شوند. به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند. سوره آل عمران: آيات169 ـ 170.
[4] .  پس در آن روز هيچ كس چون عذاب كردن او، عذاب نكندƒ 25 و هيچ كس چون در بند كشيدناو، در بند نكشدƒ 26.
[5] .  ر.ك: مجازالقرآن: ج2، ص298؛ تفسير ابن ابى حاتم: ج10، ص3429 و مجمع البيان: ج10،ص741.
[6] .  قطعاً عذاب من سخت خواهد بود. سوره ابراهيم: آيه 7.

نوشتن دیدگاه