آيه (22)      
ƒ(وَ جاءَ رَبُّکَ وَ الْمَلَکُ صَفّاً صَفّاً)
ترجمه :[1]

تفسير :
]اعتقادات نادرست مجسّمه[
اما مجسّمه مى‌گويند: خدا مى‌آيد و بر تخت خود مى‌نشيند و حكم مى‌كند[2] ، و اما      
بنابر قول حق كه خداوند جسم نيست، مراد امر پروردگار و حكم اوست، چنانچه از على بن بابويه مسنداً از حضرت رضا 7 فرمود :
«إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لا يُوصَفُ بِالْمَجِيءِ وَ الذِّهابِ، تَعالى اللهُ عَنِ الاْنْتِقالِ، إنَّما يَعْني بِذَلِکَ : وَ جاءَ أمرُ رَبِّکَ»[3] .
 
و امّا مفسرين بعضى گفتند: قضاى الهى و محاسبه او[4] ، بعضى گفتند: جلائل
آياته[5] ، بعضى گفتند: ظهور معرفته كه بر همه معلوم مى‌شود[6]  و زوال الشبهة و
 
الشك[7] .
 
اقول : (وَ جاءَ رَبُّکَ) معنى اين است كه خداوند در مقام حساب و مواخذه و رسيدگى به اعمال بندگان برمى‌آيد، مثل اينكه به طرف بگويى: آمدم پاى حساب و انتقام و جزا.
 
]صف كشيدن ملائك در قيامت[
(وَ الْمَلَکُ) مراد نوع ملك است نه فرد كه ملائكه هفت آسمان دور اهل محشر را حلقه مى‌زنند و هفت صف يكى عقب ديگرى، مثل صفوف جماعت در مسجد الحرام كه دور كعبه صف بسته مى‌شود كه مى‌فرمايد: (صَفّاً صَفّاً) كه راه فرار بر احدى نيست، چنانچه مى‌فرمايد: (يَقُولُ الاِْنْسانُ يَوْمَئِذٍ أَيْنَ الْمَفَرُّ)[8] .
 
*    *    *
 

[1] . ر.ك : تفسير التبيان: ج10، ص347؛ المحرر الوجيز: ج5، ص480 و مجمع البيان: ج10، ص74.
[2] .  ر.ك : التبيان: ج10، ص347؛ مجمع البيان: ج10، ص741 و تفسير رازى: ج31، ص174.
[3] .  ر.ك: همان.
[4] .  ر.ك: همان.
[5] .  آن روز انسان گويد: «راه گريز كجاست؟». سوره قيامت: آيه 10.
[6] .  ترجمه ديگر: و جهنم را در آن روز حاضر آورند، آن روز است كه انسان پندگيرد، ولى كجا او راجاى پندگرفتن باشد؟
[7] .  هنگامى كه روز قيامت فرا رسد دوزخ با هفتاد هزار افسار كه در دست هفتاد هزار فرشته استلگام زده مى‌شود آورده مى‌شود، پس چنان آن بندها و افسارها را از خود رها مى‌سازد كه اگرخداوند متعال او را باز نمى‌دارد آسمان‌ها و زمين را خواهد سوزاند. امالى طوسى: ص327،ح684؛ ر.ك: مسندالرضا 7: ص178 و بحارالأنوار: ج7، ص126، ح2.
[8] .  مختصرى از زندگى‌نامه وى در همين تفسير: ج7، ص463، پاورقى(1) گذشت.

نوشتن دیدگاه