آيه (6)        
خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ

ترجمه :
6. خلق شده از ماء ريزنده[1] .
 
 
تفسير :
]خلقت انسان از آبى جهنده[
اين جواب از آيه قبل است كه فرمود: (مِمَّ خُلِقَ) مى‌فرمايد: (خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ) مراد منى است كه دفعتاً ريزش مى‌كند از عورت رجل در رحم مرئه، و ممكن است مراد مجتمع باشد، چنانچه گفتند: جاء القوم دفقة يعنى مجتمعين كه ماء الرجل و ماء المرأة در رحم مجتمع مى‌شوند، چنانچه مى‌فرمايد: (إِنّا خَلَقْنَا الاِْنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ)[2]  امشاج به معنى آميخته شده، و خلقت انسان از نطفه يكى از مراتب خلقت
اوست. مراحلى قبل داشته و مراحلى بعد دارد. اما مراحل قبلى از خاك بوده، سپس از مأكولات انسان از حبوب و فواكه، سپس به تمام اعضاى بدن و يك قسمت آن نطفه شده كه از تمام اعضا گرفته شده. سپس به واسطه قوه شهوت در مجرا گرفته و خارج شده و در رحم قرار گرفته. و اما مراحل بعدى، نطفه علقه شده، سپس مضغه، ثم العظم، ثم اللحم، ثم صورت‌بندى شده تا تمام جسميت آن خاتمه پيدا كرده. سپس روح دميده شده و تا مدت معيّنى در رحم قرار گرفته و از مأكولات مادر سهم گرفته و رشد كرده تا وضع حمل شده و به دنيا آمده كه مى‌فرمايد :
ƒيَخْرُجُ مِنْ بَيْنِ الصُّلْبِ وَ التَّرائِبِ)
ترجمه :[3]
 
تفسير :
صلب، عظامِ ظهر است و ترائب[4] ، جمع تريبه، عظامِ سينه است از گردنه تا ميان       
دو پستان. صلب از مرد است و ترائب از زن است، صلب پدر و ترائب مادر. خداوندى كه چنين قدرتى در انسان به كار زده، قدرت دارد كه دو مرتبه از خاك بدون طى اين مراحل انسان كند و برگرداند به عالم آخرت.
*    *    *
 

[1] .  ما انسان را از نطفه‌اى اندر آميخته آفريديم. سوره انسان (دهر): آيه 2.
[2] .  كه از صُلب مرد و ميان استخوان‌هاى سينه زن بيرون مى‌آيد.
[3] .  ترائب: كلمه‌اى است قرآنى به معنى استخوان‌هاى سينه و مفرد آن تربيه است. اين كلمه برگرفتهاز آيه فوق است. در تفسير اين آيه، مفسّرين ـ مخصوصاً مفسّرين معاصر و على الخصوصطرفداران تفسير علمى ـ نظرات مختلفى ابراز كرده‌اند. «صلب» كه يعنى پشت، تيره پشت، ستونفقرات، كمر، اما ترائب را برخى قفسه سينه و توسعاً قسمت قدامى بدن زن گرفته‌اند. و برخى آن را«لگن خاصره» ترجمه كرده‌اند. ولى برخى از مفسّرين قديمى مثل قمى، صلب را كنايه از كل وجودمرد و ترائب را كنايه از كل وجود زن گرفته‌اند. قابل يادآورى است كه مراغى صاحب تفسيرمراغى در ذيل اين آيه از بعضى اطباء و پزشكان توجيه دقيق و علمى نقل كرده است. ر.ك :دانشنامه قرآن، مدخل «ترائب».
[4] .  ترجمه ديگر: در حقيقت، او ]= خدا[ بر بازگردانيدن وى به خوبى تواناست.

نوشتن دیدگاه