آيه (31)      

ƒ(أَخْرَجَ مِنْها ماءَها وَ مَرْعاها)
 
ترجمه :
31. بيرون كرد از زمين آب آن را و چراگاه آن را[1] .
 
 
تفسير :
]آب، يكى از بزرگ‌ترين نعمت‌هاى خداوند[
هر قسمت زمين كه نزديك‌تر به دريا باشد، اگر حفر كنند زودتر به آب مى‌رسند و بسا از فشار آب شكاف بر مى‌دارد و رودخانه‌ها و نهرها بر صفحه زمين جارى مى‌شود و چه بسيار از اشعه شمس بخار مى‌شود و متصاعد مى‌گردد و به صورت ابر در مى‌آيد و باران مى‌شود و در اعماق زمين فرو مى‌رود و از كوه‌ها جريان پيدا مى‌كند و رودخانه‌ها و نهرها در اطراف زمين تشكيل داده مى‌شود جل الخالق و همين است مفاد: (أَخْرَجَ مِنْها) از زمين به توسط چشمه‌ها و آبار[2]  و رودها (ماءَها)[3]  و سبب
                     
مى‌شود كه گياه از زمين روييده شود و اشجار رشد كند براى خوراك انسان و حيوانات بالاخص حيوان‌هاى بيابانى كه مفاد: (وَ مَرْعاها) است، چراگاه‌هاى صحراها و بيابان‌ها و مزارع و كشتزارها و باغستان‌ها، حتى بسيار از خانه‌ها كه چه اندازه بركات و فوايد غير از مأكولاتش دارد در تلطيف هوا و سايه‌بان و استفاده از چوب‌ها و برگها و تخم‌ها و ريشه‌هاى آن‌ها.
*    *    *

[1] .  ترجمه ديگر: آبش و چراگاهش را از آن بيرون آورد.
[2] .  آبار(جمع بِئْر): چاه‌ها.
[3] .  ماء ]= آب[: واژه‌اى است پرتكرار در قرآن و داراى وجوه مختلف. 59 بار به صورت «ماء» وچهار بار به صورت‌هاى ماءَك، (هود44:) ماؤُكم (ملك30:)؛ ماءَها(آيه فوق) و ماؤُها (كهف41:) بهكار رفته است. «ماء» از ريشه «مَوَهَ» و همزه در ماء بدل از هاء است. و در اصل به هرآنچه مايعباشد از آب مطلق و مضاف و... آب گويند و در صورت مطلق ذكر كردن، منظور آب خالص است.اصل اين كلمه عبرى و سريانى است. آب در قرآن بر چند وجه به كار رفته است: 1) وجه نخستينآن آب به معنى «آب» است. چنان‌كه خداى متعال در آيه 43 سوره نساء فرمايد: (آنگاه آب نيافتيدبايد بر خاكى پاك تيمّم كنيد). از اين معنى در قرآن بسيار است. 2) آب به معنى باران، در برخىآيات قرآن كه از نزول آن از آسمان سخن رفته منظور باران است. به عنوان نمونه آيه 11 سورهانفال چنين است: (و از آسمان آبى بر شما باريد، تا شما را با آن پاكيزه بدارد). از اين معنى نيز در آنبسيار است. 3) آب به معنى برف، چنان‌كه در آيه 18 سوره مؤمنون آمده است: (و از آسمان آبى بهاندازه فرو فرستاديم و آن را در زمين جاى داديم). 4) وجه چهارم آب به معنى آب جوى بهشتاست و يا مطلق آب در آخرت، چه در جهنم هم آب وجود دارد؛ البته آب غيرصاف و خالص.بنابراين آب در عالم ديگر با محيط آنجا سنخيت دارد. آب بهشت داراى لطافت و زلالى خاصخود است و آب جهنم داراى انواع كثافات ولجن‌ها و عطش‌آورى و سوزندگى خاص خود است.اين دو در قرآن كاربرد قابل توجهى دارد. درباره آب در بهشت در آيه 15 سوره محمد 9 آمدهاست: (وصف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده است چنين است كه در آن جوى‌هايى ازآب ناگندا، و... است) و وصف آب در جهنم در همين آيه چنين است: (آيا چنين كسى همانند كسىاست كه جاودانه در آتش دوزخ است؟ و به آنان آبى جوشان نوشانده مى‌شود كه دل وروده‌هايشان را پاره پاره مى‌كند). در توصيف اين دو آب آيات ديگرى در قرآن وجود دارد. 5)وجه پنجم آب به معنى نطفه (= آب منى) است. كاربردهاى اين وجه در قرآن چنين است: آيه  45سوره نور (وَاللهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ)؛ آيه 54 سوره فرقان: (وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً) و.... ر.ك: دانشنامه قرآن، مدخل«آب درقرآن».

نوشتن دیدگاه