عدالت، واژه اى غريب نيست، اما حقيقتى قريب هم نيست.
سده ها وهزاره هاى بسيارى است که بشر با اين رؤيا روز وشب کرده، ليکن جز زور واختناق وظلم وبيداد، نصيبى نبرده است. هنوز آهنگ سنگينى ناله هاى کودکانى که به بيگارى کشيده شده اند، مادرانى که شوى خود را به بى عدالتى قربان داده اند ومردانى که به جبر کمر در برابر ظلم خم کرده اند در گوش تاريخ است. هنوز اشکهاى ريزان وقلبهاى داغديده، هراسهاى قالب تهى کن ونفسهاى در سينه حبس، ضجه هاى دردناک ودردهاى بى تاوان، زخمهاى بى مرهم ونااميديهاى بى پايان، نگاه هاى خسته وبى سو، دستهاى لرزان وبى رمق، لبهاى خشک وچروکيده، بدنهاى رنجور وزجر کشيده، انسان سراپا ظلم وبيداد ديده، هنوز اين همه در خاطره تاريخ زنده است واگر تاريخ با يادبود اين حجم عظيم از نامردمى، هنوز پا بر جا ايستاده وقالب تهى نمى کند، به دليل اين است که مى خواهد کسى را بيابد وتمام رنجهاى مدفون در خويش را در گوش او نجوا کند.
ديديم ومکرر شنيده ايم که در طول تاريخ، انسانهاى بسيارى با انديشه عدالت وفرياد دادخواهى انسانها، اين حقيقت را زنده وجاودان ساخته اند، اما تلاش عملى آن خيرانديشان ونيک خواهان در راه برقرارى عدالت، در بيشتر موارد کم ثمر ويا بى ثمر وعدالت در معناى حقيقى آن، همچنان در رؤيا. چقدر سخت ودشوار است تعبير نشدن اين رؤياى شيرين. رؤيايى که تمامى اجزاى وجود انسان در تمام تاريخ، با آن عجين شده ونگاه پر انتظار او در تعبير آن خسته وکم سو گشته. بارها وبارها با زنگ حوادث مختلف، تپش قلبش فزونى يافته، اما زمانى که پلک از اين خواب شيرين برداشته، جز سياهى وتباهى مستکبران وظالمان چيزى در پيش روى نديده.
اما مى دانيم، هر چه بر شماره اوراق تاريخ افزون گردد، از شماره انتظارمان خواهد کاست واين همان چراغ اميدى است که قرنها وقرنهاست در دل انسانها به عشق آمدن آن منجى، روشن وفروزان است. به عشق او، که نامش (عدل) است (السلام على... العدل المشتهر) کلامش عدل است وراهش عدل. او که حکومتش حکومت عدالت است واين گم شده بشريت را در فرجام تاريخ بدو باز خواهد گرداند.
در خصوصيات قيام وحکومت امام زمان (عليه السلام)، هيچ ويژگى به اندازه (عدالت وقسط) روشنى ونما ندارد. آن قدر که در روايات بر ويژگى عدالت گسترى آن مولى تأکيد شده، بر ساير مسائل چنين ابرامى نرفته است واين، نشان از برجستگى اين مهم در سازمان مدينه فاضله اسلامى در دوران ظهور دارد.
دهها وبلکه صدها روايت در کتابهاى مختلف روايى، بويژه، در کتاب منتخب الأثر وکمال الدين، شيخ صدوق، در مورد عدالت گسترى آن حضرت وارد شده است. در بسيارى از اين روايات، از آن امام همام، به عنوان مظهر وتجلى کامل عدالت ياد شده است. نام (عدل) که بر آن مولى نهاده اند در واقع ترجمان کامل رسالت اوست.
صاحب مکيال المکارم، در اثر شريف خود، در اين رابطه چنين مى نويسد:
(عدل، آشکارترين صفات نيک آن امام است. براى همين (آن بزرگوار) در دعاى شبهاى رمضان، (عدل) ناميده شده است:
(اللهم وصل على ولى امرک القائم المؤمل والعدل المنتظر).
خداوندا به ولى امر خود که قيام کننده و... وعدل مورد انتظار همه است درود فرست).(3)
ودر جاى ديگر، همين عنوان را به گونه اى ديگر مى يابيم:
(اول العدل واخره).(4)
(السلام على القائم المنتظر والعدل المشتهر..).(5)
در مدينه فاضله اسلامى ودر بستر ظهور آن منجى نيز، همه جا سخن از عدالت وقسط است. سخن از لبريز شدن زمين از عدل وداد است. دامنه عدالت او، تا اقصى نقاط منازل وزواياى ناپيداى جامعه گسترده است، حتى عدالت ودادگرى همچون گرما وسرما در درون خانه هاى مردمان نفوذ مى کند ومأمن ومسکن وجود آنان را سامان مى بخشد.(6) ودر روايات ظهور، عدالت، چنان عطش برانگيز وسيرى ناپذير وفراموش ‍ ناشدنى ترسيم گرديده است که انسان را در اين گمان مى افکند که اصولا، جهان براى رسيدن به اين نقطه وفرجام، باقى مانده است وبرنامه وتنظيم متعمدانه الهى بر اين است که آخرين سطور تاريخ، با برگهاى دادخواهى به انجام رسد وخداوند چنان بر اين مهم تأکيد دارد که اگر حتى يک روز از عمر دنيا باقى مانده باشد، او آن را چنان طولانى خواهد کرد(7) تا آن رؤياى موعود مردمان از راه رسد ودرخت عدالت را بر ضمير آگاه تشنگان بکارد وجامعه بشرى را با آن گمشده خويش رو به رو سازد، زمين را از عدل وقسط سيراب کند وآن قدر بر باده عدالت بيفزايد که جان آدميان از آن مدهوش گردد.
در سايه اين عدالت، هيچ انسانى در قيد بندگى وبردگى باقى نمى ماند.(8)
حقوق به يغما رفته انسانها به آنها باز مى گردد.(9)
بندهاى پيدا وناپيداى بندگى از سرو گردن انسانها باز مى گردد وزمينه استثمار انسان از انسان به کلى برچيده مى شود.(10)
کارگزاران ظلم وبيداد، مورد بازخواست قرار مى گيرند. قاضيان وحاکمان کژ رفتار از مسؤ وليت خويش، عزل مى شوند وزمين، از هر نوع خيانت ونادرستى پاک مى گردد.(11)
گردنکشان ومستکبران در هم کوبيده مى شوند ومحرومان ومستضعفان در استرجاع حق خويش کامياب مى گردند.(12) ديگر ناله هيچ مظلومى در گلو خفه نمى گردد، اشک وآه هيچ دلسوخته اى بلند نمى گردد، هيچ انسانى گرسنه سر بر بالين نمى گذارد وهيچ محرومى با کينه ودغدغه نا امنى، روزگار سپرى نمى کند.
واينها افسانه نيست، بلکه به راستى تمام آن چيزى است که بر ما وعده داده اند وما را در انتظار آن به برترين عبادت فراخوانده اند که انتظار آمدن او، انتظار گامهاى عدالت است.

نوشتن دیدگاه