وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ

ترجمه :
27. و اقبال مى‌كنند بعض آن‌ها به بعض ديگر و از يكديگر پرس و سوال و جواب و پاسخ مى‌كنند[1] .
 
تفسير :
]سؤال‌ها و جواب‌هاى اهل محشر[
يك سوال و جواب ضعفاست با اكابر آن‌ها كه مى‌فرمايد: (وَ بَرَزُوا للهِِ جَمِيعاً فَقالَ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنّا كُنّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنّا مِنْ عَذابِ اللهِ مِنْ شَىْءٍ قالُوا لَوْ هَدانَا اللهُ لَهَدَيْناكُمْ سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ)[2]  ونيز مى‌فرمايد: (وَ إِذْ يَتَحاجُّونَ فِى النّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنّا كُنّا لكم تَبَعاً فَهَلْ اَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنّا نَصيِباً مِن النار * قالَ الذيِنَ اسْتَكْبروُا انّا كلٌ فِيها إِنَّ اللهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبادِ)[3] .   
يك جا با شيطان پرس و سوال دارند كه تو ما را اغوا كردى، شيطان جواب مى‌دهد: (وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمّا قُضِىَ الاَْمْرُ إِنَّ اللهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِى عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِى فَلا تَلُومُونِى وَلُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِىَّ)[4]  الآيه.
يك سوال و جواب با خزنه جهنم دارند: (وَ قالَ الَّذِينَ فِى النّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنّا يَوْماً مِنَ الْعَذابِ* قالُوا أَوَلَمْ تَکُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّناتِ قالُوا بَلى قالُوا فَادْعُوا وَما دُعاءُ الْكافِرِينَ إِلّا فِى ضَلالٍ)[5].
   يك سوال و جواب با مالك دارند: (وَ نادَوْا يا مالِکُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّکَ قالَ إِنَّكُمْ ماكِثُونَ)[6] .
يك سوال و جواب با اهل بهشت دارند: (وَ نادى أَصْحابُ النّارِ أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمّا رَزَقَكُمُ اللهُ قالُوا إِنَّ اللهَ حَرَّمَهُما عَلَى الْكافِرِينَ)[7] .
 ]در[يك سوال، درخواست رجوع به دنيا مى‌كنند: (رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْها فَإِنْ عُدْنا فَإِنّا ظالِمُونَ * قالَ اخْسَوُا فِيها وَ لا تُكَلِّمُونِ)[8] .

[1] .  ترجمه ديگر: و بعضى روى به بعضى ديگر مى‌آورند و از يكديگر مى‌پرسند.
[2] .  و همگى در برابر خدا حاضر مى‌شوند. پس ضعفا و زير دستان به رؤسا و گردنكشانمى‌گويند: ما پيروان شما بوديم آيا مقدارى از عذاب خدا را از ما دور مى‌كنيد؟ مى‌گويند :اگر خدا ما را هدايت كرده بود قطعاً شما را هدايت مى‌كرديم. چه بى‌تابى كنيم چه صبرنماييم براى ما يكسان است. ما را راه فرارى نيست. سوره ابراهيم: آيه 21.
[3] .  و آن گاه كه در آتش شروع به گفتگو و آوردن حجت مى‌كنند، زيردستان به گردنكشانمى‌گويند: ما پيرو شما بوديم پس آيا مى‌توانيد پاره‌اى از اين آتش را از ما دور كنيد.كسانى كه گردنكشى مى‌كردند مى‌گويند (اكنون) همه ما در آن هستيم، به درستى كهخداوند بين بندگان خود حكم فرموده است. سوره غافر (مومن): آيات 47 ـ 48.
[4] .  و چون كار از كار گذشت وداورى صورت گرفت شيطان مى‌گويد: در حقيقت، خدا به شماوعده داد وعده راست، و من به شما وعده دادم و با شما خلاف كردم و مرا بر شما هيچتسلطى نبود جز اينكه شما را دعوت كردم و شما مرا اجابت كرديد. پس مرا ملامت نكنيد وخود را ملامت كنيد. من فريادرس شما نيستم و شما هم فريادرس من نيستيد. سورهابراهيم: آيه 22.
[5] .  و كسانى كه در آتشند به مسئولان جهنم مى‌گويند: پروردگارتان را بخوانيد تا يك روز ازاين عذاب را به ما تخفيف دهد. مى‌گويند: مگر پيامبرانتان دلايل روشن به سوى شمانياوردند؟ مى‌گويند: چرا. مى‌گويند: پس بخوانيد ولى دعاى كافران جز گمراهى وبيهودگى نيست. سوره غافر(مومن): آيات 49 ـ 50.
[6] .  و فرياد كشند: اى مالك جهنم، بگو پروردگارت جان ما را بستاند. پاسخ دهد: شما درآتش ماندگاريد. سوره زخرف: آيه 77.
[7] .  و دوزخيان، بهشتيان را صدا مى‌زنند كه از آن آب يا آنچه خدا روزى شما كرده بر مافروريزيد. مى‌گويند: خدا آن‌ها را بر كافران حرام كرده است. سوره اعراف: آيه 50.
[8] .  پروردگارا، ما را از اينجا بيرون ببر، پس اگر باز هم به بدى برگشتيم در آن صورت‌ستمگرخواهيم بود. مى‌فرمايد: برويد در آن گم شويد و با من سخن نگوييد. سوره مومنون: آيات107 ـ 108.

نوشتن دیدگاه