هذا خَلْقُ اللهِ فَأَرُونِى ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظّالِمُونَ فِى ضَلالٍ مُبِينٍ
ترجمه :
11. اين است خلقت خداوند متعال، پس به من نشان دهيد و بنماييد چه چيز خلق كرده‌اند كسانى كه غير از خدا هستند؟ بلكه ظالمين در گمراهى آشكارا هستند[1] .
تفسير :
]مخلوقاتِ عوالمِ ديگر بيشتر از مخلوقاتِ عالمِ اجسام هستند[
(هذا خَلْقُ اللهِ) اين‌ها يك قسمت از مخلوقات الهى هستند كه از عالم جسمانى ومادى هستند وقابل رويت ومشاهده هستند والّا مخلوقات او از عالم انوار[2] وعالم نفوس[3] وارواح[4] وعالم مثال[5] وملائكه وجن كه مشهود ناس نيستند، بسيار از عالم اجسام بيشتر وبالاتر ]هستند[.
]ناتوانى آلهه مشركين از خلق يك پشه[
(فَأَرُونِى ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ) از آلهه آن‌ها كه آيا قدرت دارند بر خلقت يك پشه ويك مورچه، اگر چنين است نشان دهيد و]در[ كلمه «أرونى» ياء متكلم ممكن است ]مرجعش[ خداوند باشد كه خدا بفرمايد به من نشان دهيد مخلوقِ آلهه خود را[6] وممكن است حضرت رسالت باشد كه او بفرمايد به من نشان دهيد واحتمال دوم اقرب است، زيرا اگر احتمال اول باشد مناسب به نظر مى‌آيد كه «من دونى» تعبير فرمايد كه با كلمه «فأرونى» منطبق شود.
(بَلِ الظّالِمُونَ) كه مشركين باشند كه ظالم به دين وبه غير وبه نفس هستند (فِى ضَلالٍ مُبِينٍ) جوابى ندارند بدهند وچنين ادعايى نمى‌توانند بكنند، بلكه صريحاً اعتراف دارند كه خالق منحصر به ذات مقدس اوست ومع ذلك پرستش آلهه[7] مى‌كنند.
[1] . ترجمه ديگر: اين، خلق خداست. ]اينك[ به من نشان دهيد كسانى كه غير از اويند چهآفريده‌اند؟ ]هيچ![ بلكه ستمگران در گمراهى آشكارند.
[2] . عالم انوار : عالم مجردات . عالمى است كه نور افراد خلق مى‌شود وتا رسيدن به مرحلهوجود در آنجا به سرمى‌برند.
[3] . عالم نُفوس : يكى از مراتب خلقت است كه گفته‌اند عالم قضا وقدر وعالم ملكوت استوبعضى گفته‌اند عالمِ صُوَرِ محسوسه بلا ماده است.
[4] . عالم ارواح : عالمى است كه قبل از عالم اجسام وبعد از عالم انوار خلق شده است كه بعداز خلق روح افراد، ارواح تا رسيدن به مرحله اجسام در آنجا به سرمى‌برند.
[5] . عالم مثال : همان عالم ذرّ است كه ارواح بعد از خلقت در آنجا نگهدارى مى‌شوند وعالمىاست بين ارواح واجساد.
[6] . يعنى: آنچه خدايان آفرينش كردند.
[7] . آلهه : خدايان.
