در كتاب «جمال الاسبوع»، از امام هادي (عليه السلام) چنين نقل شده است:
روزي يكي از دوستان امام، در زندان به ديدن وي رفت و معناي اين سخن پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) را كه «لا تعادوا الايام فتعاديكم؛ با روزها دشمني نكنيد كه آنها نيز با شما دشمني خواهند كرد»، از ايشان پرسيد. حضرت در جواب فرمود: مراد از ايام، ماهستيم تا آسمان ها و زمين پابرجاست. شنبه به نام رسول خداست؛ يك شنبه به نام اميرالمؤمنين (عليه السلام)، دوشنبه به نام حسن و حسين (عليهماالسلام)، سه شنبه به نام علي بن حسين و محمد بن علي و جعفر بن محمد (عليهم السلام)، چهارشنبه به نام موسي بن جعفر و علي بن موسي و محمد بن علي (عليهالسلام) و من (امام هادي (عليه السلام) و پنج شنبه به نام فرزندم حسن (عليه السلام) و جمعه به نام فرزندم مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است. [28]
حال به بيان آداب روزهاي هفته ميپردازيم:
شنبه
1. خواندن دعاي روز
به نام خداي بخشنده مهربان
به نام خدا، كلمه پناهندگان، و گفتار پناه گيرندگان؛ و پناه ميبرم به خداي بزرگ از ستم ظالمان و نيرنگ حسودان و ظلم ظالمان؛ و سپاس ميگويم او را برتر از سپاس سپاسگزاران. بار خدايا! تويي تنها بدون شريك و پادشاه بدون تمليك. ضديت نشود با حكم تو، و نزاع نشود در ملك تو. از تو خواهم كه درود فرستي بر محمد، بنده تو و فرستاده تو و به من بدهي از سپاسگزاري نعمتهايت آنچه كه بدان، مرا به نهايت رضايت و خشنودي خودت برساني، و اين كه كمك كني مرا بر طاعت و فرمانبري خودت و ملازم بودن به عبادت و بندگيات و شايستگي براي ثواب و پاداش تو به وسيله لطف و عنايت خودت؛ و رحم كني بر من كه مرا بازداري از گناهانت تا زندهام، و توفيقم دهي به آنچه سودم رساند تا عمرم دهي، و اين كه به كتاب خودت سينهام را گشايش دهي، و به وسيله خواندن قرآن، گناهم را بريزي، و ببخشي به من سلامتي را در دين و جانم، و ا ين كه هراسناك نكني از من، اهل انس مرا و تمام كني احسان خودت را در باقي مانده عمرم، چنانچه احسان كردي در گذشته آن، اي مهربانترين مهربانان!
2. خواندن زيارت پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)
شهادت ميدهم كه خدايي جز خداي يگانه نيست. شريكي براي او نيست؛ و گواهي ميدهم كه تو رسول او هستي،و تو محمد، فرزند عبدالله هستي؛ و گواهي ميدهم كه تو رسانيدي پيامهاي پروردگارت را، و اندرز دادي امتت را، و جهاد كردي در راه خدا به حكمت و پند نيكو، و ادا كردي آنچه به عهدهات بود از حق؛ و تو به مؤمنان، مهرباني و بر كافران، سختگيري؛ و بندگي كردي خدا را با اخلاص، تا يقين برايت آمد و خدا تو را به اشرف مقام مكرمان رسانيد. سپاس خدا را كه ما را به وسيله تو از شرك و گمراهي رها ساخت. بار خدايا! درود فرست بر محمد و آل او؛ و مقرر فرما درودهاي خود و درودهاي فرشتگان پيامبران و رسولان و بندگان شايسته خودت را و اهل آسمانها و زمينها و هر كه تو را تسبيح گويد، اي پروردگار جهانيان، از اولين و آخرين، بر محمد، بندهات و رسولت و پيامبرت و امين خودت و نجيبت و دوستت و برگزيدهات و بنده پاك و مخصوص درگاهت و خاص و خالص تو و بهترين از خلقت؛ و عطا كن به او برتري و فضيلت و وسيله شفاعت ودرجه بلند، و برسان او را به مقام ستودهاي كه رشك برند بر او اولين وآخرين. خدايا تو گفتهاي كه اگر آنها گاهي كه بر خود ستم ميكردند، نزد تو ميآمدند و از تو آمرزش ميخواستند و رسول هم آمرزش آنها را ميخواست، هر آينه، خدا را بسيار توبهپذير و مهربان مييافتند. خدايا! من براي توبه و آمرزش از گناه، نزد پيغمبرت آمدم. پس رحمت فرست بر محمد و آلش، و گناهانم را بيامرز. اي سرور ما! رو به تو دارم و به خاندان تو و به سوي خداي تعالي روم كه پروردگار تو و پروردگار من است تا بيامرزد مرا.
سپس سه مرتبه بگو: ما از خداييم و به سوي او بر ميگرديم.
پس بگو: سوگوار توايم اي حبيب دلهاي ما! چه اندازه بزرگ است سوگواري بر تو كه وحي از ما بريده شد و تو از را از دست دادهايم. پس به درستي كه ما از خداييم و به سوي او برميگرديم. اي سرور ما، اي رسول خدا، صلوات و درود خدا بر تو و بر خاندان پاك تو! امروز شنبه است و آن، روز توست و من در آن، مهمان تو هستم و پناهنده توام. پس مهمان نوازي كن مرا و پناه ده؛ زيرا تو كريمي و مهمان دوست و مأمور پناه دادن هستي، مهمان نوازيام كن و خوب پذيراييام كن، و پناهم بده و خوب نگهداريام كن و به منزلت خدا نزد تو و نزد خاندانت، و به مقامي كه نزد او داريد، و به آن علمي كه به شما سپرده؛ زيرا او كريمترين كريمان است.
3. رفتن بانوان بر سر مزار شهدا. در روايتي آمده است كه حضرت زهرا (سلاماللهعليها)، صبح روزهاي شنبه بر سر مزار شهدا ميرفت.[29]
4. خواندن سورههاي اخلاص، ناس و فلق.[30]
يكشنبه
1. خواندن دعاي روز
به نام خداي بخشنده و مهربان
به نام خدايي كه اميد ندارم جز به فضل او، و نترسم جز از عدل او و دادخواهي او، و اعتماد ندارم، مگر به گفته او، و تمسك نكنم، مگر به رشته او. به تو پناه ميبرم به اي صاحب گذشت و رضوان، از ظلم و دشمني و از دگرگونيهاي دوران، و پي در پي بودن احزان و از حوادث ناگوار و از گذشت عمر پيش از آمادگي و توشهگيري. به تو راه ميجويم به سوي آنچه صلاح است و صلاح انديش؛ و به تو ياري ميجويم در آنچه مايه كاميابي و كامروا ساختن است؛ و به تو مايل هستم كه مرا لباس عافيت و تن درستي كامل بپوشاني، و فراگيري سلامت و دوامش را؛ و به تو پناه آرم اي پروردگار، از نيرنگهاي پنهاني شياطين، و سپر گيرم با سلطه و قدرت تو از ستم شاهان. پس بپذير آنچه بوده است از نمازم و روزهام. و بگردان فردايم را و پس از آن را برتر از اين ساعتم و اين روزم، و عزيزم گردان در ميان خويشان و قوم خودم، و حفظ كن مرا در بيداري و خوابم. تو اي خدا، بهترين نگهدارندهاي، و تو مهربانترين مهربانان هستي. بارخدايا! من تبرئه و بيزاري ميجويم در اين روز و يكشنبههاي بعد، از شرك و ناشايستهها و بتپرستي و بيديني، و خالص ميگردانم براي تو دعايم را براي دريافت اجابت، و ميايستم بر اطاعت تو به اميد پاداش و ثواب. پس درود فرست بر محمد كه بهترين خلق توست و دعوت كننده به سوي حقانيت توست، و مرا عزيز دار به عزت خودت كه ستم ناپذير است، و حفظ كن مرا به ديده خود كه خواب نگيرد. به پايان رسان كارم را با بريدگي از ديگران، و عمرم را به آمرزش و معرفت خودت ختم كن.
2. خواندن زيارت حضرت علي (عليهالسلام)[31]
درود بر شجره نبويه و گلبن هاشميه (آل هاشم)، درخشان و بارور به نبوت، و خرم به امامت، و بر دو هم جوار قبرت: آدم و نوح – كه بر آنان درود باد – درود بر تو و بر خاندانت كه پاك و پاكيزهاند. درود بر تو و بر فرشتگان اطراف تو و فرشتگان دور قبرت. اي مولايم، اي اميرمؤمنان! اين روز، يكشنبه است و روز توست و به نام توست و من در آن، مهمان تو و پناهنده به توام. پس بپذير مرا اي مولايم و پناه ده؛ زيرا تو كريم هستي، مهمان را دوست داري و دستور داري به پناه دادن. پس به جا آور آنچه كه به سوي تو در آن مايل هستم و اميد آن را از تو دارم، به مقام خود و خاندانت نزد خدا و مقام خدا نزد شما و به حق پسر عمت رسول خدا ـكه درود خدا بر او و خاندان او باد – و بر همه ايشان درود باد!
3. خواندن زيارت حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعليها)
درود بر تو اي آزموده شده. خدايي كه تو را آفريد، دريافت كه در اين آزمايش، شكيبايي. من به تو ايمان دارم و صابرم بر آنچه پدرت و وصي او آوردند – كه درود خدا بر ايشان باد – و من از تو ميخواهم، چون كه به تو ايمان دارم كه توفيق تصديق آنها را يابم تا دلشاد گردم. گواه باش كه من به ولايت تو ولايت خاندانت – كه د رود خدا بر ايشان باد – دل گرم هستم.
زيارت ديگر آن حضرت: درود بر تو اين آزموده شده. آزمودت خدايي كه تو را آفريد، پيش از آن كه تو را بيافريند، و تو را در آنچه امتحان كرد، شكيبا يافت؛ و ما دوستان ايمان آورنده به شما و به هر چه كه پدرت آورده هستيم، و هر چه كه وصي او آورده –كه درود بر او باد – قبول داريم و ما درخواست ميكنيم بار خدايا! كه چون ما مؤمن به آنها هستيم ما را به سبب ايمان، به درجه بلند برساني تا خود را مژده دهيم كه ما پاك شديم به ولايت ايشان – كه سلام خدا بر ايشان باد - .
دوشنبه
در روايات فراواني آمده است كه آخر روز دوشنبه و پنج شنبه، اعمال انسان بر پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) و امامان (عليهم السلام) عرضه ميگردد. لذا مناسب است كه لحظههاي آخر اين دو روز، به حسابرسي كارها سپري گردد و توأم با استغفار باشد.
در روايتي از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نقل شده است كه فرمود: «بندگان مؤمن، هنگام عرضه عمل، مورد آمرزش خداوند قرار ميگيرند؛ مگر با ديگر برادران ديني دشمني و عداوت داشته باشند كه در اين صورت، آمرزش آنان به تأخير ميافتد تا از كينه و دشمني دست بردارند. »[32]
1. خواندن دعاي روز
به نام خداي بخشنده مهربان
سپاس از آن خدايي است كه احدي را گواه نياورد هنگامي كه آسمانها و زمين را بنياد كرد، و كمكي نگرفت، هنگامي كه مخلوقات و دم زنان را آفريد. و هرگز در آفرينش و الهيت، شريكي نگرفت، و كمك و پشتيباني در يگانگي نخواهد. زبانها از غايت ستودنش لال ا ست و خردها از ژرف معرفتش. و گردن كشان از هست و شكوهش فروتن شوند، و چهرهها از ترس او به زير و هر بزرگي از عظمت او در مهار و مطيع. پس از آن توست سپاسي پياپي و رشتهدار استوار و پايدار، و رحمتهاي او بر فرستادهاش جاويد، و درودش تا هميشه و سرمد. بارخدايا! آغاز اين روز مرا صلاح و سعادت، و ميانهاش را رستگاري و پايانش را كاميابي قرار ده؛ و پناه ميبرم به تو از روزي كه آغازش شيون و ميانهاش بيتابي و پايانش دردناكي باشد. بارخدايا! من آمرزش تو را خواهانم، از هر نذري كه كردم، و از هر وعدهاي كه دادم، و از هر عهد و پيماني كه بستم و گسستم و به آن وفا نكردم؛ و از تو خواهانم اداي مظلمههاي نبدگانت را كه در عهده دارم، هر كدام از بندگانت يا كنيزانت كه حقي در عهدهام دارند و بر آنها ستم كردهام، در جان او يا آبرو يامال و عيال و فرزند يا پشت سر او بد گفتهام يا باري بر او نهادهام از خواهش يا هوا و هوس يا سر بزرگي يا رشك يا خودنمايي يا تعصب، حضور دارد يا غايب است، و زنده است يا مرده، اكنون دستم نميرسد و نميتوانم به او پرداخت كنم و از او حلاليت جويم. از تو خواستارم، اي آن كه حوايج را داري و آنها اجابتپذير خواست تو هستند، و شتابان براي اراده تو، كه رحمت فرستي بر محمد و خاندانش، و او را از من راضي كني به هر چه خواهي، و برايم از نزد خود، رحمت ببخشي؛ زيرا آمرزش از تو نكاهد، و بخشش تو را زيان رساند، اي مهربانترين مهربانان! اي خدايا!به من ببخش هر روز دوشنبه، دو نعمت از خود، جفت، در آغاز خوشبختي و فرمانبرداري خودت، و پايانش نعمت آمرزش تو باشد، اي كسي كه اوست معبود، و آمرزنده گناه، جز او مفقود!
2. خواندن زيارت امام حسن (عليهالسلام)
درود بر تو اي فرزند رسول پروردگار جهانيان! درود بر تو اين پسر اميرمؤمنان! درود بر تو اي پسر فاطمه زهرا! درود بر تو اي حبيب خدا! درود بر تو اي برگزيده خدا! درود بر تو اي امين خدا! درود بر تواي حجت خدا! درود بر تو اي نور خدا! درود بر تو اي راه خدا!درود بر تو اي بيان حكم خدا!درود بر تو اي ياور دين خدا!درود بر تو اي سيد پاك! درود بر تو اي خوش كردار وفادار! درود بر تو اي قائم استوار! درود بر تو اي داناي تأويل! درود بر تو اي رهبر رهياب! درود بر تو اي پاك پاكيزه! درود بر تو اي پرهيزگار پاك دامن! درود بر تو اي حق محقق! درود بر تو اي شهيد صديق! درود بر تو اي ابا محمد،حسن بن علي و رحمت خدا و بركاتش.
3. خواندن زيارت امام حسين (عليهالسلام)
درود بر تو اي پسر رسول خدا! درود بر تو اي پسر اميرمؤمنان! درود بر تو اي پسر سرور زنان عالم!گواهي ميدهم كه تو برپاداشتي نماز را، و زكات را دادي، و امر به معروف كردي، و از منكر بازداشتي، و پرستيدي خدا را با اخلاص، و جهاد كردي در راه خدا به سزاواري تا به حق و يقين رسيدي. بر تو باد درود من تا هستم و شب روز هست، و بر خاندان پاك و پاكيزهات. اي سرورم! من وابسته تو و خاندانت هستم. سلامت جوي هر كسي هستم كه تسليم شماست، نبرد كنم با كسي كه با شما نبرد كنند. معتقدم به راز شما و آشكار شما و عيان شما و نهان شما. لعنت خدا بر دشمنان شما از اولين و آخرين! و من به سوي خداي تعالي بيزاري ميجويم از آنها، اي مولايم اي ابا محمد! اي مولايم اي ابوعبدالله! امروز دوشنبه است و روز شماست و به نام شماست و من در آن، مهمان شما هستم. مرا مهمان كنيد و خوب مهماني كنيد. چه خوب مهماني شود كسي كه شما ميزبانش باشيد، و من در آن پناهنده شمايم. مرا پناه دهيد؛ زيرا شما مأمور به مهمان نوازي و پناه دادن هستيد، درود خدا بر شما و خاندان شما كه پاكاند!
4. روزه گرفتن
سيره و روش پيامبر (صلي الله عليه و آله) چنين بود كه روزهاي دوشنبه و پنج شنبه را روزه ميگرفت. در روايتي از ايشان نقل شده است كه فرمود: «در روز دوشنبه و پنج شنبه، رفتار انسان عرضه ميشود و من دوست دارم كارهايم در حال روزه عرضه شود.»[33]
5. زيارت اهل قبور[34]
سه شنبه
1. خواندن دعاي روز
به نام خداي بخشنده مهربان
سپاس از آن خداست و سپاس، حق توست، چنانچه شايسته سپاس فراوان است. پناه ميبرم به او از شر نفس اماره كه نفس اماره، بسيار وادار به بدي كند، مگر آن كه مهر ورزد پروردگارم، و پناه برم به او از شر شيطان كه ميخواهد گناه بر گناهانم افزايد، و به او حفظ خود جويم از هر جبار نابكار و پادشاه ستمكار و دشمن قهار. بارخدايا! قرارم ده از لشكر خود، زيرا لشكر تو پيروزند، و قرارم ده از حزب خود، كه حزب تو همان رستگارانند، و قرارم ده از دوستانت، كه دوستانت ترسي ندارند و اندوهي در دل ندارند. بار خدايا! اصلاح كن دينم را كه نگهدار شأن من است، و اصلاح كن برايم آخرتم را كه خانه پايدار من است، و آن گريزگاه من از مجاورت فرومايگان است، و قرار ده زندگيام را مايه فزوني بر خيز، و مرگم را آسايش من از هر شري. بارخدايا! رحمت فرست بر محمد، خاتم پيغمبران و مكمل شماره رسولان و بر خاندانش كه از پاكان و پاك نژادانند، و بر ياران برگزيدهاش، و ببخش مرا در اين روز سه شنبه، سه چيز. مگذار برايم گناهي مگر كه آن را بيامرزي، و مگذار اندوهي، مگر اين كه ببري آن را، و دشمني مگذار، مگر اين كه دفع نمايي آن را به وسيله نام خدا كه بهترين نامهاست. من به نام خدا پروردگار زمين و آسمان، ميخواهم دفع هر بدياي را كه آغازش خشم اوست، و جلب ميكنم هر دلخواهي را كه اولش رضاي اوست. پس سرانجام مرا آمرزش قرار ده، اي ولي احسان!
2. زيارت امام سجاد، امام باقر و امام صادق (عليهم السلام)
درود بر شما اي خازنان دانش خدا! درود بر شما اي مترجمان وحي خدا! درود بر شما اي ائمه هدي! درود بر شما اي نشانههاي روشن تقوا!درود بر شما اي فرزندان رسول خدا!من به حق شما عارف، و به مقام شما بينا، و دشمن دشمنان شما، و دوست دوستان شمايم. پدر و مادرم به قربان شما!درود خدا بر شما! بار خدايا! من دوست باشم آخر آنها را چنانچه دوست باشم اول آنها را، و بيزارم از هر همدمي جز آنها، و كافرم به هر بت و طاغوت و لات و عزي. درود خدا بر شما اي سروران من و رحمت خدا و بركاتش!و درود بر تو اي سيد عابدان و نژاد وصيان!درود بر تو اي شكافنده علم پيغمبران! درود بر تو اي صادق مصدق در گفتار و كردار!سروران من!امروز، روز شماست و آن، روز سه شنبه است و من در آن، مهمان شما هستم و پناهنده به شما. مرا بنوازيد و در پناه گيريد. به مقام خدا نزد شما و خاندانتان كه پاك و پاكيزهاند!
چهارشنبه
1. خواندن دعاي روز
به نام خداي بخشنده مهربان
سپاس از آن خدايي است كه شب را جامه و خواب را سبب آسودگي ساخته و روز را براي تكاپو نهاده. از آن توست سپاس كه مرا از خوابگاهم برانگيختي، و اگر خواسته بودي، خواب مرا ابدي ميساختي. سپاس آفريدي و سازمان دادي و مقرر كردي و گذراندي و ميراندي و زنده كردي و بيمار نمودي و درمان كردي و به ساختي و گفتار كردي و بر عرش، استواري و بر سلطنت، پايدار. بخوانمت، چون كسي كه وسيلهاش سست است و چارهاش گسسته و كسي كه مرگش نزديك شده و آرزويش در دنيا گريبانگير او شده و به رحمتت سخت نيازمند است و بزرگ است براي تقصيرش حسرت او، و بسيار است لغزش و افتش (خطايش)، و براي خاطر تو توبه كار است. رحمت فرست بر محمد خاتم پيغمبران و بر خاندان پاك و پاكيزهاش، و روزي كن بر من شفاعتش را - كه درود خدا بر او و خاندانش – و دريغ مدار از من صحبتش را؛ زيرا تو مهربانترين مهرباناني، خديا! برآور برايم در اين روز چهارشنبه، چهار حاجت را، نيرويم را صرف طاعت خود كن، و نشاطم را در عبادت خود، و رغبتم را در ثواب خودت نِه، و بي ميليام را بدان چه مايه عذاب دردناك توست؛ زيرا تو بدان چه خواهي، لطف كنندهاي.
2. خواندن زيارت امام كاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادي (عليهم السلام)
درود بر شما اي دوستان خدا! درود بر شما اي حجتهاي خدا!درود بر شما اي نور خدا در تاريكيهاي زمين!درود بر شما!صلوات خدا بر شما و بر خاندان پاك و پاكيزهتان! پدرم و مادرم به قربان شما! شما با اخلاص خدا را پرستيديد، و در راه خدا جهاد كرديد، چنانچه بايد، تا به يقين رسيديد، لعنت كند خدا دشمنان شما را از جن و انس. همه را و من از آنان به سوي خدا و شما بيزاري ميجويم. اي مولايم، اي ابو ابراهيم، موسي بن جعفر! اي مولايم، اي ابوالحسن، علي بن موسي! اي مولايم، اي جعفر، محمد بن علي!اي مولايم، اي ابوالحسن، علي بن محمد! من وابسته به شمايم و معتقد به راز شما و آشكار شما. مهمان شمايم در اين روز كه روز چهارشنبه است، و پناهنده به شمايم. مرا بنوازيد و پناه دهيد به خانواده خودتان كه پاك و پاكيزهاند.
پنج شنبه
1. خواندن دعاي روز
به نام خداي بخشنده مهربان
سپاس از آن خدايي است كه شب تار را به قدرت خود برد و روز روشن را به رحمت خود آورد، و افكند بر من پرتوش را و مرا قرين نعمتش نمود. بارخدايا! چنان كه مرا براي اين روز زنده گذاشتي، براي مثل اين روز زنده گذار، و رحمت فرست بر پيامبر، محمد و خاندانش، و داغدارم مكن در اين روز و ديگر شبها و روزها به ارتكاب حرامها و اكتساب گناهان، و روزيام كن خيرش را و خير آنچه در آن است و خير پس از آن را و بگردان از من شر آن، و شر آنچه در آن است، و شر بعد از آن را. خدايا! به عهد و رشته اسلام تو توسل ميجويم، و به حرمت قرآن، بر تو اعتماد ميكنم، و به محمد مصطفي – كه درود خدا بر او و خاندانش باد – نزد تو شفاعت ميخواهم. به حساب آور خدايا، تعهدي را كه بدان اميدوار برآوردن حاجتم هستم اي مهربانترين مهربانان! خدايا!برآور برايم در اين روز پنج شنبه، پنج حاجت كه جز كرمت و سعت آن را ندارد، و جز نعمتت بر ان توانا نيست: سلامتي كه مرا نيروي طاعت دهد، و عبادتي كه شايسته مزد فراوانم كند، و گشايشي در زندگيام با روزي حلال، و مرا امنيت دهي به هنگام ترس به امنيت خود، و از حوادث پر غم و اندوه در دژ خويشم درآوري؛ و رحمت فرست بر محمد و خاندانش و توسلم را به او شفيعم ساز و روز قيامت سودبخش؛ زيرا تويي كه مهربانترين مهرباناني.
2. خواندن زيارت امام حسن عسكري (عليهالسلام)
درود بر تو اي ولي خدا! درود بر تو اي حجت خدا و خاصه او! درود بر تو اي امام مؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار جهانيان! رحمت فرستد خدا بر تو و بر خاندان پاك و پاكيزهات! اي سرورم، اي ابا محمد حسن بن علي! من وابسته تو و خاندان توام. و اين روز توست كه روز پنج شنبه است، و من مهمان توام در آن و پناهنده به توام. خوب پذيراييام كن، و پناهم ده به حق خاندان پاك و پاكيزهات!
3. روزه گرفتن[35]
4. صد مرتبه صلوات فرستادن بر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)[36]
5. زيارت مزار شهيدان و مؤمنان[37]
6. خواندن اين دعا در پايان روز
آمرزش ميخواهم از خدايي كه نيست پرستيده شايستهاي جز او. زنده و پاينده است و به او بازگردم، بازگشتن بنده فروتن گداو بيچاره كه نتواند براي خود، كاري و دفاعي و سودي و زياني و زندگي و مرگي و رستاخيزي، و رحمت فرستد خدا بر محمد و نژاد پاك و پاكيزه و نيك و خوش رفتارش و درود فراوان بر آنها باد!
جمعه
شب و روز جمعه، قداست خاصي در فرهنگ اسلامي دارد و تعبيرات زيبايي درباره آنها در روايات، وارد شده است كه از باب نمونه،چند مورد را ذكر ميكنيم:
1. از ميان روزها، خداوند جمعه را برگزيد.[38]
2. خورشيد بر روزي بافضيلتتر از جمعه، طلوع نكرده است.[39]
3. انجام دادن كارهاي نيك در روز جمعه، دو برابر روزهاي ديگر پاداش و ارزش معنوي دارد.[40]
4. جمعه، حق و احترامي دارد كه نبايد ضايع شود.[41]
5. كسي كه در شب و روز جمعه بميرد، شهيد از دنيا رفته است.[42]
شب جمعه
1. صلوات فرستادن
از امام صادق (عليهالسلام) نقل شده است: شب جمعه، فرشتگاني از آسمان نازل ميشوند كه قلم و كاغذ در دست دارند و تا شب شنبه، چيزي جز صلوات نمينويسند.
2. غسل.[43]
3. خواندن دعاي كميل.[44]
4. ده مرتبه خواندن اين دعا
اي آنكه احسانت هميشه بر خلق، ريزان است، از آن كه دو دستت به عطا بخشي باز است! اي صاحب بخششهاي ارجمند!رحمت فرست بر محمد و خاندانش، بهترين بشر در پندار و نهاد،و بيامرز ما را اي صاحب علو مقام در اين شب!
روز جمعه
1. خواندن دعاي روز
ستايش خدايي راست كه آغاز هستي است پيش از پيدايش و زندگي، و پايان است پس از فناي همه چيز. دانايي كه از ياد نبرد هر كه يادش كند، و نكاهد از آن كه شكرش نمايد، و نوميد نسازد هر كه او را بخواند، و قطع اميد نكند كسي را كه به اميدش باشد. خدايا! من گواهت گيرم و تو گواهي كافي هستي، و گواه ميگيرم همه فرشتگانت و ساكنان آسمانت و حاملان عرشت را و هر كه از پيغمبران و رسولانت را كه برانگيختي و آفريدي از انواع خلقت كه گواهي ميدهم كه تو خدايي و نيست شايسته پرستشي جز تو، يگانهاي، نه شريكي داري و نه برابري، و نه تخلفي در گفتار توست و نه تبدلي، و به اين [گواهي ميدهم] كه محمد – كه درود خدا بر او و خاندانش باد – بنده تو رسول توست و رسانده است آنچه به او تكليف كردي و به بندگان و جهاد كرده براي خداي – عزوجل-، حق جهاد را، و او مژده داده به آنچه درست است از ثواب، و ترسانده بدانچه راست است از عقاب. بارخدايا! مرا ثابت دار بر دينت تا زندهام و كج مكن دلم را پس از آن كه رهنماييام كردي و ببخش به من از نزد خودت رحمت؛ زيرا تو بسيار بخشندهاي. رحمت فرست بر محمد و خاندانش، و مرا از پيروان و شيعيان او ساز، و در گروهش محشور كن و توفيق اداي فرايض جمعهها و آنچه لازم كردي بر من در آنها از طاعت را عطا كن و آنچه را بر اهل آنها از عطاها در روز جزا تقسيم كردي [بر من نيز ببخش]؛ زيرا تويي عزيز حكيم!
2. خواندن زيارت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف)
درود بر تو اي حجت خدا در زمينش! درود بر تواي ديده خدا بر خلقش! درود بر تو اي نور خدا كه ره يابند بدان رهجويان، و گشايش شود بدان بر مؤمنان! درود بر تو اي خوش نهاد هراسان!درود بر تو اي دوست خيرخواه! درود بر تو اي كشتي نجات!درود بر تو اي چشمه حيات! درود بر تو، رحمت خدا بر تو و خاندان پاك و پاكيزهات! درود بر تو، بشتابد خدا برايت آنچه را به تو وعده كرده از ياري و ظهور امر امامت. درود بر تو اي مولاي من! من وابسته به توام. عارف به آغاز و انجامت. تقرب جويم به خداي تعالي به تو و خاندان تو و انتظار ظهورت و ظهور حق را به دستت دارم. و از خدا خواهم كه رحمت فرستد بر محمد و خاندانش، و مرا از منتظران تو مقرر دارد، و از پيروان و ياران تو عليه دشمنانت، و از دوستاني كه در ركاب تو به شهادت ميرسند. اي مولايم، اي صاحبالزمان! صلوات خدا بر تو و بر خاندانت! اين روز جمعه و روز توست كه در آن، توقع ظهورت ميرود و فرج براي مؤمنان به دست تو و كشتار كافران به شمشيرت، و من اي سرور من!در آن، مهمان توام و پناهندة به تو و تو اي سرورم، كريم و كريم زادهاي و مأمور مهماننوازي و پناه دادن. مرا مهمان كن و پناه ده. صلوات خدا بر تو و بر خاندان پاكت!
3. خواندن دعاي ندبه.[45]
4. غسل جمعه.[46]
5. نظافت (استحمام، كوتاه كردن ناخن، پوشيدن لباس تميز، استعمال بوي خوش و ...).[47]
6. هديه دادن به خانواده.[48]
7. فرستادن هزار مرتبه صلوات.[49]
8. خواندن زيارت امام حسين (عليهالسلام).[50]
9. آموزش معارف اسلامي و مسائل ديني.
در روايتي از امام صادق (عليهالسلام) از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نقل كرده كه فرمود: «واي بر مسلماني كه در هفته، روزي را براي اشنايي با مسائل اعتقادي و ديني قرار ندهد!»[51]
و در حديث ديگري، حضرت آن روز را تعيين نموده و چنين ميفرمايد: «واي بر مسلماني كه در هفته، جمعه را براي فرا گرفتن دستورات الهي خالي نگذارد!»[52]
10. شركت در نماز جمعه در روايت آمده است: «ترك نماز جمعه، باعث محروميت دل ميشود.»[53]
11. خواندن دعاي سمات در آخر روز (عصر)[54]
[28] - جمال الاسبوع: ص 25-26.
[29] - من لا يحضره الفقيه: ج 1،ص 114.
[30] - جمال الاسبوع: ص 48.
[31] - مفاتيح الجنان: ص 56.
[32] - جمال الاسبوع: ص 173.
[33] - محاسبة النفس: ص 20.
[34] - عروة الوثقي: ج 1، ص 443.
[35] - محاسبة النفس: ص 20.
[36] - جمال الاسبوع: ص 179.
[37] - همان، ص 180.
[38] - وسائل الشيعه: ج 5، ص 62.
[39] - همان.
[40] - وسائل الشيعه: ص 63.
[41] - همان.
[42] - جمال الاسبوع: ص 183.
[43] - عروة الوثقي: ج 1، ص 461.
[44] - مفاتيح الجنان: ص 62.
[45] - مفاتيح الجنان: ص 532.
[46] - عروة الوثقي: ج 1،ص 455.
[47] - وسائل الشيعه: ج 5، ص 48 – جمال الاسبوع: ص 367.
[48] - بحارالانوار: ج 59، ص 32، حديث 4.
[49] - جمال الاسبوع: ص 138.
[50] - وسائل الشيعه: ج 10، ص 176.
[51] - بحارالانوار: ج 1، ص 374.
[52] - همان: ج 59، ص 36.
[53] - وسائل الشيعه: ج 5، ص 5.
[54] - جمال الاسبوع: ص 523 – مفاتيح الجنان: ص 71.