54 ـ فاطمه بنت على (ع )
فـاطـمـه يكى از دختران اميرالمؤ منين (ع ) مى باشد كه با محمد حنفيه از يك مادرند و مادرشان امّ ولد بـوده اسـت .(1) وى ابـتـدا، هـمـسـر مـحـمـدبـن ابـى سـعـيـد بـن عقيل بود و فرزندى به نام حُمَيْده به دنيا آورد، پس از محمد به همسرى سعيدبن اسودبن ابى البـخـتـرى درآمـد كه فرزندانى به نامهاى برّه و خالده به دنيا آورده ، سپس ‍ منذربن عبيدة بن زبـيـربـن عـوام او را بـه عـنـوان هـمـسـر خـود انـتـخـاب نـمـود و عـثـمـان و كـنـده از او مـتولّد شده اند.(2)
فـاطـمـه بـنـت عـلى (ع ) از جمله زنانى بود كه در كربلا حضور داشت و به اسارت لشكريان يزيد در آمد.(3)
حـرث بـن كـعـب از فـاطـمـه دخـتـر عـلى (ع ) ايـن روايـت را نقل مى كند: يزيد ملعون فرمان داد تا زنان اسير را به همراه على بن الحسين (ع ) در جايى مسكن بدهند كه از سرما و گرما در امان نباشند، آنان نيز چنين كردند، به طورى كه صورتهاى اسرا پوست انداخت . وى همچنين گفته : بعد از شهادت امام حسين ، در بيت المقدس از زير هر سنگى كه بـلنـد مـى كـردنـد خـون تـازه جـارى مـى شد و مردم خورشيد را بر روى ديوارها به رنگ سرخ ديدند مانند پارچه هاى زرد رنگ .(4)
بـرخـى از مـنـابـع چـنـيـن نـقـل كـرده انـد: هـنـگـامـى كـه اسـرا و اهـل بيت (ع ) وارد مدينه شدند. فاطمه بنت على (ع ) به خواهرش زينب (س ) گفت : اين مرد دينى نـعـمان بشير، نسبت به ما نيكى كرد، آيا نزد تو چيزى هست تا به عنوان صله به او بپردازيم ؟(5)
بـنـا بـه گـفـتـه بـرخـى از مـنـابـع فـاطـمـه بـنـت عـلى (ع ) در سال 117 از دنيا رفت .(6)
55 ـ فاطمه صغرى
فـاطـمـه صـغـرى را بـرخى از مورخين به عنوان دختر امام حسين (ع ) مى شمارند. درباره او ميان مـورخـيـن اخـتـلاف اسـت . بـرخى از ايشان مى گويند فاطمه صغرى دختر امام حسين (ع ) در هنگام شـهـادت آن حضرت در مدينه بود و خبر شهادت پدر بزرگوار خويش را از پرنده اى شنيد كه بـال و پـرش را بـه خـون حسين (ع ) آغشته كرده و روى ديوار خانه شان در مدينه نشسته بود. فـاطـمـه نـاراحـت شـد و شـروع كـرد بـه گـريـه كـردن و اشـعـارى را خـوانـد كـه اول بيت آن ، اين است :
نَعَبَ الْغُرابُ فَقُلْتُ: مَنْ تَنْعاهُ وَيْلَكَ يا غُرابُ... .(7)
كـلاغ خـبـر مـرگ آورد. گـفتم : خبر مرگ چه كسى را آوردى ؟ گفت : حسين (ع ) دركربلاشهيدشده است .
در مـقـابـل ، بـرخى مى گويند دخترى از امام حسين (ع ) به نام فاطمه صغرى در كربلا حضور داشت و از وى چنين نقل مى كنند: روز عاشورا من جلوى خيمه ايستاده بودم . اجساد پدر و كشته ها را نـگاه مى كردم . با خود گفتم : اين مردم با ما چه خواهند كرد، آيا اسيرمان مى كنند؟ يا مى كشند؟ هـمـين هنگام مردى سوار بر اسب از راه رسيد، زنان را با كعب نيزه مى زد، زيور آلات و چادر آنها را بـه غارت برد، زنان هر كدام به ديگرى پناه مى بردند و فرياد سر مى دادند: وا جدّاه ؛ وا ابتاه ؛ وا علياه . من به خود لرزيدم . به جانب چپ و راست نگاه مى كردم ، ناگاه عمه ام را ديدم ، از ترس اين كه آن ستمكار سوى من بيايد به طرف عمّه ام رفتم . ناگاه آن بى حيا به سويم آمد، گريختم كه شايد از دستش نجات پيدا كنم ولى او خود را به من رسانيد كعب نيزه را بين دو كـتـفـم فـرود آورد كـه من برو افتادم ، آن بى رحم آمد چادر از سرم ربود، گوشواره از گوشم كـشـيـد و گوشم را پاره كرد، خون بر سر و صورت من جارى شد، بيهوش افتادم ؛ در اين بين عمّه ام را بالاى سرم مشاهده كردم كه مى گريد و مى گويد: عزيزم از جاى برخيز تا ببينم كه بـر سـر دخـتـران بـى ياور و برادر بيمارت چه آمده ؟ عرض كردم آيا پوشش نزد شما هست تا سـرم را بـپـوشـانـم (يـا عـمـتـاه هل من خرقة استر بهاراءسى عن اعين النّظار؟ فقالت : يا نبتاه و عـمـّتـك مـثـلك ) يـعـنـى عـمـه ات مانند تو مى باشد من ديدم سر آن مظلومه هم مكشوف و بدنش از ضـرب تـازيـانـه و كـعب نيزه كبود گرديده . وقتى به خيمه رسيديم ، ديدم تمامى خيمه ها را غارت كرده اند. برادرم على بن الحسين (ع ) را ديدم كه از گرسنگى و تشنگى و طغيان درد بر روى زمين افتاده و توان نشستن ندارد. از مشاهده اين حوادث ما براى او گريه مى كرديم او هم به حال ما گريه مى كرد.(8)
شمارى از مورخين خطبه اى را كه در كوفه بعد از حضرت زينب خوانده شده به فاطمه صغرى نـسـبت مى دهند(9) كه ما آن را در عنوان فاطمه بنت الحسين (ع ) آورديم . از طرفى در مـنـابـع مـعـتبر و متقدم چنين آمد كه يكى از فرزندان امام حسين فاطمه است و ديگر عنوانى به نام فـاطـمه صغرى ديده نشد.(10) شايد آوردن قيد صغرى به خاطر حضور فاطمه بنت عـلى (ع ) در كـربـلا و جـمـع اسـيـران بـود، نه اينكه امام حسين دو فاطمه داشته يكى صغرى و ديگرى كبرى ؛ كه چنين نيست .
پـس آن چـه مـسلم است اين كه يك دختر از امام حسين به نام فاطمه در كربلا حضور داشته و جزء اسـيـران بـوده اسـت . بـسـيارى از منابع تحت عنوان فاطمه بنت الحسين از ايشان نام برده اند و بـرخـى تـحـت عـنـوان فـاطمه صغرى ، اما درباره حضور فاطمه صغرى در مدينه مدرك معتبر و مهمى جز ناسخ ندارد.
بـنـا بـر گـفـتـه بـرخـى از مـورخـيـن ، فـاطـمـه صـغـرى در سـال سـى ام هـجـرى بـه دنـيـا آمـده و در واقـعـه كـربـلا در حـدود سـى سـال سـن داشته و در سال 110 هجرى وفات يافته است . در پشت قبر سكينه (س ) و ام كلثوم (س )، سمت چپ آن ، قبرى است منسوب به فاطمه صغرى (ع ) دختر امام حسين (ع ).
در بيشتر منابع روايت شده كه وى در منزل خود، يعنى در پشت مسجد النّبى (ص ) وفات يافت و در بقيع به خاك سپرده شد.
مـؤ لف كـتـاب سـتـاره درخـشـان از شـيـخ عـلى فـلسـفـى چـنـيـن نـقـل مـى كـنـد كـه : فاطمه صغرى در شام مدفون و داراى حرم و بقعه اى بسيار زيبا و زائرين فراوانى دارد.(11)
56 ـ فاكهة فكيهه
57 ـ فضّه
فـضـّه فرزند پادشاه هند بود كه پس از اسارت به دست مسلمانان ، توسّط پيغمبر (ص ) به خـدمـت فاطمه (س ) در آمد. وى داراى فضائل و ارزشهاى والايى است كه در كتاب هاى تاريخى ، تفسيرى به آنها اشاره شد.(12) او همچنين يكى از حافظان قرآن بود كه با مردم به وسيله آيات الهى سخن مى گفت .(13)
فـضّه از جمله كسانى است كه پس از حضرت زهرا (س ) افتخار خدمتگذارى حضرت زينب (س ) را داشت و در كنار آن حضرت در كربلا حضور داشته است .(14)
بـنـا بـه گـفته برخى منابع زمانى كه دشمنان اهل بيت (ع ) تصميم گرفتند با اسب بر بدن امـام حـسين (ع ) و شهيدان بتازند، فضّه خدمت حضرت زينب (س ) عرض كرد: سفينه غلام آزاد شده پـيـغمبر هنگامى كه در ميان دريا كشتى اش شكست و به جزيره افتاد، توسّط شيرى كه در همان نـزديكى بود راهنمايى شد و نجات پيدا كرد. اكنون كه دشمنان چنين تصميم شومى دارند اجازه بـده بـروم سـراغ شـيـرى كـه در ايـن نـزديـكـى هـا اسـت ؟ بهرحال فضه رفت و آن شير را از جريان آگاه ساخت ، شير آمد و مانع تاختن اسب بر بدن امام حسين (ع ) شد.(15)
فـضـّه در جريان اسارت خاندان پيامبر در هنگام سوار شدن آنها بر مركب ، دستان حضرت زينب (س ) را گـرفـت و او را كـمك كرد تا آن بى بى سوار شود(16) و خود فضّه هم جزء اسيران بود.(17)
فـضـّه در روز عـاشـورا ايـن افـتـخـار را داشـت كـه هـنـگـام وداع امـام بـا اهل حرم مورد خطاب محبّت آميز امام قرار بگيرد.(18)
تـاريـخ فـوت فـضـّه مـعـلوم نـيـست ، اما قبر او در شام است . بقعه وى در باب الصغير بعد از خـروج از بـقـعـه عـبـداللّه بن جعفر طيّار و بلال به طرف بقعه محمّدبن ابى بكر در سمت دست راسـت قـرار گـرفـتـه و روى سـر در بـقـعـه نـوشـتـه اسـت : ((فـضـّة خـادمـة رسول اللّه )).(19)
58 ـ فكيهه
فكيهه ، يا، فاكهة ،(20) همسر عبداللّه بن اريقط(21) و مادر قارب ، شهيدِ گـلگـون كـفـن كـربـلا اسـت .(22) او، كـنـيـز امـام حـسـيـن (ع ) بـود و در منزل رباب خدمت مى كرد. فكيهه ، هنگام حركت امام حسين (ع ) به كربلا با فرزندش قارب به كـربـلا رفـت و بـه دسـت دشـمـن زبـون بـه اسـارت گـرفته شد.(23) از وى اطلاع ديگرى در دست نيست .
59 ـ قاسم بن محمدبن جعفر (ع )
قاسم ، فرزند محمدبن جعفربن ابى طالب (ع ) است .(24) عبداللّه بن جعفر (ع )، با نـظـر امـام حـسـيـن (ع )، قـاسـم را بـه دامـادى بـرگـزيـد و ام كـلثـوم را بـه عـقد ازدواج وى در آورد(25) و خـداونـد مـتـعـال دخـتـرى بـه آنـان عـنـايـت كـرد.(26) اگـرچـه رجال شناسان معاصر، قاسم را از شهيدان كربلا دانسته اند(27) ولى قاضى نُعْمان ، متوفاى سيصد و شصت و سه هجرى ، وى را از اسيران حادثه ى خونين عاشورا بر شمرده است .(28)
60 ـ قاسم بن عبداللّه بن جعفر (ع )
قاسم ، فرزند عبداللّه بن جعفربن ابى طالب (ع ) و مادرش ام ولد است .(29) او، جزو پنج نفرى مى باشد كه در، روز عاشورا زنده ماند و به شهادت نرسيد.(30) قاضى نـُعـْمـان ، از دانـشـمـنـدان قـرن چـهـارم نـيـز، نـام وى را در زمـره ى اسـيـران كـربـلا ذكـر مـى كند.(31) از او اطلاع ديگرى در دست نيست .
61 ـ قفيرة
قـفـيـرة يـا مـليـكـه ، دخـتـر علقمة بن عبداللّه بن ابى قيس (32) است . او در حبشه به جعفربن ابى طالب (ع ) اهداء شد ولى آن بزرگوار، چون به مدينه بازگشت قفيرة را به امام عـلى (ع ) بـخـشـيد. او تا زمان شهادت حضرت فاطمه (س )، خدمتكار اين بانوى بزرگ اسلام و فرزندان عزيزش بود و پس از آن به خدمت در خانه ى حضرت زينب (س ) مفتخر شد. از آنجا كه هـمـسـرش ، عـقـبـة بـن سـمـعـان غـلام ربـاب بـود بـا وى نـيـز در كـارهـاى منزل رباب همكارى مى كرد. چون حضرت زينب (س )، با كاروان حسينى از مدينه خارج شد، قفيرة ، با شوهرش به كربلا آمد(33) و پس از شهادت امام حسين (ع ) و اصحاب با وفايش ، در شمار اسيران حادثه ى خونين عاشورا قرار گرفت .
62 ـ محمّدبن حسين (ع )
مـحـمـّد، فرزند امام حسين (ع )(34) و از اسيران سرافراز كربلا است .(35) چـون ، او و يـازده نـفـر ديـگر از بنى هاشم را با دست و پاى بسته با زنجير به مجلس يزيد آوردند. يزيد به آنان زخم زبان زد و گفت : جانتان را به وسيله ى بنده هاى عراق نجات داديد. امام سجّاد(ع ) با تلاوت آيه ى شريفه ى ذيل پاسخش را داد و او را خشمگين كرد:(36)
((مـا اَصـابَ مـِنْ مـُصـيـبـةٍ فی الارضِ ولا فی اَنـْفـُسـِكـُم اِلاّ فی كـتـابٍ مـن قـَبـْلِ ان نَقَْاءها.))(37)
(حديد: 22)
از وى اطلاع ديگرى در دست نيست .
63 ـ محمّدبن عقيل (ع )
محمدبن عقيل ، ملقّب به اصغر و مادرش ام ولد است .(38) او با زينب صغرى ، دختر امام عـلى (ع ) ازدواج كـرد؛(39) و داراى پـنـج فـرزنـد بـه نام هاى عبداللّه ، عبدالرحمن ، قاسم ، حسين و عقيل گرديد.(40) نسل عقيل (ع ) نيز، تنها از ميان فرزندان محمّد باقى مانده است .(41)
محمّد، از جمله افرادى است كه در كربلا به شهادت نرسيده و نزد عبيداللّه بن زياد به اسارت برده شد.(42)
64 ـ محمدبن عمربن حسن (ع ) محمدبن عمروبن حسن (ع )
65 ـ محمدبن عمروبن حسن (ع )(43)
مـحـمّد، فرزند عمروبن حسن (ع ) و رمله دختر عقيل (ع ) است .(44) او، پس از شهادت امام حسين (ع )، به اسارت دشمن درآمد(45) و شاهد ماجراى جسارت يزيد به سر بريده ى سـيـّدالشـهـدا (ع ) بود.(46) يزيد به وى پيشنهاد داد تا با فرزندش كشتى بگيرد ولى مـحـمـّد اعـلام كـرد حـاضـر اسـت بـا او مـبـارزه كـرده و بـجـنـگـد. در ايـن حال ، يزيد گفت : كوچك و بزرگ شما از دشمنى با ما دست بردار نيست .(47)
وى ، فـقيه و محدّث مشهور عصر خود گرديد(48) و شيعيان در حدّ امام باقر (ع ) از او تمجيد مى كردند.(49)
66 ـ مليكه قفيرة
67 ـ موقّع بن ثمامه اسدى
مـوقـّع بـن ثمامه اسدى صيداوى كه از تابعين بود، بعد از پذيرفته نشدن شرايط امام حسين (ع ) از سـوى ابـن زيـاد بـه همراه جمعى ديگر شبانه به امام (ع ) پيوست . وى در روز عاشورا با دشمنان آن حضرت جنگيد تا اين كه تيرهايشان تمام گشت و بر اثر جراحات وارده به زانو درآمد. امّا همچنان از خود دفاع مى كرد تا بر زمين افتاد، عدّه اى از بنى اسد او را از معركه نجات دادند و به كوفه آوردند و پنهان كردند. آنگاه كه ابن زياد توسّط عمر سعد از وضع او آگاه شـد فـرمـان كـشـتـن او را صـادر كرد. امّا با ميانجيگرى جماعتى از بنى اسد ابن زياد از كشتن او منصرف شد. ولى او را زنجير كرده و به زاره تبعيد نمود، او از مجروحان حادثه عاشورا است و پـس از يـك سـال تـحـمـّل رنـج و مـشـقـّت سـرانـجـام بـه فـيـض شـهـادت نايل آمد.(50) برخى از منابع نام او را مرقّع بن ثمامه ذكر كرده و اشاره به شهادت وى نكرده اند.(51)
68 ـ ميمونة
ميمونة ، مادر عبداللّه بن يقطر، از شهيدان پيش از حادثه كربلا و كنيز امام حسين (ع ) است . به گـفـتـه ى بـرخـى از معاصرين او پس از خروج سيّدالشهدا (ع ) از مدينه به كربلا آمد و شاهد نـاگـوارى هـاى اهـل بـيت (ع ) در سرزمين نينوا بود.(52) درباره ى اسارت وى سخنى گفته نشده ، ولى با توجّه به حضورش در كربلا، قطعا آن دوران سخت را پشت سر گذرانده و همدرد خاندان عصمت و طهارت بوده است . اطلاع ديگرى از او در دست نيست .
69 ـ نجمه رمله
70 ـ نفيسه بنت احزم
نام او در منابع پيشين و اخير ديده نمى شود. ولى عماد زاده ، بى آنكه از دوران اسارتش سخنى به ميان آورد وى را از زنان حاضر در كربلا قلمداد كرده است .(53)
________________________________

1 ـ تاريخ مدينة دمشق ، ج 70، ص 35؛ تهذيب التهذيب ، ج 12، ص 443.
2 ـ نسب قريش ، ص 44؛ تاريخ مدينه دمشق ، ج 70، ص 36.
3 ـ تاريخ مدينة دمشق ، ج 70؛ ص 35.
4 ـ امـالى صـدوق ، مـجلس 31، ص 142؛ بحار الانوار، ج 45، ص 140؛ نفس المهموم ، ص 409.
5 ـ تـاريـخ طـبـرى ، ج 5، ص 461؛ كـامـل ابـن اثـيـر، ج 4، ص 88؛ مـقـتـل الحـسـيـن (ع ) خـوارزمى ، ج 2، ص 82؛ نفس المهموم ، ص ‍ 428؛ حياة الامام الحسين ، باقر شـريـف القـرشـى ، ج 3، ص 426. عـيـن ايـن مـطـالب درباره فاطمه بنت الحسين (ع ) آمده است . (الفصول المهمّه ، ص 196)
6 ـ تاريخ مدينة دمشق ، ج 70، ص 39؛ تهذيب التهذيب ، ج 12، ص 443.
7 ـ ناسخ التواريخ ، ج 3، ص 85.
8 ـ الدمـعـة الساكبه ، ج 4، ص 371؛ ناسخ التواريخ ، ج 3، ص 13؛ وسيلة الدارين ، ص 342؛ زندگانى حضرت خامس آل عبا، ج 2، ص 163.
9 ـ المـلهـوف ، ص 194، بـحـار الانـوار، ج 45، ص 110؛ مقتل كعبى ، ص 108.
10 ـ المعارف ، ص 213، نسب قريش ، ص 59؛ كشف الغمّه ، ج 2، ص 250.
11 ـ ستاره درخشان شام ، ص 347.
12 ـ ريـاحـيـن الشـريـعـه ، ج 2، ص 313؛ بحار، ج 41، ص 273. (در شمارى از منابع فضّه نوبيّه ثبت شده است : اسد الغابه ، ج 5، ص 530. الاصابه فى تمييز الصّحابه ، ج 8، ص 281.)
13 ـ اعلام النساء المؤ منات ، ص 596؛ بحار الانوار، ج 41، ص 273.
14 ـ اسرار الشهاده ، ج 2، ص 630؛ معالى السبطين ، ج 2، ص 228؛ عاشورا چه روزى است ، ص 290.
15 ـ اصول كافى ، ج 1، ص 387. كتاب الحجة ب 116، ج 7؛ بحار الانوار، ج 45، ص 169. (نـقـل ايـن مـطـالب هـيـچ گـونـه دليـل بـر صـحـت و يـا قـبـول آن از طـرف نـگـارنـده نـمـى بـاشـد چـون در مـنـابـع كـهـن و مـعـتـبـر آمـده مـا هـم نقل كرديم ) البته مخفى نماند از اينكه بسيارى از منابع تصريح دارند كه بر بدن امام حسين و شهيدان اسب تاختند. (ملهوف ، ص 182)
16 ـ المفيد فى ذكرى السبط الشهيد، ص 130.
17 ـ اسرار الشهاده ، ج 2، ص 630؛ معالى السبطين ، ج 2، ص 228؛ عاشورا چه روزى ، ص 290
18 ـ ستاره درخشان شام ، ص 354.
19 ـ همانجا، به نقل از راهنماى حج و زيارتگاههاى جهان اسلام ، ص 129.
20 ـ معالى السبطين ، ج 2، ص 231.
21 ـ راه بلدِ پيامبر (ص )، هنگام هجرت به مدينه . (مناقب ، ج 1، ص 212)
22 ـ رياحين الشريعه ، ج 3، ص 317؛ اعلام النساء المؤ منات ، ص 597.
23 ـ ذخيرة الدارين ، ص 173؛ رياحين الشريعه ، همانجا.
24 ـ المعارف ، ص 206.
25 ـ ترجمة الامام الحسين (ع )، ابن سعد، ص 39؛ انساب الاشراف ، ج 2، ص 325؛ مناقب ، ج 4، ص 44؛ المعارف ، ص 207.
26 ـ عـمـدة الطـالب ، ص 36؛ المـجـدى ، ص 297. بـرخـى از رجال شناسان گفته اند: قاسم ، فرزندى نداشته است . (لباب الانساب ، ج 2، ص 472)
27 ـ تنقيح المقال ، ج 2، ص 24 حرف قاف ؛ وسيلة الدارين ، ص 244؛ معالى السبطين ، ج 2، ص 234.
28 ـ شرح الاخبار، ج 3، ص 197.
29 ـ انساب الاشراف ، ج 2، ص 325؛ المعارف ، ص 207.
30 ـ تـرجـمـة الامـام الحـسـين (ع )، ابن سعد، ص 78، نيز ر.ك عبرات المصطفين ، ج 2، ص 192.
31 ـ شرح الاخبار، ج 3، ص 197.
32 ـ در رابطه با پدر و اجداد علقمة ر.ك به جمهرة الانساب العرب ، ص 168.
33 ـ معالى السبطين ، ج 2، ص 229 و ص 232.
34 ـ مناقب ، ج 4، ص 85.
35 ـ مـنـتـخـب التـواريخ ، ص 297؛ تاريخ زندگانى امام حسين (ع )، عماد زاده ، ج 2، ص 183.
36 ـ الامـامة والسياسة ، ج 2، ص 12؛ العقد الفريد، ج 5، ص 131 و 134؛ نفس المهموم ، ص 352. برخى نام وى را در رديف شهيدان كربلا آورده اند. (مناقب ، ج 4، ص 122)
37 ـ ((هـيـچ مـصـيـبتى نه در زمين و نه در نفس هاى شما [به شما] نرسد، مگر آنكه پيش از آنكه آن را پديد آوريم ، در كتابى است .))
38 ـ المجدى ، ص 307؛ ترجمة الامام الحسين (ع )، ابن سعد، ص 78.
39 ـ المجدى ، همانجا و ص 18.
40 ـ همان ؛ المعارف ، ص 204. ابن فندق ، فاطمه را نيز به فرزندان محمّد افزوده است . (لباب الانساب ، ج 1، ص 376)
41 ـ جمهرة الانساب العرب ، ص 69.
42 ـ شـرح الاخـبـار، ج 3، ص 197؛ ترجمة الامام الحسين (ع )، ابن سعد، ص 78. نيز ر.ك حـيـاة الامـام الحـسـيـن (ع )، ج 3، ص ‍ 314. خـوارزمـى ، مـحـمـدبـن عقيل (ع ) را از شهيدان كربلا بر شمرده است . (مقتل الحسين (ع )، ج 2، ص 53)
43 ـ محمدبن عمروبن حسن (ع ) (لباب الانساب ، ج 1، ص 387.)
44 ـ نسب قريش ، ص 50.
45 ـ تـسـمـيـة من قتل مع الحسين (ع )، ش 9؛ منتخب التواريخ ، ص 298؛ تاريخ زندگانى امام حسين (ع )، عماد زاده ، ج 2، ص ‍ 183؛ عاشورا چه روزيست ، ص 289.
46 ـ انساب الاشراف ، ج 3، ص 214.
47 ـ انساب الاشراف ، ج 3، ص 193. اين قضيه ، با كمى تفاوت درباره ى امام سجاد (ع ) (بـحـار الانـوار، ج 45، ص 262) و عـمـروبـن حـسـيـن (ع ) (اخـبـار الطـوال ، ص 261، اعـيـان الشـيـعـه ، ج 1، ص 617) نـيـز نقل شده است . (ر.ك : عمروبن حسين )
48 ـ جمهرة انساب العرب ، ص 39.
49 ـ منتخب التواريخ ، ص 298.
50 ـ تـنـقـيـح المـقـال ، ج 3، ص 260؛ ابـصـارالعـين ، ص 117 مركز الدرسات الاسلامية لحرس الثورة ؛ اعيان الشيعه ، ج 1، ص 612. زاره ، روستاى بزرگى در بحرين مى باشد. (معجم البلدان ، ج 3، ص 126)
51 ـ تاريخ طبرى ، ج 5، ص 454؛ كامل ابن اثير، ج 4، ص 80.
52 ـ مـعـالى السـبـطين ، ج 2، ص 231؛ وسيلة الدارين ، ص 426؛ تاريخ زندگانى امام حـسـيـن (ع )، عـمـاد زاده ، ج 2، ص 225. ولى در گـزارش ديگر آمده است : امام حسين (ع ) پيش از آنـكه از كشته شدن مسلم بن عقيل با خبر شود عبداللّه بن يقطر را به كوفه فرستاد و در آنجا به دستور عبيداللّه بن زياد به شهادت رسيد. (انساب الاشراف ، ج 3، ص 168)
53 ـ تاريخ زندگانى امام حسين (ع )، ج 2، ص 225.

نوشتن دیدگاه