(ايادي) لقب دو تن مي باشد، که يکي معروف وديگري مجهول است:
1. ايادي معروف، (احمدبن ابي داود بن جرير) قاضي القضاه معتصم والواثق مي باشد، که فتنه (خلق قرآن) از بدعت هاي او مي باشد که وسيله کشته شدن افراد بي شماري گرديد.(2) هنگامي که وضع او را از احمد حنبل پرسيدند، گفت: (سوگند به خداي بزرگ که کافر است).(3)
2. ايادي مجهول: (احمدبن محمد ايادي) مي باشد، که در هيچ يک از کتب رجال عنوان نشده وبه اصطلاح مهمل است؛ چون مدحي ويا قدحي در حق او به ما نرسيده است.
فقط يک بار در طريق نجاشي به (محمدبن علي بن جاک) قرار گرفته است.(4)
مرحوم آيت الله حاج شيخ موسي زنجاني فرموده: از اين نظر که حمزه بن قاسم کتاب هايِ محمدبن علي بن جاک را از او نقل کرده، ظاهر اين است که مي توان به او اعتماد کرد.(5)
ولي همه هيجده حديثي که از طريق او به دست ما رسيده، (مرفوعه) مي باشد؛ يعني او سلسله سندش را ذکر نکرده وروايات مرفوعه حجت نمي باشد، مگر در مواردي که رفع کننده از امثال (ابن ابي عمير) باشد، که برخي از بزرگان مرسلات او را حجت ومستند دانسته اند.(6)
پس رواياتي که توسط احمد بن محمد ايادي، آن هم به صورت مرسل نقل شده، ارزش اعتماد واستناد را ندارد.
واقع شدن او در طريق نجاشي نيز موجب تقويت او نمي گردد؛ زيرا بر اساس نقل اردبيلي در جامع الرواه، در نسخه ميرزا محمد استرآبادي،(7) به جاي (احمدبن محمد ايادي)، (محمد بن احمد ايادي) بوده است.(8)
از احمد بن محمد ايادي تعدادي حديث پيرامون حضرت بقيّه الله (عجل الله فرجه) روايت شده، که از نظر سند از اعتبار ساقط است، ولي از نظر مضمون، برخي درست وبرخي ديگر نادرست است.
شماري از اين احاديث را (علي بن عبدالحميد نسابه) در کتاب (الأنوار المضيئه) آورده است.(9)
تعداد هيجده حديث از آن ها را نيلي در منتخب(10) نقل کرده(11)، وبه همان تعداد علامه مجلسي (ره) در بحار الأنوار نقل فرموده است.(12)
ما در اين جا به چند نمونه از اين احاديث اشاره مي کنيم:
يک ـ احمدبن محمد ايادي به صورت مرفوعه (مرسل) در ضمن يک حديث طولاني از امام باقر (عليه السلام) نقل مي کند که فرمود:
گروهي از بني اميه از لشکر قائم (عليه السلام) شکست خورده، به پادشاه روم پناهنده مي شوند. آن ها به اين شرط به آن ها پناه مي دهند که به آيين مسيحيت وارد شوند، صليب بر گردن بيفکنند، زنّار به کمر ببندند، از گوشت خوک استفاده نمايند، مشروب بخورند وبه آن ها (مسيحيان) دختر داده، از آن ها دختر بگيرند... حضرت قائم (عجل الله فرجه) آن ها را از چنگ مسيحيان در مي آورد، مردانشان را مي کشد وشکم زنان حامله شان را مي شکافد وصليب هايشان را بر فراز نيزه مي زند!!(13)
اين روايت از درجه اعتبار ساقط ومجعول است؛ زيرا:
1. راوي ناشناخته وروايت مهمل است.
2. تعدادي از راويان ياد نشده، روايت مرفوعه مي باشد.
3. متن آن بسيار مستهجن است؛ زيرا رفتاري که از کساني مثل حجاج بن يوسف ساخته است، به امام رئوف ومهرباني چون يوسف زهرا نسبت داده شده است.
4. از نظر فقه اسلام، اگر زني عمل ناشايستي انجام دهد واز گناه حامله شود، تا زايمان نکرده، او را نمي توان رجم کرد.
زني به خدمت مولاي متقيان آمد واعتراف به گناه کرد وتقاضاي اجراي حکم نمود. اميرمؤمنان (عليه السلام) پرسيد:
آيا شوهر داشتي؟ گفت: آري. فرمود: آيا شوهرت در سفر بود؟ گفت: نه. فرمود: پس برو تا بچه ات را به دنيا بياوري.
پس از مدتي آمد وهمان گفت وگو انجام يافت، فرمود: برو دو سال تمام او را شير بده، آن گونه که خدايت فرمان داده.
بعد از دو سال آمد واعتراف کرد وتقاضاي اجراي حکم نمود. امام (عليه السلام) فرمود: برگرد واو را تربيت کن تا بزرگ شود. به حدي برسد که از بام نيفتد ودر چاه سقوط نکند. او در حالي که اشکش جاري بود، برگشت.
عمروبن حريث مخزومي از سبب گريه اش پرسيد، گفت: من چندين بار به خدمت مولايم آمده، از او تقاضاي اجراي حکم خدا را کرده ام، هر بار آن را براي مدتي به تأخير انداخته. اينک مي ترسم پيش از آن که بچه ام بزرگ شود، مرگم فرا رسد وحکم الهي بر من جاري نشده ومن از پي آمد گناه تطهير نشده از دنيا بروم.(14)
در جايي که شيوه رفتاري اميرمؤمنان (عليه السلام) با يک زنِ تبهکار چنين باشد، چگونه ممکن است به امام رئوف ومهرباني که سيره اش مطابق روايات، همان سيره جد بزرگوارش اميرمؤمنان (عليه السلام) خواهد بود(15)، چنين رفتار ناشايستي را نسبت داد؟!
5. اميرمؤمنان (عليه السلام) به هنگام تشريح عملکرد سفياني در آستانه ظهور مي فرمايد:
سفياني به فرمانده سپاهش دستور مي دهد که به سوي مدينه حرکت کند. او نيز وارد مدينه شده، 400 تن از قريش را قتل عام مي کند، شکم ها را مي شکافد وکودکان را از دمِ تيغ مي گذراند.(16)
6. ابن عباس نيز در اين باره مي گويد:
سفياني خروج کرده، مي جنگد، تا جايي که شکم زنان را پاره مي کند وکودکان را در ديگ ها مي جوشاند.(17)
احمدبن محمد ايادي مجهول، عملکرد سفياني را از روي عمد يا خطا به يوسف زهرا، حجت خدا، مظهر رحمت ورأفت ايزد يکتا، نسبت داده است!
7. براساس روايات، در روزهاي آغازين قيام، حضرت بقيه الله (عجل الله فرجه) لشکري به سوي روم گسيل داشته، روم را فتح مي کند، مسجدي در آن جا بنيان مي نهد ويکي از يارانش را به عنوان نماينده خويش در آن جا نصب مي کند.(18)
بنابراين ديگر دولت رومي در کار نيست که ورشکسته هاي اموي به او پناهنده شوند.
دوـ احمدبن محمد ايادي، به صورت مرسل (مرفوعه) از امام صادق (عليه السلام) روايت کرده که فرمود:
(يَقْتُلُ القائِمُ (عليه السلام) حَتّي يَبْلُغَ السّوقَ(19)؛ قائم (عليه السلام) به قدري مي کشد که به سوق برسد).
در مورد (سوق) دو احتمال است:
الف) سُوق: جمع ساوق، به معناي ساق پا.
ب) سُوَق: جمع سُوقَه، به معناي افراد معمولي.(20)
اگر (سوُق) باشد، يعني: به قدري مي کشد که خون به ساق پا مي رسد!!
واگر (سُوَق) باشد، يعني: به قدري مي کشد که نوبت به افراد عادي (غيرنظامي) مي رسد!!
1. کسي که اين حديث را جعل کرده، ظاهراً از گستره واژه اي که ساخته چيزي متوجه نشده است.
در سابق که همه حجاج براي ذبح قرباني شخصاً به مسلخ (قربانگاه) مي رفتند، اين معني را با چشم خود ديده بودند که در مسلخ هاي بسيار محدود مني، بيش از يک ميليون گوسفند ذبح مي شد وهرگز خون به قوزک پا نمي رسيد، چه رسد به اين که برسد به ساق پا!!
2. جعل کننده حديث غفلت داشته از اين که هدف از قيام حضرت، اصلاح وارشاد است، نه قتل وفساد.
3. او غفلت کرده از اين که در قوانين جنگي اسلام تعرّض به افراد غير نظامي محکوم است.
4. در ادامه حديث آمده: يکي از عموزادگان حضرت که از شوکت خاصي برخوردار است، به آن حضرت عرض مي کند:
(شما مردم را همانند چهارپايان از خود رم مي دهيد)!!
آيا شيوه حضرت (جذب) است يا (دفع)؟
5. قرآن کريم در مقام امتنان بر امت وتکريم پيامبر رحمت مي فرمايد:
(فَبِما رَحْمَهٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ، وَلَوْ کُنْتَ فَظاً غَليظَ القَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ).(21)
از رحمت خدا بر آنها نرم ومهربان شدي، اگر تند وسنگ دل بودي، از اطرافت پراکنده مي شدند.
مگر نه اين است که حضرت مهدي (عجل الله فرجه) ادامه دهنده راه پيامبر، احياگر سنت آن حضرت واجراکننده شريعت نبوي است.
6. اين حديث معارض است با بيان رسول اکرم (صلى الله عليه وآله وسلم) که مي فرمايد:
(امت به او پناه مي برد؛ آن گونه که زنبوران عسل به ملکه خود پناه مي برند).(22)
7. اين حديث معارض است با حديث رسول اکرم (صلى الله عليه وآله وسلم) که مي فرمايد:
(امت من به او پناه مي برد، همان گونه که پرندگان به آشيانه هاي خود).(23)
8. در ادامه حديث آمده که يکي از کارگزاران حضرت به شخصي معترض مي گويد:
(ساکت شو، وگرنه گردنت را مي زنم)!
جعل کننده حديث چقدر جاهل واز شيوه اهل بيت، به ويژه از سلوک آنان با معترضان، بي خبر بوده است.
سه ـ احمد بن محمد ايادي به امام باقر (عليه السلام) نسبت مي دهد که حضرت قائم (عجل الله فرجه) به شيوه حضرت آدم (عليه السلام) داوري مي کند. گروهي از يارانش اعتراض مي کنند، آن ها را گردن مي زند. آن گاه به شيوه حضرت داوود (عليه السلام) داوري مي کند ومعترضان را گردن مي زند. سپس به شيوه حضرت ابراهيم (عليه السلام) داوري مي کند ومعترضان را گردن مي زند. آن گاه به شيوه پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) داوري مي کند، ديگر کسي اعتراض نمي کند.(24)
1. در ذيل حديث چهارم محمدبن علي کوفي، به تفصيل درباره قضاوت داوودي سخن گفتيم وديگر تکرار نمي کنيم.
2. امين الاسلام طبرسي در پاسخ اهل خلاف در مورد قضاوت داوودي مي فرمايد:
آن چه روايت شده که آن حضرت به حکم حضرت داوود داوري مي کند ومطالبه بيّنه نمي کند، قطعي نيست واگر صحيح باشد، تأويلش اين است که در قضاوت به علم خود عمل مي کند.(25)
3. آيت الله صافي نيز آن را پسنديده ودر اثر ارزشمند خود آورده است.(26)
4. آيت الله شيرازي نيز در مقام اثبات قطعي نبودن آن، فرموده:
نخست: حضرت داوود (عليه السلام) تنها يک مرتبه بر طبق علم خود قضاوت کرد ودچار مشکل شد.
دوم: اين روش با شيوه قضايي رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) منافات دارد.(27)
5. مرحوم صدر معتقد است که سيره قضايي حضرت بقيه الله ـ ارواحنافداه ـ همان سيره قضايي رسول اکرم (صلى الله عليه وآله وسلم) مي باشد؛ جز اين که يک بار براي آزمودن ياران، سيره قضايي حضرت داوود (عليه السلام) را به کار مي بندد.(28)
6. علامه مجلسي نيز نظر مرحوم طبرسي را پسنديده، عيناً در بحار آورده است.(29)
اين ها چند نمونه بود از يک فرد مجهول الهويّه، که احاديثي جعل کرده، بدون ذکر سند (به صورت مرسل) به معصومين (عليهم السلام) نسبت داده است.

- پاورقی -

(2) تاريخ بغداد، ج 4، صص 141- 156.
(3) همان، ص 153.
(4) نجاشي، رجال، ص 342، رقم 919.
(5) الجامع في الرجال، ج 1، ص 159.
(6) مستدرکات مقباس الهدايه، ج 5، ص 361.
(7) ميرزا محمد استرآبادي، (م 1028 هـ).، صاحب (منبع المقال)؛ مصفّي المقال، ص 430.
(8) جامع الرواه، ج 2، ص 153، رقم 1145؛ نجاشي، رجال، ص 229.
(9) الأنوار المضيئه، تأليف: علم الدين، سيد مرتضي، علي بن عبد الحميد نسّابه، از علماي قرن هشتم، که نسخه اي از آن در کتابخانه صاحب عبقات (در لکنهو) ونسخه اي ديگر در کتابخانه راجه محمدمهدي موجود است. (کتابنامه حضرت مهدي، ج 1، ص 136).
(10) بهاء الدين علي بن غياث الدين عبد الکريم بن عبد الحميد نيلي، منتخب الأنوار المضيئه، (م 790 هـ).، کتابنامه، ج 2، ص 684.
(11) منتخب الانوار المضيئه، ص 188 - 206.
(12) بحار الأنوار، ج 52، ص 385 - 391.
(13) همان، ص 388.
(14) کافي، ج 7، ص 185؛ تهذيب الاحکام، ج 10، ص 9؛ الفقيه، ج 4، ص 22؛ وسائل الشيعه، ج 28، ص 103.
(15) کافي، ج 6، ص 444.
(16) الملاحم والفتن، ص 57، ب 107.
(17) نعيم بن حماد مروزي، الفتن، ص 211، ح 846.
(18) روزگار رهايي، ج 1، ص 499.
(19) بحار الأنوار، ج 52، ص 387، ح 203.
(20) لسان العرب، ج 6، ص 437.
(21) آل عمران، 159.
(22) مروزي، الفتن، ص 252؛ الحادي للفتاوي، ج 2، ص 77.
(23) دلائل الامامه، ص 445، ح 418.
(24) بحار الأنوار، ج 52، ص 389، ح 207.
(25) إعلام الوري، ج 2، ص 310.
(26) منتخب الاثر، ج 2، ص 323.
(27) شميم رحمت، ص 37.
(28) تاريخ ما بعد الظهور، ص 820.
(29) بحار الأنوار، ج 52، ص 382.

نوشتن دیدگاه