684- ابن زباله، كه حافظ احمد بن صالح، گفته است: از او صد هزار حديث نوشتم، آنگاه برايم معلوم شد كه او حديث مى ساخته، از اين رو حديثش را ترك كردم.
685- ابن شوكر، با سند حديث مى ساخته است.
686- ابن الصقر، كذاب بوده و حديث مى دزديده و آنها را تركيب مى كرده و به نام شيوخ قالب مى زده است.
687- ابو بكر بن عثمان كذاب بوده و داراى احاديث دروغى است.
688- ابو جابر بياضى، كذاب بوده است.
689- ابو الحسن بن نوفل راعى، بلاء و كذاب بوده است.
690- ابو حيان توحيدى، صاحب تصنيفات زياد، گفته شده: اسمش على بن محمد بن عباس است.كه مهلبى وزير، او را به خاطرسوء عقيده و نظرات مخصوص فلسفيش تبعيد كرد و تا حدود سنه چهار صد در بلاد فارس بوده است.
" ابن مالى " در كتاب " الفريده " گفته است: ابو حيان كذاب و از لحاظ دين و پرهيز كارى كم بهره بوده، و در بهتان زدن تجاهرمى كرده و متعرض امور مهمى از قبيل: عيب گرفتن از شريعت و قول به تعطيل، شده است.
و ابن جوزى گفته ست: او زنديق است.و ذهبى گفته است: او صاحب زندقه و انحلال است.
و جعفر بن يحيى حكاك گفته، كه ابو نصرسجزى برايم نقل كرده كه او از ابو سعيد مالينى شنيده است كه مى گفته: رساله منسوب به ابى بكر و عمر با ابى عبيده را بسوى على براى ابى حيان قرائت كردم او گفت: اين رساله را من بعنوان رد شيعه نوشته ام و سبب آن اين بوده كه آنها در مجلس بعضى از وزراء يعنى ابن العميد حاضر مى شدندو در باره على، غلو مى كردند، از اين رو اين رساله را نوشتم، بنابر اين او اعتراف به وضع كرده است.
ابن حجر گفته است: به خط قاضى عز الدين ابن جماعه، خواندم كه او از خط ابن علاج، نقل كرده كه او بر گفتارى از دنشمندان كه متعلق به اين رساله بوده آگاهى يافته كه خلاصه آن چنين است: همواره ابو حيان على بن محمد توحيدى را، در زمره اهل فضل و موصوف به سداد در جد و هزل مى دانستم تا آنكه او رساله منسوب به ابو بكر وعمر را بسوى على ساخت، او از اين كار نظر توهين بر
صدر اول داشته و لذا در آن به ابو بكر و عمر امورى را نسبت داده كه اگر ثابت مى شده آنان مستحق فوق آنچه را كه اماميه در باره امامانشان قائلند خواهند بود.
و نخستين چيزى كه در آن رساله دلالت بر ساختگى بودن آن دارد اين است كه او در اين رساله، به ابوبكر خطبه بليغه اى نسبت داده كه در آن، از ابى عبيده تملق كرده كه آن را، به على رضى الله عنه برساند، در صورتيكه از اين حقيقت، غافل مانده كه آنان، از تملق بدورند!!
و دليل ديگر، بر ساختگى بودن آن، اين است كه از قبول ابى بكر گفته است: به جانم سوگند، تو به رسول خدا از لحاظ قرابت نزديكترى، ولى ما از لحاظ نزديكى به او نزديكتريم، زيرا قرابت، مربوط به خون و گوشت است و نزديكى، مربوط به نفس و روح.و اين كلام، شبيه به گفتار فلاسفه است و سخافت الفاظش، ما را از درد سر رد كردنش بى نياز مى نمايد.
و از دلائل ساختگى بودن آن، گفتار عمر رضى الله عنه به على بن ابى طالب است كه: " تو كنار گرفتى و به انتظار وحى از ناحيه خدا نشستى، ولى مناجات خدا منحرف شد " در صورتى كه چنين كلامى روا نيست كه به عمر نسبت داده شود.زيرا دروغ آن، آشكار است.
صرفنظر از اينها، امورديگرى در آن رساله، از قبيل عدم روانى و رسائى عبارت كه از خصائص گفتار گذشتگان است وجود دارد كه به خوبى نشان مى دهد كه آن رساله ساختگى است.
امينى مى گويد:
آيا از بزرگانى، مانند " عبيد مالكى " در " عمده التحقيق " و ديگران، تعجب نمى كنى كه در تاليفاتشان از رساله دروغ ابى حيان توحيدى كه ماهيت آن و شخصيت كاذبه سازنده اش را شناختى، در باب فضائل ابى بكر و عمر احتجاج و استدلال مى نمايند؟
691- ابو خلف اعمى بصرى، خادم انس، كذاب است. 692- ابو الخير شيخ بغدادى، كذاب است.
693- ابو سعد مدائنى، در زمره حديث سازان ياد شده است.
694- ابو سعيد قدرى، يكى از دروغگويان است.
695- ابو سلمه عاملى شامى ازدى، كذاب و حديث ساز است.
696- ابو الطيب حربى، كذاب و خبيث است كه احتجاج به گفتارش جائز نيست.
697- ابو على ابن عمر مذكر نيشابورى، دروغگو و معروف به دزدى احاديث بوده است.
698- ابوالقاسم جهنى قاضى، كه از او به دروغگوئى در حديث و اختراع عجائب خارق عادت، يادشده است.
699- ابو المغيره از دروغگو نرين و خبيث ترين افراد مردم بوده است.
700- ابو المهزم، كذاب بوده است.
ان هولاء متبر ما هم فيه و باطل ما كانوا يعملون
" بى گمان، اينان هلاك شدگان چيزى هستند كه در آنند و آنچه انجام مى دادند باطل است."

نوشتن دیدگاه