ايراد ديگر اين است که: دعاى ندبه با عقل مخالف است; زيرا اين دعا را در هزار مکان ومسجد وخانه مى خوانند. آيا امام زمان همه جا حاضر وشنوا، ولامکان است، وحاضر فى کل مکان است مانند خدا؟ البته خير، زيرا امام صفات خدا را ندارد، وامام حسين عليه السلام فرمود: (سبحان الله عن صفات المخلوقين) واگر همه جا حاضر نيست پس جرا در اين دعا او را صدا مى زنند ومى گويند: (يا بن السادة المقربين يا بن النجباء الاکرمين = اى پسر سادات مقربين، اى فرزند نجباى اکرمين).
آيا ندا کردن وخطاب نمودن، مخاطب ومنادى نمى خواهد؟
آيا مخاطبى که بشنود، همه جا هست يا خير؟ خود اين دعا که مى گويد امام همه جا نيست، زيرا در اواخر مى گويد: (فبلغه منا تحية وسلاماً = اى خدا سلام وتحيت ما را به امام برسان). اگر امام همه جا هست ديگر، خدايا سلام ما را به او برسان نمى خواهد، خودش مى شنود؟ اگر امام حسين همه جا حاضر است ديگر (فطرس ملک) سلام شيعيان را به او مى رساند يعنى چه؟ اگر پيغمبر اسلام همه جا هست، پس چنانچه در کتاب کافى ووسائل الشيعه (باب زيارة النبى من بعيد) رسول خدا فرمود: (من سلام امتم را از راه دور نمى شنوم، بلکه ملائکه الهى به من مى رسانند) پس جائى که پيغمبر خدا ـ که اشرف از تمام مخلوقات است ـ همه جا حاضر وشنوا نيست، چگونه جانشين او همه جا حاضر وشنوا است؟ اگر امام همه جا حاضر است، چرا علماى شيعه روايت کرده اند که ملائکه نامه اعمال را خدمت او مى برند؟ اگر خود او حاضر است، ديگر نامه رسان نمى خواهد.
پس بدان، که محال است يک نفر، دو نفر يا هشت نفر بشود ودر آن واحد، در هشت مکان باشد. اگر هشت نفر شد يک نفر نيست، چه برسد به اينکه هزاران جا باشد؟
آيا عقل حجت نيست؟ عقل مى گويد محال است شيء واحدى در يک آن در دو مکان باشد، چه برسد به صد مکان! ما از اين مردم عوام مى پرسيم، آيا اگر اميرالمؤمنين همه جا بود، چگونه او را در مسجد کوفه شهيد کردند؟ آيا پيغمبر اسلام چون از مکه فرار نموده وبه مدينه رفت، باز هم در مکه بود يا خير؟ آيا امامى که همه جا هست، در حمام زنانه، در ميخانه ودر امکنه فساد، همه جا هست يا خير؟ اگر هست پس به همهّ زنان مردم محرم است! اگر به هر زنى محرم بود، پس چرا با خواندن عقد زنى را به خود محرم مى نمود؟ آيا امام مانند خدا بدون تکليف است وحلال وحرامى براى او نيست؟ اگر مکلّف است پس چرا او که در همه جا هست نهى از منکر نمى کند، واز امکنه فساد جلو نمى گيرد؟

جواب:
اوّلاً، هيچ يک از اين اشکالات وپرسش ها با فرض صحت آن در موارد ديگر، نسبت به دعاى ندبه وارد نيست; زيرا اين دعا براى ندبه است، واظهار تأسف از غيبت امام، ونگرانى از بدى اوضاع وابراز علاقه به ظهور حکومت حق، و... ودر مثل اين مورد گوينده، بعيد را قريب، وغائب را حاضر وبلکه گاهى مرده را زنده فرض مى کند واظهار تأثر مى نمايد; مخاطب هر که باشد، خواه بشنود يا نشنود. مانند نوحه ومرثيه بر ميّت که به او خطاب مى شود، ودر صد جا او را مى خوانند، ودر اشعار از اين گونه خطاب ها بسيار است.
وثانياً، از کجا مى گوئيد که با خبر بودن امام ورسيدن ندا وسلام شيعيان به آن حضرت، ملازمه دارد با اينکه حضرت در همه جا حضور حقيقى جسمانى داشته باشد!؟
کسى که مى گويد امام به اذن خدا در همه جا است، غرضش اين است که از همه جا اطلاع دارد، وفاصله زمان ومکان مانع از علم ورؤيت آن حضرت نمى شود، وسلام وخطاب مردم به او مى رسد، خواه به توسط فطرس يا ملائکه ديگر، وخواه بدون واسطه.
در اينجا سخن از کيفيّت ونحوه علم واطلاع امام به سلام وخطاب ما، وفرق بين سلام بعيد وقريب مطرح نيست، وواقع اين موضوع هر نحو باشد، به دعاى ندبه ومطالب حق ديگر ضرر نمى زند که شما به (باب استحباب زيارة النبى صلى الله وعليه وآله وسلم ولو من بعيد) از (وسايل الشيعه) وغيره استشهاد کرده ومى گوئيد پيغمبر صلى الله وعليه وآله وسلم فرمود: (من سلام امتم را از دور نمى شنوم بلکه ملائکه الهى به من مى رسانند) مگر حال که ملائکه سلام وخطاب را مى رسانند، فرمود سلام نکنيد؟
مقصد از اين احاديث همين است که سلام به پيغمبر را ترک نکنيد وگمان ننمائيد که آن حضرت از سلام شما مطلع نمى شود. اينگونه روايات همه مؤيد خطاب وندا وسلام است، وانگهى حقيقت ونحوه اين شنيدن ورسيدن سلام وندا بر ما معلوم نيست، امّا لازم هر دو را که علم پيغمبر وامام به ندا وسلام است، از آن استفاده مى کنيم. در اين مطالب که به نقل ثابت مى شود، همين قدر که عقل حکم به امتناع آن نکند، وحتى به طور اعجاز احتمال آن را بدهد قبول مى کنيم وتسليم هستيم.
چرا شما مى گوئيد اينگونه روايات متن دعاى ندبه را ضعيف يا خلاف عقل مى سازد؟ اين روايات اين را مى پروراند که در حال ممات پيغمبر صلى الله وعليه وآله وسلم هم، نسبت به ايشان، مثل اين وظايف را که در حال حيات انجام مى داديد ـ از قبيل استغاثه وتوسل به آن حضرت ـ انجام بدهيد، پيغمبر صلى الله وعليه وآله وسلم مطلع مى شود.
بعلاوه مى توان گفت که ظاهر اين اخبار، بيان کننده فرق بين نحوه وکيفيّت اطلاع از قريب وبعيد وشنيدن ورسيدن نيست، تا کسى مفهوم بگيرد وبگويد از دور نمى شنود، بلکه ظاهر اين است که براى دفع توهم کسانى که ندا وسلام از بعيد را استبعاد مى نمايند ـ چون سلام در مقابل قبر مطهر ودر نفس روضه منوّره متعارف بوده وآن را مسموع مى دانستند ـ مى فرمايد، سلام از قريب را که مى شنود وسلام از بعيد هم به آن حضرت مى رسد. يا خودش مى رسد، چنانکه مقتضى اکثر روايات اين باب است، ويا به وسيله ملائکه، چنانکه روايت ضعيفى بر آن دلالت دارد. غرض اين است که آن را هم مى شنود، نه اينکه مراد اين باشد که از دور نمى شنود ولى از نزديک مى شنود.
 به هر حال شنيدن از دور موضوعى است که در دنياى ما عملى شده است. نيست به عالم برزخ که معلوم نيست اين فاصله هاى زمان ومکان در آنجا مانع از شنيدن ورؤيت باشد، يا نسبت به روح مقدس پيغمبر وامام که به مراتب لطيف تر وکامل تر از فرشته است مخصوصاً بطور اعجاز، به هيچ وجه استبعاد ندارد.
وثالثاً، اينکه گاهى به عبارت دعا (فبلّغه منا تحية وسلاماً)، وگاهى به اينکه چون ملائکه نامه اعمال را خدمت آن حضرت مى برند وبه ايشان عرضه مى دارند، استشهاد مى کنيد بر اينکه امام همه جا حاضر نيست، وگاهى مى گوئيد چون (فطرس) سلام شيعه را به امام حسين مى رساند، پس معلوم مى شود امام همه جا حاضر نيستند.
جوابش اين است که: مگر ما مى گوئيم امام در هر مجلس ومکان حضور دارند؟ آنچه در اين مورد گفته مى شود وصحيح است، اين است که امام به هر کجا وهر مکان اراده کند باذن الله تعالى مى تواند برود، وبه احوال رعايا وشيعيان خود وآنچه تحت نظر ولايت او قرار گرفته، ناظر وآگاه است.
وجمله (فبلغه منا تحية وسلاماً) با اين معنى هيچ منافاتى ندارد; زيار ممکن است امام خودش از سلام وعرض ادب ما آگاه باشد، ولى ما براى قابل شدن سلام ورفع موانع قبول، از خداوند در خواست ابلاغ آن را مى کنيم، مثل آنان که در محضر پيغمبر يا در حرم پيغمبر از خدا مى خواهند که تحيت أنها را به پيغمبر ابلاغ فرمايد.
ودر موضوع ملائکه اى که اعمال را به آن حضرت عرضه مى دارند وفطرس که سلام شيعيان را مى رساند، جوابش اين است که اين هم دليل بر عدم علم امام نيست، چنانچه ملائکه حفظه، دليل بر عدم علم خدا به اعمال مردم نيست.
هر چه آنجا بگوئيم اينجا هم مى گوئيم. اين امور برنامه هائى است براى تربيت وتنبيه مردم، ودر واقع الطافى است از جانب خدا وهيچ يک دليل بر عدم علم خدا وپيغمبر وامام نمى شود
ورابعاً، اينکه مى گويد اگر امام در همه جا حاضر باشد لازم مى شود که يک نفر، چند نفر بلکه چند هزار نفر وبيشتر باشد، جوابش اين است که ما نمى گوئيم امام در همه جا به معنائى که شما مى گوئيد حاضر هستند، ولى مى گوئيم امکان دارد که در اماکن متعدد به نحوى از حضور حاضر باشند، وفاصله زمان ومکان نسبت به ايشان برداشته شود.
چطور مى گوئيد فطرس همه جا حاضر مى شود، وسلام شيعيان را از هر شهر ومجلس به عرض آن حضرت مى رساند؟ ولى براى امام اين معنى را امکان پذير نمى دانيد؟
آقاى عزيز! ملک الموت يک نفر بيشتر نيست، چطور در يک آن، در دو مکان وصد مکان حاضر مى شود؟ ما که وارد عالم ملائکه وعوالم ارواح وجهان برزخ نيستيم، تا حقايق اين امور را به طور قاطع بتوانيم تشريح کنيم، اما اينقدر مى دانيم که با يک مشت الفاظ وچون وچرا واستبعادات، نمى توان اين امور را انکار کرد. اينقدر امکان دارد که بُعد وفاصله زمان ومکان براى پيغمبر صلى الله وعليه وآله وسلم وامام وبسيارى از ارواح، وبراى ملائکه، پرده نباشد وچنانچه قريب چهارده قرن پيش، با اين فاصله زمانى طولانى، اوضاع کنونى را مى ديدند، امکان دارد از مسافت بعيد هم افراد را اگر خواستند، بينند.
چطور شما با تلويزيون آمريکا را مى بينيد، اروپا را مى بينيد، ودر يک آن با راديو صداهاى همه جا را مى شنويد؟
آقاى من! اينها چه اشکالاتى است مى کنيد، اوّل معنى حضور امام را در اماکن مختلف بفهميد، بعد اين فرمايش ها را بکنيد، اگر نمى فهميد اين اشکال هاى عاميانه چه معنى دارد.
اگر يک قرن پيش براى شما مى گفتند، تا يک قرن ديگر انسانها همه از مسافت دور هم ديگر را مى بينند، ودر همه جا حاضر مى شوند وبا هم سخن مى گويند، مى گفتيد اين خرافات چيست؟ اينها افسانه است با عقل سازگار نيست. اما حالا مى فهميد آن قضاوت شما منشأش بى علمى وبى اطلاعى بوده است.
شما که مى گوئيد: نمى شود امام در يک زمان در همه جا حاضر شود، بفرمائيد ببينم وقتى فلان شخص را که در صفحه تلويزيون شما مى بينيد، ديگران همه مى بينند، در همه جا مى بينند، يک نفر چند ميليون نفر شده است؟
جام جهان نما را شنيده ايد، چه مانعى دارد که باطن ملکوتى امام مثل همان جام جهان نما باشد، در عين حال که در مسجد کوفه باشد، وآنجا شهيد شود از اقصى نقاط جهان هم مطلع باشد.
شما گمان مى کنيد اينکه مى گوئيم: امام در همه جا حاضر است يعنى بايد توى حمام زنانه ها، وتوى العياذ بالله کاباره ها، ومراکز فساد هم تشريف ببرند، مگر هر کس هر کارى را بتواند انجام دهد انجام مى دهد؟ يا مى گوئيم از امام رفع تکليف شده است؟
واقعاً انسان از اين سخنان شما که نفهميده ونسنجيده، پيرامون يک چنين حقايق بلند وعميق گفته ايد، بى اختيار خنده اش مى گيرد، واز بلند پروازيهاى جاهلانه تعجب مى کند.

پشه چون داند که اين باغ از کى است
تو که در علم خود زبون باشى
    
در بهاران زاد ومرگش دردى است
عارف اين علوم چون باشى؟

نوشتن دیدگاه