شمربن ذی الجوشن
نام اصلی او شمرابن فرط ضیابی کلابی، از طایفه بنی کلاب، از فرماندهان جنایتکار و بی رحم سپاه کوفه و از بزرگترین قاتلان تاریخ، قاتل امام سوم شیعیان حسین بن علی علیه السلام و از مسببان شهادت اهل بیت پیامبر اسلام و اصحاب امام حسین علیه السلام است. پدرش "ذی الجوشن" که در آغاز اسلام از مسلمان شدن امتناع کرد و به دعوت پیامبر اعتنایی نکرد، تنها وقتی که متوجه پیروزی مسلمانان بر مشرکین شد، اسلام آورد و اسبی بنام "عرجاء" را بعنوان هدیه نزد پیغمبر برد ولی ایشان، هدیه او را قبول نکردند. از مادر "شمر" هم به پست فطرتی و پلیدی یاد شده و چون او دامنش به گناه بی عفتی آلوده شده بود لذا این فرزند (شمربن ذی الجوشن) از راه نامشروع به دنیا آمد.
شمر، مردی زشت رو و پیس و آبله رو، و از روسای هوازن بود. اگر چه اول با امیرالمومنین علی بن ابیطالب بیعت نمود و در جنگ صفین در لشگر آن حضرت بود و ضربتی از سپاه شام خورد و مجروح شد او بعدا به گروه خوارج پیوست و در کوفه مسکن کرد و در آن شهر به روایت حدیث پرداخت. او همیشه کینه آل علی را در دل داشت و منتظر فرصت مناسبی بود تا این کینه و عقده های دلش را بیرون بریزد. سال 61 هجری قمری که حرکت امام حسین علیه السلام به سمت عراق شد، شمر اخبار این حرکت را دقیقا پی گیری می کرد. جاسوسان او مسیر حرکت امام را تا ورود به کربلا، برای او گزارش میدادند. در تاریخ این واقعه عظیم، شمربن ذی الجوشن از طرف دولت وقت و دشمنان اسلام، چند جا نقش اساسی داشت.
1- و از جمله افرادی بود که "عبیدالله بن زیاد" حاکم کوفه، او را برای پراکنده کردن مردم کوفه از اطراف مسلم بن عقیل، یار باوفای حسین بن علی، به دارالاماره فرستاد.
2- زمانی که عمربن سعد، فرمانده لشگر کوفه در نامه ای برای حاکم کوفه نوشت که حسین بن علی حاضر شده که یا برگردد و یا به یکی از سرحدات کشور اسلامی برود "عبیدالله حاکم کوفه" نظر داد که باید پذیرفت ولی وقتی شمر از این نامه مطلع شد، او را منع کرد و گفت که اگر حسین بن علی خود را تسلیم نکند و برود، بعدا قدرتمند می شود. پس بهتر است الان که در چنگ شما گرفتار است، نگذارید برود. عبیدالله هم نظر شمر را قبول کرد او را فرمانده سپاه با 4000 جنگجوی زبده کرد و همراه با نامه ای به طرف عمربن سعد فرمانده کوفه در کربلا فرستاد، تا از حسین بخواهد که یا تسلیم شود و یا به جنگ تن در دهد و به دنبال این نامه، گفت ای عمر سعد، اگر اینکار را انجام نمی دهی از لشگر ما کناره بگیر و لشگر را به شمربن ذی الجوشن واگذار.
3- اوج جنایت و شقاوت این مرد از روز عاشورا دهم محرم سال 61 هجری در کربلا است. در آن روز او فرمانده پیاده های لشگر کوفه بود و جنایات بسیار را مرتکب شد. زمانی هم که بسیاری از اصحاب امام حسین شهید شدند، دشمنان امام، به طرف خیمه ها حمله کردند و شمر فریاد زد که آتش بیاورید تا خیمه ها و اهلش را بسوزانم. در این موقع امام علیه السلام در مقابل شمر فرمود: ای پسر ذی الجوشن، خدا ترا به آتش دوزخ بسوزاند. وای برشما، اگر دین ندارید لااقل آزاد مرد باشید و بعد حضرت خواستند که تا من زنده ام به حرم من تعرض نکنید که شمر از کلام امام شرم کرد و برگشت.
4- این جنایتکار، در آخرین ساعتهای روز دهم محرم، زمانی که امام علیه السلام جراحت های زیادی در سر و بدن داشتند، دستور داد تا حضرت را از پشت، تیرباران کردند و سپس آن خبیث کثیف، با چکمه و خنجر برهنه بر سینه فرزند رسول خدا نشست و سر مقدس حضرت را از تن جدا کرد.
5- او بعد از شهادت امام و همه یاران حضرت، می خواست خیمه گاه خاندان وحی را آتش بزند و علی بن حسین، زین العابدین را به قتل برساند که دیگران مانع شدند.
6- در میان مورخین اتفاق نظر است که کسی که به فرمان عمربن سعد، سرهای مقدس شهداء کربلا را نزد "ابن زیاد" برد، او بود و از طرف ابن زیاد هم، سرهای شهداء را مجددا به همراه چند نفر دیگر، نزد یزید حاکم وقت شام برد. زندگی سراسر ننگین و کثیف این مرد، زمانی که مختار ثقفی در سال 66 هجری برای خونخواهی ابا عبدالله الحسین قیام کرد، شمر از کوفه فرار کرد. یکی از غلامان مختار، به دنبال او رفت ولی شمر با ترفندی او را کشت و بعد به قریه دیگری فرار کرد و از آنجا هم باز به قریه «کلتانیه» تا اینکه سپاهیان مختار در آن جا، او را محاصره کردند. یاران شمر همگی پا به فرار گذاشتند. خود او هم فرصت نکرد تا لباس رزم بپوشد، پارچه ای به خود پیچید و با نیزه در مقابل سپاه مختار ایستاد تا اینکه از پای در آمد. بعضی گویند که جسم او را نزد سگان انداختند و بعضی گویند که او را دستگیر کردند، گردنش را زدند و بر بدنش اسب تاختند و سر او را، مختار نزد "محمد بن حنفیه" فرستاد. اقوال دیگری نظیر اینها هم هست. نام قاتل او "ابن ابی الکنود" است که به زندگی پلید و لعین او در سال 66 هجری قمری خاتمه داد.
مختصري از زندگي شمر لعنه الله عليه
آن چه در تاريخ از وضعيت و شرح زندگاني شمر به جا مانده , اين است : شمربن ذي الجوشن صباحي ازسران و شجاعان مردم كوفه بود. وي در زمان علي (ع)جزء شيعيان و طرفدادان حضرت بود و در جنگ صفّين ازطرفداران امام بود. وي در يكي از روزهاي جنگ صفين وارد ميدان شد و مبارز طلبيد. از ميان لشكرين معاويه مردي به نام به مقابلهء او شتافت كه ضربتي بر شمر زد, ولي شمر با ضربتي بر او را از اسب بر زمين انداخت . اما شمر همانند بسياري از مردم كوفه در راه خود استوار نماند و بعداً به خاطر روح نفاقي كه در او بود, به جرگهء دشمنان امام حسين (ع)و يارانش نقش عمده اي ايفا كرد. او در كوفه در قتل مسلم بن عقيل بسيار فعاليت كرد و در كربلا فرماندهء طرف چپ لشكر عمر سعد بود و عمر سعد را تشويق به قتل امام كرد. اوكسي است كه با بيست نفر در حالي كه هنوز امام حسين زنده بود, قصد حمله به خيمه هاي اباعبداللّه را داشت كه بامقابلهء امام روبه رو شدند. شمر بود كه سر از بدن حسين جدا كرد و آن را بر بالاي نيزه نمود و مسئول بردن سرهاي شهدا به كوفه و شام بود.
شمر بن ذي الجوشن به دست از سربازان مختار بن ابي عبيدهء ثقفي در نزديك دهكده اي به نام كشته شد. سر او را نزد مختار فرستادند. مختار در سال 66قيام كرد و قاتلان امام حسين را يكي پس ازديگري دستگير و به اشدّ مجازات مبتلا كرد.(1)از كتاب مثالب هشام بن محمد سائب كلبي نقل شده كه زن ذي الجوشن (مادر شمر) از روستاي سبيع به سوي روستاي ركنده به راه افتاد. در بين راه تشنگي بر او مستولي شد. به چوپاني برخورد كرد و از او آب خواست . چوپان با او همبستر و نطفهء شمر بسته شد. از اين جهت وقتي امام حسين 7دورخيمه ها خندقي كنده بود. در آن آتش افروخت , شمر به امام حسين خطاب كرد: خيلي زود خود را به آتش جهنم مبتلا كردي ! حضرت فرمود: اي پسر بزچران ! تو سزاوار به آتش جهنم هستي .(2(
_______________________________________-
1.سيد ابوفاضل رضوي اردكاني , ماهيت قيام مختار, ص 462به بعدآ با تلخيص , به نقل از كامل ابن اثير طبري , ج 6 و بحار, ج 45و قصه ءكربلا, ص 655
2.سفينة البحار, ج 1 مادهء شمر
پیوندها:
