از آن تاريخ به بعد بر فدك ماجراها گذشت. زمانى جزء اموال «مروان بن حكم» درآمد. [سنن بيهقى ج 6 ص 301.] و تا زمان خلافت عمر بن عبدالعزيز- سال 99 هجرى- در دست بنى اميه و بنى مروان بود. هنگامى كه عمر بن عبدالعزيز به خلافت رسيد گفت: فدك از آن پيامبر (ص) بود. از آن انفاق مى كرد بقدر نياز از آن مصرف مى كرد و باقيمانده را به فقراى بنى هاشم مى داد و هزينه ازدواج آنان را تأمين مى نمود. پس از وفات پيامبر (ص)، فاطمه (ع) از ابوبكر خواست فدك را به او دهد ولى نپذيرفت. و درآمدش را به مصرف مى رساند. عمر نيز چون ابوبكر رفتار مى كرد. آگاه باشيد من آن را به آنكس كه حق اوست بازمى گردانم. و بدين ترتيب فدك را به حضرت على بن الحسين (عليه السلام) يا حسن بن حسن بن ابيطالب (ع) داد و تا پايان خلافت او- در سال 101 هجرى- فدك در دست اولاد فاطمه (عليهاالسلام) بود. [فتوح البلدان ص 45.] و به روايتى ديگر امام باقر (عليه السلام) در خصوص فدك ملاقاتى با عمر بن عبدالعزيز داشت و او طى نامه اى فدك را بازگرداند. [بحارالانوار ج 46 ص 326.]
پس از مرگ عمر بن عبدالعزيز، فدك دوباره به تصرف بنى مروان درآمد يزيد بن عبدالملك آن را از اولاد فاطمه (عليهاالسلام) باز پس گرفته و تا پايان حكومت امويان- سال 132 هجرى- در دست آنان بود.
با خلافت ابوالعباس سفاح نخستين خليفه عباسى- سال 132 هجرى- فدك در اختيار عبدالله بن حسن بن حسن (ع) قرار گرفت. اما ابوجعفر منصور دوانقى- سال 136 هجرى- بر اولاد حسن (ع) خشمگين شد و فدك را از آنان بازگرفت. سپس فرزندش مهدى عباسى- 158 هجرى- آن را به فرزندان فاطمه (عليهاالسلام) بازگردانيد. اما پسرانش موس و هارون- 170 هجرى- آن را بازپس گرفتند. [فتوح البلدان ص 45.]
در سال 210 هجرى به عهد خلافت مامون جمعى از فرزندان فاطمه (ع) پيش مامون حاضر شدند و گفتند كه: فدك و عوالى مال مادرشان فاطمه (عليهاالسلام) بوده است مامون دويست تن از علما حجاز و عراق را احضار و داستان را بيان كرد پس عده اى روايت شأن نزول آيه (و ءات ذاالقربى حقه) [اسراء آيه 26.] را نقل كردند و سخن به درازا كشيد و مامون در جلسه اى ديگر هزار تن از دانشمندان و فقها را احضار كرد و به بحث و گفتگو پرداخت. تا به اين نتيجه رسيد كه فدك را به اولاد فاطمه (عليهاالسلام) برگرداند. [مالكيت در اسلام ج 2 ص 137.] بخشى از فرمانى كه وى خطاب به «قثم بن عباس» فرماندار مدينه نگاشته چنين است: «رسول خدا (صلى الله عليه و آله) فدك را به فاطمه (عليهاالسلام) دختر خود عطا نمود. و اين موضوع در زمان پيامبر (ص) بقدرى آشكار و معروف بود كه خاندان پيامبر (ص) در آن اختلافى نداشتند. فاطمه (عليهاالسلام) آن را در زمان حياتش مطالبه كرد و چه كسى در ادعايش از او راستگوتر است؟
اميرالمؤمنين لازم ديد فدك را به فرزندان فاطمه (ع) بازگرداند و تسليم كند تا بدينوسيله به خداى تعالى بواسطه اجراى عدالت و اقامه حق و به پيامبرش به خاطر تنفيذ فرمان او و اجراى صدقاتش تقرب جويد. [فتوح البلدان ص 46- شرح نهج البلاغ ابن ابى الحديد ج 16 ص 217.]
دعبل خزاعى شاعر پرشور شيعه كه در آن زمان مى زيست در اين باره چنين سروده است:
اصبح وجه الزمان قد ضحكا اصبح وجه الزمان قد ضحكا
برد مأمون هاشم فدكا برد مأمون هاشم فدكا
[شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 16 ص 17- ديوان دعبل ص 19.] .
از آن زمان فدك در دست بنى هاشم بود تا زمان معتصم- سال 218 هجرى- و او فدك را غصب كرد و تا زمان واثق- سال 227 هجرى- فدك در دست بنى عباس بود و او فدك را بازگرداند با خلافت متوكل عباسى- سال 232 هجرى- بار ديگر اوضاع دگرگون شد. او فدك را به يكى از سر سپردگان دربارش بنام «عبدالله بن عمر بازيار» بخشيد. در آن زمان هنوز در فدك يازده نخل خرما كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله) با دست خويش آن درختان را كاشته بود. فرزندان فاطمه (عليهاالسلام) خرماهاى آن را مى چيدند و از آن خرماهاى متبرك به حجاج هديه مى دادند كه از اين راه مال فراوانى نصيب آنان مى شد.
«عبدالله بن عمر بازيار» به شخصى بنام «بشران بن ابى اميه ثقفى» ماموريت داد تا آن درختها را قطع كند او نيز پس از انجام ماموريت به بصره بازگشت و در آنجا فلج شد. [شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 16 ص 217.]
