از ماجراى ازدواج على و فاطمه (عليهماالسلام) نكات بسيار جالبى را مى آموزيم كه اگر خواهان سعادتيم و پيرو راستين اسلام، بايستى تا مرز توان تلاش كنيم كه در مرحله اول ازدواج بر مبناى صحيحى صورت گيرد و دوم آنكه ساده زيستى در تمام شئون زندگى جامعه و بخصوص ازدواج راه يابد وگرنه قيد و بندهاى اجتماعى در امر ازدواج كه بيشتر نشأت گرفته از فرهنگ غيراسلامى و يا ساخته و پرداخته ذهنهاى كوتاه نگر مادى و اشرافى است، چون غل و زنجير بر دست و پاى جوانان و والدين آنها مى افتد و هر روز اين غل و زنجير بزرگتر و سنگين تر مى شود، تا جايى كه امكان هر نوع حركت صحيحى را مى گيرد و حيات جامعه را بسوى نابودى مى كشاند و بر فساد، و نابسامانيهاى روانى و مشكلات اخلاقى مى افزايد.
درسهايى كه از ازدواج على و فاطمه (عليهماالسلام) مى گيريم به اين قرار است:
1- «كفو» و همتا بودن: يكى از اصول اساسى و رازهاى موفقيت ازدواج، كفو و همتا بودن دختر و پسر با هم است. زيرا تنها در صورت همتا و همشان بودن دو زوج است كه درك متقابل انان از يكديگر امكان پذير است. برخى تصور مى كنند كفويت تنها به شرائط ظاهرى از قبيل مسائل نژادى و يا وضعيت مادى و رفاهى بستگى دارد. در صورتى كه چنين نيست همتايى به همسوئى آرمانها، خواستها و تمايلات روحى و روانى افراد، ميزان آگاهيهاى علمى و دينى و ميزان تعهد عملى به مكتب و مذهب و ارزش نهادن به ويژگيهاى اخلاقى و فرهنگى است.
اگر مسئله ى همتايى نبود بدون ترديد دختران زيبايى در مدينه بودند كه از ازدواج با على (عليه السلام) خرسند مى شدند. اما او حتى از كسى خواستگارى نكرد، و براى فاطمه (عليهاالسلام) نيز خواستگاران فراوانى بودند اما فاطمه و پيامبر (كه درود خدا بر آنان باد) به اين وصلتها راضى نشدند.
تنها فاطمه (عليهاالسلام) بود كه زيباييها و شكوه معنوى على (عليه السلام) را درك مى كرد و تنها روح والاى على (ع) بود كه وجود والاى فاطمه (ع) را درك مى كرد در اين مورد به روايت قندوزى از علماى اهل سنت رسول خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود: «اگر خدا على را نمى آفريد براى فاطمه كفو و همتايى وجود نداشت». [قال رسول الله (ص) «: «لو لم يخلق الله عليا ما كان لفاطمة كفو» ينابيع الموده ص 177 و 237.]
2- روش خواستگارى: خواستگارى بدون هيچ تشريفات و حضور واسطه اى انجام شد و على (ع) شخصا به خواستگارى فاطمه (ع) از پيامبر (ص) اقدام نمود.
3- پيامبر گرامى (ص) بدون رضايت دخترش، به خواستگار، پاسخ مثبت نداد.
4- ميزان مهريه اندك و متناسب با شرائط مالى داماد بود. اين ميزان مهريه بعدها به عنوان «مهرالسنه» در ميان مسلمانان رواج يافت. امروز هم چه مانعى است كه همان مقدار 323 و يا حداكثر 400 مثقال نقره به عنوان مهريه رواج يابد؟
5- در تهيه جهيزيه به ضرورى ترين و ابتدائى ترين وسائل زندگى در آن عصر بسنده شد، از سيرت پيامبر (ص) مى آموزيم كه بايستى در الگوى مصرف تجديد نظر كنيم و در زندگى فناپذير و زودگذر دنيا به حداقل ممكن قناعت ورزيم تا از گذرگاه پر هياهوى زندگى سبكبارتر بگذريم و تن به بردگى اين و آن ندهيم. مگر فاطمه (ع) دختر پيامبر (ص) و رهبر مسلمانان نبود؟ مگر از تيره بنى هاشم يعنى اصيلترين و شريفترين تيره هاى عرب بحساب نمى آمد؟ مگر مادرش خديجه ثروتمندترين زن عرب در عصر خويش نبود؟ مگر از نظر علمى فردى آگاهتر و انديشمندتر از همگان نبود؟ مگر پيامبر (ص) نمى توانست جهيزيه زيادى را همراه دخترش كند؟ پاسخ همه اين سؤالات «آرى» است. اما منش پيامبر (ص) و خاندانش بر ساده زيستى استوار است متاسفانه در برخى خانواده ها بخصوص قشر مرفه جامعه جهيزيه دخترانشان نمايشگاه بين المللى كاملى است. از لوازم خانگى داخلى و خارجى و اشياء لوكس، تشريفاتى و مدرن كه برقش چشمهاى ظاهربين را خيره مى كند. هنگامى كه اقشار مرفه در اين موارد با هم به رقابت برخيزند انسان بر «پوچ زيستى» و «اصالت رفاه» اينان مى خندد و از يكسو متأسف و رنجيده خاطر مى شود كه چرا اينان در كنار اين همه فقر و بينوايى درد جامعه را هيچ احساس نمى كنند؟!
6- پول جهيزيه را كه 63 درهم بود، پيامبر (صلى الله عليه و آله) از مهريه پرداختى على (عليه السلام) برداشت و به عبارت ديگر خود از اين بابت پولى نپرداخت. [بحارالانوار ج 43 ص 130.]
مطلب جالب ديگرى كه از روش پيامبر (صلى الله عليه و آله) مى آموزيم اين است كه تأمين هزينه جهيزيه از مهريه پرداختى توسط داماد بود. چه مانعى است اگر امروزه هم چنين باشد؟ يعنى پدر دختران بخشى اندك از مهريه را نقدا از داماد دريافت كنند و با آن وسايل ضرورى زندگى دو زوج جوان را تهيه كنند.
[اين كار غير از دريافت وجهى به عنوان شير بهاء است چه در اسلام اساسا چنين چيزى وجود ندارد.]
اگر روش و سنت پيامبر (صلى الله عليه و آله) در اين مورد جارى شود، ديگر براى خانواده ها و بخصوص خانواده هاى كم درآمدى كه خداوند به آنان چندين فرزند دختر عطا نموده جاى هيچ نگرانى نخواهد بود.
آخر مگر فردى كه داراى چندين فرزند دخترست جرم و گناهى را مرتكب شده كه جامعه او را به پرداخت جريمه هاى بسيار سنگينى بنام جهيزيه محكوم مى كند. تا جايى كه بنياد زندگى وى از هم بپاشد و به بلاى قرضهاى كمرشكن دچار شود؟!
7- رسول خدا (صلى الله عليه و آله) به على (عليه السلام) فرمود: «يا على انه لابد للعرس من وليمه». [طبقات ج 8 ص 12- بحارالانوار ج 43ص 13.] يعنى: عروسى بدون ميهمانى نمى شود. برخى گمان دارند از شرائط يك ازدواج اسلامى و ساده آن است كه بدون هيچ مهمانى و وليمه اى برگزار شود، در صورتى كه چنين نيست. مستحب است هنگام ازدواج و عروسى مهمانى برگزار شود. و دادن وليمه يا به اصطلاح سور عروسى سنت است. و برعكس هنگام شهادت يا وفات فردى خوردن غذاى صاحب عزا مكروه است و خوبست تا سه روز براى خانواده داغديده ديگران غذا تهيه كنند. حال بنگريد كارها تا چه حد واژگونه و برعكس است. آنچه مسلم است اينكه بايد در سور عروسى از اسراف و مخارج تشريفاتى بر كنار بود.
8- براى عروسى فاطمه و على (ع)، سعد يكى از سران مردم مدينه گوسفندى هديه داد كه براى وليمه عروسى با گوشت آن غذا تهيه كردند. عده اى از مردم مدينه نيز بر حسب توانايى مالى خويش مقدارى ذرت يا وسايل ديگر هديه دادند. [همان مآخذ.] چه خوبست خانواده ها اين سنت را نيز جارى كنند و هر كدام به ميزان توانائى مالى خود گوشه اى از امكانات مهمانى عروسى را فراهم كنند تا به يكباره هزينه زيادى بر دوش عروس و داماد و خانواده آنها نيفتد و عمل به سنت يعنى دادن وليمه آسان شود. چه در همين عروسيهاست كه خانواده ها در آن نسبت به هم احساس صميميت بيشترى مى كنند.

نوشتن دیدگاه