پيامبر گرامى اسلام مى فرمود:
كسى كه پيوند خويشاوندى را گسسته است ، با ما همنشين نمى شود؛ چون لطف خداوند بر گروهى كه ميان آنان قطع رحم شده است ، فرود نمى آيد(662).
به گفته جابر بن عبدالله ، روزى رسول گرامى خطاب به مسلمانان فرمود:
اى مسلمانان ! از خداوند پروا كنيد و با خويشان پيوند برقرار سازيد. همانا بوى بهشت از فاصله هزار سال راه استشمام مى شود، ولى كسى كه پيوند خويشى بگسلد، آن را استشمام نمى كند(663).
همچنين نقل است كه فردى خدمت حضرت رسيد و گفت : خويشاوندى دارم كه با آنها رابطه دارم ، ولى آنان آزارم مى دهند. تصميم گرفته ام آنان را ترك كنم . رسول الله (صلى الله عليه و آله ) فرمود: آنگاه خدا هم تو را ترك مى كند! گفت : پس چه كنم ؟ رسول الله (صلى الله عليه و آله ) فرمود: به كسى كه محرومت كرده است ، عطا كن . با كسى كه از تو بريده است ، رابطه برقرار كن . كسى كه بر تو ستم روا داشته ، از او درگذر. هر گاه چنين كردى ، خداوند پشتيبان تو خواهد بود(664).
با خويشاوندان خود مى پيوست ، بى آنكه آنان را بى جهت بر ديگران برترى دهد. ايشان مى فرمود:
نيكوكارى و پيوند، عمرها را طولانى ؛ شهرها را آباد و دارايى را زياد مى كند، گرچه انجام دهندگان آن بدكاران باشند. كسى كه به سوى خويشاوندى مى رود تا با مال و جانش با او پيوند برقرار كند، آفريدگار والا، پاداش صد شهيد را به وى عطا مى فرمايد و براى هر گامش چهل هزار پاداش مى نويسد و چهل هزار گناه از وى مى زدايد و به همين مقدار بر درجه اش بيفزايد و گويا صد سال صبورانه خداوند را عبادت كرده است (665).
آورده اند هنگامى كه خواهر رضاعى پيامبر، شيماء را ميان اسيران هوازن خدمت پيامبر آوردند و آن حضرت او را شناخت ، رداى خويش را گسترد و به او فرمود: اگر دوست دارى نزد ما باش . ما تو را محترم مى داريم و محبت خواهيم كرد و اگر بخواهى نزد قوم خود بازگردى ، تو را به سوى آنان باز مى گردانيم . شيماء خواست كه نزد قوم خويش بازگردد. پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) نيز او را با هدايايى به سوى قومش روانه كرد(666).
ثويبه ، كنيز ابولهب ، پيامبر را در كودكى شير داده بود. پيامبر به منظور حق شناسى ، هدايايى از پول و لباس ، براى او فرستاد. هنگامى كه ثويبه از دنيا رفت ، آن حضرت تحقيق كرد كه خويشان و بازماندگانش چه كسانى هستند كه به آنان احسان كند. به آن حضرت اطلاع دادند كه ثويبه خويشاوند و بازمانده اى ندارد(667).
با همه احترامى كه براى خويشان خود قائل بود، هيچ گاه مرز ارزشها را نمى شكست . در تاريخ بسيار ديده شده است اگر فردى زمامدار كشورى گردد، خويشاوندان و اقوام و اطرافيان او سوءاستفاده ها و چپاولگرى هاى بسيار مى كنند، ولى پيامبر در همان آغاز به طور قاطع جلوى بستگان خود را گرفت تا از مرز حق خود تجاوز نكنند. ابوعبيده مى گويد: شنيدم امام صادق (عليه السلام) فرمود:
پس از فتح مكه ، پيامبر، بنى هاشم را به دور خود جمع كرد و خود بر بالاى صفا ايستاد و به آنها رو كرد و فرمود: اى فرزندان هاشم ! و اى فرزندان عبدالمطلب ! من رسول و فرستاده خدا به سوى شما هستم و همه شما را دوست دارم . نگوييد محمد (صلى الله عليه و آله ) از ماست . به خدا سوگند، كه دوست من از ميان شما و غير شما نيست ، جز پرهيزگاران . پس ‍ مى بينم شما را در حالى كه روز قيامت ، دنيا را بر گردن هاى خود حمل مى كنيد و ديگران (غير بستگان ) را كه آخرت را با خود حمل مى كنند. آگاه باشيد كه من عذر خود را بين خود و شما، با خداوند متعال بيان كردم . و به درستى كه عمل من از آن من است و عمل شما براى شماست (668).
به اين ترتيب ، آنها را مثل ديگران در رفتار و كردارشان مسئول خود دانست و از غرور خويشى با پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله )، بيرون آورد و از هر گونه سوءاستفاده احتمالى پيش گيرى كرد.

- پینوشتها -

662- مازندانى ، شرح اصول كافى ، ج 9، ص 202.
663- مستدرك الوسائل ، ج 9، ص 206.
664- بحار الانوار، ج 7، ص 92.
665- همان ، ج 71، ص 89.
666- سفينه البحار، ج 1، ص 417.
667- همان .
668- بحار الانوار، ج 21، ص 111.

نوشتن دیدگاه