68 «قالُوا حَرِّقُوهُ وَ انْصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ»
 
ترجمه  :
68. گفتند: ابراهيم را بسوزانيد و يارى كنيد خدايان خود را اگر هستيد به جا آورندگان.
 
تفسير :
[در بيان شيوه آتش زدن حضرت ابراهيم  (علیه السلام)]
(قالُوا حَرِّقُوهُ)، در موضوع قتل ابراهيم مشاوره كردند چه نحوى او را به قتل برسانند. رأى بر اين قرار گرفت كه او را بسوزانند از دو جهت: يكى آنكه اشدّ انحاى قتل سوزانيدن است. ديگر آنكه تمام مشركين رجالاً و نسائاً در قتل او شركت داشته باشند. حتّى مرضى وصيّت مى‌كردند كه از مال آن‌ها هيزم خريدارى كنند و زن‌ها رشته مى‌رشتند و اجرت آن را هيزم مى‌خريدند. و گفتند : بَنايى ساختند كه طول آن سى ذراع بود و عرض آن بيست ذراع  (1) و بعضى گفتند: يك فرسخ در يك فرسخ هيزم ريختند و آتش زدند كه از يك ميل راه نزديك آن نمى‌توان رفت . متحيّر شدند كه چه نحو ابراهيم را در اين آتش بيندازند. شيطان آمد و منجنيق را ساخت و سنگى در فلاخن گذاشت و پرتاب كرد ميانه آتش انداخت و اول منجنيق بود كه تأسيس كرد و ابراهيم را در فلاخن گذاشتند و پرتاب كردند در ميان آتش (2) .

(وَ انْصُرُوا آلِهَتَكُمْ) حماقت آن‌ها تا چه پايه بود. نصرت آلهه به اين است [كه] نگذارند آسيبى به آن‌ها برسد و اما پس از بين رفتن آن‌ها انتقام است نه نصرت.
(إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ) و البتّه اين عمل مدت‌ها طول كشيد تا انجام گرفت و از براى نُمرود مكان مرتفعى تأسيس شد كه تماشا كند چه نحوه ابراهيم را مى‌سوزانند. ملائكه به خروش آمدند. مَلَك باد آمد آتش را در نمروديان بريزد، ملك آب آمد خاموش كند. جبرئيل آمد. فرمود: به شما حاجت ندارم. گفت: به آن كه حاجت دارى بگو. گفت: «عِلْمُهُ بِحالي حَسبي مِنْ سُوالي» (3)  اين كلام مفادش اين نيست كه حاجت خود را از خدا سوال نكند، زيرا حوائج زيادى ابراهيم از خدا تمنّا كرد. مثل موقعى كه به مقام امامت رسيد عرض كرد : (وَ مِنْ ذُرِّيَّتِى) (4) . و موقعى كه اسماعيل را در مكه جنب كعبه گذاشت عرض كرد: (فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النّاسِ تَهْوِى إِلَيْهِمْ وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ) (5)  و نيز عرض  
كرد: (رَبِّ اجْعَلْنِى مُقِيمَ الصَّلاةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِى رَبَّنا وَ تَقَبَّلْ دُعاءِ) (6) ، بلكه مقام تسليم  است كه اگر صلاح مى‌داند بسوزم من هم كمال تسليم را دارم.

__________________________________________________________________

  1.  مجمع البيان: ج8، ص704 و تفسير المقاتل: ج3، ص103.
  2.  مجمع البيان: ج7، ص87 و بحار الأنوار: ج12، ص23.
  3.  به حالم آگاه است واز درخواست بى‌نيازم . تفسير جوامع الجامع: ج2، ص530 و بحارالأنوار: ج68، ص156، ح70. اين جمله در منابع شيعه يافت نشد ولى در بعضى از تفاسيراهل سنت مانند كشاف اين جمله موجود است. آنچه در منابع شيعه موجود است اين است كه حضرت ابراهيم على نبينا وآله(علیه السلام) خداوند را به حق پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بيت(علیهم السلام) او :قسم داد و دعا كرد كه خداوند او را از آتش نجات دهد.
  4.  از نسل من هم پيشوا و امام قرار بده. سوره بقره : آيه 124.
  5.  پس قرار ده گروهى از مردم را كه به زودى با ميل و رغبت به سوى آن‌ها بيايند و آنان رااز ثمرات و محصولات (مورد نياز) روزى ده. سوره ابراهيم: آيه 37.
  6.  پروردگارا، مرا برپا دارنده نماز قرار بده و از نسل من هم بر پا دارنده نماز قرار بده وپروردگارا، دعاى ما را قبول فرما. همان: آيه 40.

نوشتن دیدگاه