جنگ خندق در سال پنجم هجرت آغاز شد، اين غزوه پس از گذشت 55 ماه از هجرت به مدينه به وقوع پيوست (136) يكى از علل پيدايش اين جنگ اجلاء بنى النضير از مدينه بود(137).
پس از اجلاء بنى النضير عده اى از سران قبيله بنى النضير از جمله : سلام بن ابى حقيق و حى بن اخطب و ابن ربيع به همراه عده اى از قبيله بنى النضير به مكه وارد شدند و بسيارى از قبايل قريش را كه در مكه زندگى مى كردند و آنان را به جنگ عليه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرا خواندند و به آنان قول مساعدت و همكارى نظامى و سياسى و معنوى دادند و گفتند: مادامى كه ريشه مسلمانان را از منطقه جزيرة العرب نكنيم از پاى نخواهيم نشست . قريش از اين پيشنهاد يهوديان خرسند شده و از آن استقبال نمودند و قول مساعدت و همكارى را دادند(138).
تبليغات يهود به گونه اى اميد بخش بود كه توانست كليه قبائل عرب را عليه دولت اسلامى بسيج نمايد، از جمله تبليغات آنان سخنان حى بن اخطب بود كه گفت : محمد و يارانش با شما به گونه اى جنگيدند كه سران شما را كشتند و پشتوانه هاى نظامى شما را نابود ساختند ما را از وطن آواره كوه و بيابانها كردند و اموال ما را به غنيمت گرفتند، برخى از رؤ ساى ما را كشتند و زندگى را بر ما حرام كردند برخى از بنى اعمام ما را از وطن اخراج و اموال آنان را نيز تصرف و زنان آنها را اسير كردند.
پيشنهاد ما اين است كه نمايندگانى به سوى قبائلى ، كه با شما پيمان نظامى دارند، بفرستيد و آنان را براى يك جنگ تمام عيار آماده كنيد، ما هم قبيله بنى قريظه را- كه از بستگان ما مى باشند و در مدينه زندگى مى كنند - به همكارى دعوت مى نماييم و از آنان پيمان مى گيريم كه در اين جنگ شركت نمايند، آنان داراى يك لشكر 700 نفره رزمى مى باشند كه بسيار كارآزموده و در فنون جنگى مهارت كامل دارند.
در ترتيب جنگ آنان از پشت و شما هم از مقابل حمله را آغاز نموده و سپاه اسلام را در محاصره كامل قرار مى دهيد، در اين صورت براى سپاه اسلام را نجات ميسور نيست و مشركين و يهود از قدرت بزرگ اسلامى كه هر دو را تهديد مى كند نجات خواهند يافت (139).
از نظر منطقه جغرافيايى محله بنى قريظه در دو مايلى مدينه قرار داشت و محل جنگ به گونه اى اتخاذ شده بود كه سپاهيان اسلام در محاصره كامل دشمن قرار داشتند، هم اكنون نام آن منطقه به بئر المطلب موسوم است (140).
بر اثر تبليغات مسموم و زهرآگين كه از طرف سران يهود در ميان قريش ‍ انجام شد مردم قريش و قبائل مكه با آنها پيمان برادرى و نظامى بستند، سران قريش با همراهى سران يهود به تجهيز و تهيه سپاه پرداختند و يك سپاه بسيار بزرگى را به وجود آوردند. كسانى كه توانايى شركت در جنگ را نداشتند هر يك به نوعى هزينه جنگ را پرداخت نمودند، برخى از سران قريش نيز ثروت خود را به تاءمين نيازمنديهاى جنگ اختصاص دادند.

- پینوشتها -

 136- تاريخ يعقوبى ، ج 2، ص 50
137- مجمع البيان ، ج 2، ص 90
138- تاريخ يعقوبى ، ج 2، ص 50، مجمع البيان ، ج 5، ص 104، قال فى المحمع كان حديث الخندق ان نفروا من اليهود منهم سلام بن ابى حقيق و حى بن اخطب و جماعة من بنى النضير الذين اجلاهم رسول الله لكن فى تفسير القمى ، ج 2، ص 176،: و معهم كنانة و سليم و فزاره
139- تفسير قيم ، ج 1، ص 177: و قال حى بن اخطب لهم : ان محمدا قد و تركم و وترنا و اجلانا من المدينة من ديارنا و اموالنا و اجلا بنى عمنا بنى قينقاع ، فسيروا فى الارض و اجمعوا خلفائكم و غيرهم حتى نسير اليهم
140- تفسير قمى ، ج 2، ص 177

نوشتن دیدگاه