اگر كسى بخواهد بداند كه مصيبت پيامبر صلى الله عليه و آله بر اميرالمؤمنين عليه السلام و بر اهل بيت ايشان چه اندازه تاءثير گذاشت ، بايد آنچه را اميرالمؤمنين عليه السلام در اين مورد فرموده است بشنود:
(( رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله چنان بر من دشوار بود كه گمان ندارم اگر اين سنگينى را كوهها تحمل مى كردند ، قادر به ايستادن مى بودند. اهل بيتم را ديدم كه برخى نگران و اندوهگينند ؛ خويشتن دارى نمى توانند و قدرت تحمل چنين مصيبت بزرگى را كه بر آنان وارد شده ندارند. بيتابى ، صبرشان را از ميان برده و فكرشان را مشغول نموده و قدرت فهم و شناخت و گفت و شنود را از آنان سلب كرده است .
اما غير از فرزندان عبدالمطلب ، ديگران ، بعضى تسليت مى دادند و به صبر امر مى نمودند و برخى ديگر از گريه آنها به گريه آمده از بيتابى آنان بيتاب بودند. من خود را به تحمل و شكيبايى از رحلت آن حضرت و لزوم بردبارى و سكوت واداشتم و به انجام دستورهايى كه آن حضرت داده بود از قبيل : آماده نمودن وسايل ، غسل ، حنوط كردن ، كفن نمودن ، نماز گزاردن و قرار دادن ايشان در قبرشان و جمع كتاب خدا و پيمان او بر آفريده هايش ، پرداختم .
هيچ چيز مانع من از انجام كارهاى مربوط به ايشان نگرديد ؛ نه اشك ريزان ، و نه اندوه فراوان ، نه سوزش دل و نه عظمت مصيبت . با كمال صبر و شكيبايى اين وظيفه و ماءموريت را براى خدا و رسول او به انجام رساندم و آنچه را آن حضرت به من فرمان داده بود انجام دادم و بردبارانه از عهده آن برآمدم و به حساب (خداوند) گذاشتم . )) (616)
شيخ كلينى از امام باقر عليه السلام روايت مى كند كه :
(( آنگاه كه رسول خدا صلى الله عليه و آله رحلت فرمود ، اهل بيت عليهم السلام طولانيترين شب را به صبح رساندند ؛ چندانكه گفتى نه آسمانى بر سرشان سايه خواهد افكند و نه زمينى آنان را بر دوش خواهد كشيد ، چرا كه آن حضرت خويش و بيگانه را در راه خدا متحد ساخته بود. در اين ميان كسى بر ايشان درآمد كه او را نمى ديدند ولى صدايش را مى شنيدند ؛ گفت : درود و رحمت و بركات خدا بر شما خانواده باد ؛ همانا با وجود خدا و در سايه او هر مصيبتى را بردبارى و دلخوشى و هر هلاكتى را نجات و هر از دست رفته اى را جبرانى است :
كل نفس ذائقة الموت و انما توفون اجوركم يوم القيامة ، فمن زحزح عن النار و ادخل الجنة فقد فاز ، و ما الحياة الدنيا الا متاع الغرور. (617)
(هر جاندارى مرگ را مى چشد. در روز قيامت پاداشهاى شما را به كمال مى دهند ؛ هر كه را از دوزخ دور گردانند و داخل بهشت نمايند كامياب شده است و زندگى دنيا كالاى فريبى بيش نيست .)
همانا خداوند شما را برگزيده و برترى داده و پاك نموده و خانواده پيامبرش قرار داده و علم خود را به شما سپرده و كتاب خود را به شما به ارث داده است . )) (618)
امام صادق عليه السلام فرمود:
(( آنگاه كه خداوند پيامبرش را قبض روح كرد ، چنان اندوهى بر حضرت فاطمه سلام الله عليها وارد شد كه كسى جز خداوند عز و جل نمى داند. پس فرشته اى به سوى او فرستاد تا اندوهش را تسلى دهد و با او سخن بگويد. (صديقه طاهره سلام الله عليها) خبر (آمدن فرشته ) را به اطلاع امير مؤمنان عليه السلام رسانيد. آن حضرت فرمود: (( هر گاه آمدن او را احساس كردى و صدا را شنيدى ، به من بگو. )) و او چنين كرد.
اميرالمؤمنين عليه السلام آنچه را كه مى شنيد يادداشت مى كرد تا اينكه كتابى شد. (امام فرمود:) در اين كتاب چيزى از حلال و حرام وجود ندارد ولى دانش هر آنچه خواهد بود در آن وجود دارد. )) (619)
روايت ديگر چنين است :
(( او جبرئيل بود كه بر دخت پيامبر صلى الله عليه و آله نازل مى گرديد و او را در عزاى پدرش به شايستگى تسليت مى داد و قلبش را آرام مى نمود. )) (620)
و روايت شده :
(( زنان بنى هاشم گرد هم آمدند ؛ درباره پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سخن مى گفتند. فاطمه سلام الله عليها فرمود: (( (شيون و) زبان گرفتن را رها كنيد و براى او دعا نماييد )) . )) (621)
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
(( يا على ! كسى كه به مصيبتى گرفتار آيد ، بايد مصيبت مرا يادآورى نمايد چرا كه از بزرگترين مصائب است . )) (622)
و اميرالمؤمنين عليه السلام چنين سرود:
الموت لا والدا يبقى و لا ولدا         هذا السبيل الى ان لا ترى احدا
مرگ نه پدرى باقى مى گذارد و نه فرزندى . اين راهى است كه تا انسانها هستند ، باقى است .
هذا النبى و لم يخلد (623) لاءمته         لو خلد الله خلقا قبله خلدا
اين پيامبر است و براى امت خود جاودان نماند ، اگر خداوند كسى را پيش از او جاويدان گردانده بود ، او را نيز جاودانه مى كرد.
للموت فينا سهام غير خاطئة         من فاته اليوم سهم لم يفته غدا
مرگ براى ما تيرهايى دارد كه خطا نمى رود ؛ كسى كه امروز تير مرگ از او درگذرد ، فردا او را رها نخواهد كرد. )) (624)


- پینوشتها -

616- بحار الاءنوار 38: 173 به نقل از الخصال : 370 371 ( باب السبعة ، ح 58).
617- آل عمران : 186.
618- اصول كافى 1: 445 446 ( كتاب الحجة ، باب مولد النبى صلى الله عليه و آله ، ح 19) و نيز بحارالاءنوار 22: 537 و 59: 194.
619- همان : 240.
620- همان : 241.
621- مناقب آل ابى طالب 1: 238 به نقل از كافى 3: 218.
622- مناقب آل ابى طالب 1: 238 به نقل از كافى 3: 218.
623- در نسخه متن : تخلد.
624- همان .

نوشتن دیدگاه