8 - ام حكيم بنت عبدالمطلب
او همسر كريز بن ربيعه بن حبيب بن عبد شمس بن عبد مناف بود و براى او عامر را و دخترانى - كه نام و تعدادشان ذكر نشده - به دنيا آورد.
عامر بن كريز در روز فتح مكه اسلام آورد و تا زمان خلافت عثمان مى زيست . او پدر عبدالله بن عامر بن كريز بود. عثمان عبدالله بن عامر را در 24 (يا 25) (222) سالگى به ولايت عراق و خراسان فرستاد.
9 - عاتكه بنت عبدالمطلب
همسر ابو اميه (223) بن مغيره مخزومى بود كه براى او عبدالله و زهير را به دنيا آورد. اين دو ، پسر عموهاى ابوجهل و برادران پدرى ام سلمه همسر پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بودند.
عبدالله بن عاتكه اسلام آورد. او پيش از مسلمان شدن كينه شديدى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و مسلمانان داشت . وى همان كسى است كه به رسول خدا صلى الله عليه و آله گفت :
لن نؤمن لك حتى تفجر لنا من الارض ينبوعا (224)
(تا زمانى كه از زمين چشمه اى براى ما نشكافى به تو ايمان نمى آوريم)
آنگاه به عنوان مهاجرت به سوى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله حركت كرد و ايشان را در بين راه ، ميان سقيا و عرج - در زمانى كه حضرتش براى فتح مكه عازم آن شهر بود - ديد. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله بارها از پذيرفتن او خوددارى كرد تا اينكه بر خواهر خود ام سلمه وارد شد و از او خواست كه او را شفاعت كند. رسول خدا صلى الله عليه و آله پس از شفاعت ام سلمه او را بخشود. او اسلام آورد و اسلامش نيكو گرديد ، و با رسول خدا صلى الله عليه و آله در فتح مكه و جنگ حنين و طائف شركت كرد. در جنگ طائف تيرى به او خورد و شهيد گرديد.
او همان كسى است كه (ماتع) (225) مخنث به او گفت : عبدالله ، اگر خداوند فردا طائف را بر روى شما گشود ، من تو را با دختر غيلان آشنا خواهم كرد كه با چهار تا مى آيد و با هشت تا مى رود. (226)
زهير بن عاتكه بنت عبدالمطلب از (( مؤلفة قلوبهم )) (227) شمرده شده است .
10 - بره بنت عبدالمطلب
همسرش ابو رهم بن عبدالعزى عامرى بود كه براى او فرزندى به نام ابو سبره به دنيا آورد. سپس با عبدالاسد بن هلال مخزومى ازدواج كرد و براى او ابوسلمه را به دنيا آورد. نام ابوسلمه عبدالله بود. ابو سلمه مسلمان شد و در دو هجرت شركت داشت . وى نخستين كسى است كه به حبشه مهاجرت كرد. همسرش ام سلمه نيز همراه او بود. سپس به مدينه مهاجرت كرد. اين مهاجرت پيش از بيعت عقبه (228) انجام شد ؛ بدين جهت كه پس از بازگشت از حبشه مورد اذيت و آزار قريش قرار گرفت . چون اخبار اسلام آوردن شمار زيادى از انصار را شنيد به سوى مدينه مهاجرت كرد. او در جنگ بدر شركت نمود و در جنگ احد مجروح گرديد. زخم او التيام پيدا كرد اما مجددا عود كرد و موجب مرگ او شد. پس از او پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله با همسرش ام سلمه ازدواج نمود.
11 - اميمه بنت عبدالمطلب
همسر جحش بن رئاب (229) از بنى غنم بن دودان (230) بن اسد بن خزميه بود و براى او عبدالله و عبيدالله و ابواحمد و زينب و حمنه و ام حبيبه را به دنيا آورد كه همگى مسلمان شدند.
سه پسر او به سرزمين حبشه مهاجرت كردند. عبيدالله در حبشه مسيحى شد و با همان دين در آنجا درگذشت . همسرش ام حبيبه دختر ابوسفيان بن حرب از او جدا شد و پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله او را به همسرى گرفت . اما ابواحمد - كه نامش عبد يا ثمامه بود - شوهر خواهر همسر حضرت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله بود. (همسرش فارعه (231) دختر ابوسفيان و خواهر ام حبيبه بود). و اما عبدالله در دو هجرت (به حبشه و به مدينه) شركت نمود و در جنگ بدر حضور داشت و در احد شهيد گرديد.
دختران حجش : حمنه همسر مصعب بن عمير بن هاشم بن عبد مناف بن عبدالدار عدرى (232) بود كه از دانشمندان اصحاب به شمار مى رفت . او پس از شهادت همسرش (مصعب ، در جنگ احد) با طلحة بن عبيدالله ازدواج كرد و براى او محمد و عمران را به دنيا آورد. ام حبيبه همسر عبدالرحمان بن عوف بود ، و زينب همسر زيد (پسر خوانده رسول خدا صلى الله عليه و آله). پس از اينكه زيد او را طلاق داد ، خداوند او را همسر پيامبر گردانيد و اين آيه را در حق او نازل فرمود:
فلما قضى زيد منها وطرا زوجناكها
(زمانى كه زيد نياز خود را از او برگرفت ، او را همسر تو گردانيديم .)
پس حضرت پيامبر بدون عقد و اجازه او را به همسرى گرفت ، زيرا خداوند متعال او را تزويج فرموده بود. او بدين امر در برابر ديگر همسران رسول خدا صلى الله عليه و آله به خود مى باليد.
12 - اءروى بنت عبدالمطلب
همسر عمير بن وهب بن عبد مناف بن قصى (233) بود و براى او طليب را به دنيا آورد. سپس كلدة بن عبد مناف بن عبدالدار بن قصى او را به همسرى گرفت .
گفته اند كه طليب اسلام آورد و موجب گرديد كه مادرش نيز مسلمان شود. طليب به سرزمين حبشه مهاجرت و در جنگ بدر شركت نمود. در روز اجنادين (يا در روز يرموك) كشته شد. از او فرزندى باقى نمانده است .
13 - صفيه بنت عبدالمطلب
او همان كسى است كه در غزوه خندق يك يهودى را به قتل رسانيد. وى در جاهليت همسر حارث بن حرب بن اميه بود و پس از فوت او به همسرى عوام بن خويلد برادر حضرت خديجه درآمد و براى او زبير و سائب و عبدالكعبه را به دنيا آورد. پس از رحلت رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مرثيه اى سرود كه اين بيت از آن مرثيه است :
الا يا رسول الله ، كنت رجاءنا         و كنت بنا برا و لم تك جافيا
اى پيامبر خدا ، تو اميد ما بودى و در حق ما خوبيها و نيكيها كردى و جفاكار نبودى .
صفيه در زمان خلافت عمر در سال بيستم هجرى در هفتاد و سه سالگى در مدينه وفات كرد و در بقيع به خاك سپرده شد. غير از اين نيز گفته شده است . پسرش زبير در اوايل بعثت اسلام آورده بود. او در غزوه هاى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله شركت كرد. روايت شده كه او در هشت سالگى اسلام آورد و در هجده سالگى مهاجرت نمود. عمويش وى را در حصيرى مى آويخت و زير او آتش مى افروخت و از او مى خواست كه به كفر بازگردد و زبير مى گفت : كافر نمى شوم . از على بن زيد نقل شده كه گفت : كسى كه زبير را ديده بود مرا خبر داد كه در سينه او آثار شمشير و نيزه بسيار وجود داشت . ابن جرموز (234) در جنگ جمل او را به قتل رساند.
پسر ديگرش سائب اسلام آورد و در جنگ احد و خندق و ديگر جنگها به همراه رسول خدا صلى الله عليه و آله شركت كرد و در جنگ يمامه كشته شد.
در اينجا اخبار فرزندان عبدالمطلب به پايان مى رسد و بار ديگر به شرح زندگانى حضرت رسول اكرم صلى الله عليه و آله باز مى گرديم .


- پینوشتها -

222- تاريخ طبرى 4: 264.
223- نام ابو اميه را حذيفة يا سهل يا سهيل گفته اند ( الاصابة ، عبدالله بن ابى اميه ، ام سلمه ).
224- اسراء: 91.
225- غلام فاخته بنت عمرو بن عائذ بن عمران ، خاله رسول اكرم صلى الله عليه و آله ( كتاب المغازى 3: 933).
226- الاستيعاب ، عبدالله بن ابى اميه . عبارت اخير كنايه از فربهى و پرگوشت بودن است كه حسن زن دانسته مى شده است . اين روايت را تفاسير عامه آورده اند؛ از جمله : جامع البيان فى تفسير القرآن ، ابن جرير طبرى و غرائب القرآن و رغائب الفرقان ، نظام الدين نيشابورى ذيل آيه نور: 32 و فتح البارى 9: 274 276.
227- يكى از گروههايى است كه به آنان زكات تعلق مى گيرد. آنان انگيزه معنوى نيرومندى براى پيشبرد اهداف اسلامى ندارند و با تشويق مالى مى توان محبت آنان را جلب كرد تا بدين وسيله ايمانشان تقويت گردد. ( رك . توبه : 60)
228- بيعتى است كه مردم مدينه در محل عقبه با رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم انجام دادند و شرط كردند كه اگر آن حضرت به آنجا بيايد مانند تن و جان خويش ايشان را حفظ و حراست نمايند و... هجرت رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم پس از اين بيعت انجام گرفت .
229- در نسخه متن ريان آمده است . بنابر تاريخ يعقوبى ( ترجمه آيتى ) 1: 453 و الاعلام 3: 66 رئاب درست است . الاصابة و الاستيعاب ، رياب آورده اند.
230- در نسخه متن آمده است : تميم بن داود كه درست نيست ( رك . جمهرة النسب : 186 و معجم قبائل العرب 3: 894 و الاستيعاب ، عبدالله بن جحش ).
231- در نسخه متن قارعه آمده است .
232- مؤلف محترم عبدرى را احتمالا به اشتباه عدرى آورده اند. عبدرى منسوب به عبدالدار است و آوردن آن در اين جمله با ذكر نام عبدالدار ضرورى نمى باشد. واضح است كه هاشم بن عبد مناف ياد شده در اينجا فرزند برادرزاده جناب هاشم بن عبد مناف بن قصى نياى رسول گرامى خدا صلى الله عليه و آله مى باشد نه خود او.
233- نام درست نيست . الاصابة ، عمير ( يا عمرو) بن وهب بن اءبى كثير بن عبد بن قصى و جمهرة النسب ، عمير بن وهب بن عبد قصى آورده اند كه درست تر و ظاهرا هر دو يكى است .
234- عمرو بن جرموز بن ذيال از بنى تميم

نوشتن دیدگاه