روزی صبح زود، علی علیه السلام پس از آن که نماز صبح را خواند به سوی خصم شتافت. سپاه شام تا علی علیه السلام را دیدند که به سوی آنها می آید دستجمعی به سوی او یورش بردند و از آن طرف سپاه عراق به سپاه شام حمله کردند. جنگ سختی در گرفت تا آن که سواران شامی به سواران عراقی حمله کردند و راه را بر بیش از هزار تن از یاران علی علیه السلام بستند و آنان را محاصره کردند تا آنجا که میان ایشان و سپاهشان حائل شدند آن چنان که یاران علی دیگر ایشان را نمی دیدند.
علی علیه السلام ندا داد: آیا مردی هست که جان خود را در راه خدا و دنیایش را به آخرتش بفروشد؟ مردی از قبیله جعف که نامش عبدالعزیز بن حارث بود و سراپا پوشیده از آهن و بر اسب سیاهی همچون زاغ سوار بود جلو آمد، چیزی جز چشمانش از او دیده نمی شد. گفت: یا امیرالمؤمنین! فرمان خود را به من بگو: به خدا سوگند مرا به هیچ کاری فرمان نخواهی داد مگر آن که انجامش می دهم. علی علیه السلام چنین گفت:
«کار دشواری را که فراتر از دینداری و راستی است پذیرا شدی در حالی که برادران وفادار اندک شمارند.
خدا خود به تو جزای خیر دهد که پاداش این جهانی کوتاه تر از دستان با وفای توست.»
ای اباحارث! خداوند نیرویت را استوار بدارد! بر شامیان حمله کن و فوری خود را به یارانت برسان و به آنان بگو: امیرالمؤمنین سلامتان می رساند و می گوید: همانجا که هستید تهلیل و تکبیر بگویید، ما هم از اینجا تهلیل و تکبیر می گوییم تا همصدا با هم شما از سوی خود، ما هم از سوی خود، از دو جهت به شامیان حمله کنیم. مرد جعفی چنان بر اسب خود تازیانه زد که اسب بر سر ناخن های خود ایستاد و بر شامیانی که یاران علی علیه السلام را محاصره کرده بودند حمله برد. ساعتی نیزه زد و جنگ کرد تا سرانجام برای او راه گشودند که به یارانش رسید. آنان همین که او را دیدند خوش حال شدند و به هم دیگر بشارت دادند و از او پرسیدند: امیرالمؤمنین چه کرد و در چه حال است؟ گفت: خوب است، به شما سلام می رساند و می گوید:
شما با گفتن تکبیر و تهلیل از جانب خود با تمام نیرو حمله کنید ما نیز از سمت خودمان تکبیر گویان با تمام نیرو حمله می کنیم. آنان به همان ترتیبی که فرمان داده شده بودند تهلیل و تکبیر گفتند و حمله کردند از این طرف هم علی علیه السلام با یاران خود تهلیل و تکبیر گفتند و بر میان صفوف شامیان حمله بردند. شامیان خود را از محاصره شدگان کنار کشیدند و آنان بدون آن که حتّی یک کشته دهند از محاصره بیرون آمدند و حال آن که از شامیان حدود هفتصد سوارکار کشته شدند.
علی علیه السلام فرمود: امروز بزرگترین دلیرمرد که بود؟ گفتند: تو بودی یا امیرالمؤمنین. فرمود: هرگز، بلکه آن مرد جعفی بود.(90)
90 . همان / 307 - 308؛ جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید 3/122 - 123.

نوشتن دیدگاه