بلاذرى دو روايت را در مورد ديدگاه ابن عباس نسبت به مختار، نقل كرده است:
وقال عبد الله بن الزبير لابن عباس وأخبره بأمر المختار فرأى منه توجعاً وإكباراً لقتله أتتوجع لأبن أبي عبيد وتكره أن تسميه كذاباً؟ فقال له: ما جزاؤه ذلك منا، قتل قتلتنا وطلب بدمائنا وشفى غليل صدورنا.
عبد الله بن زبير با ابن عباس سخن گفت او را از كشتن مختار با خبر كرد؛ اما ديد كه ابن عباس اندوهگين است و اين مطلب را بزرگ شمرده است، به او گفت: آيا براى كشتن مختار اندوهگيني؟ و خوش ندارى كه او را كذاب بنامي؟ ابن عباس گفت: اين پاداش او از جانب ما نيست، كشندگان ما را كشت و خونخواه ما بود و اندوه سينه ما را آرامش بخشيد.
البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاى279هـ)، أنساب الأشراف، ج2، ص371، طبق برنامه الجامع الكبير.
وقد روي عن ابن عباس إنه ذكر عنده المختار، فقال: صلى عليه الكرام الكاتبون.
ابو صالح مىگويد: ابن عباس در باره مختار مىگفت: او خون ما را باز خواست كرد و قاتلان ما را كشت. و گفت: ما مختار را بهتر مىشناسيم پس در باره او جز خوبى چيزى نگوييد. روايت شده است كه در نزد ابن عباس سخن از مختار به ميان آمد او گفت: درود فرشتگان گرامى نويسنده بر او باد.
البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاى279هـ)، أنساب الأشراف، ج2، ص371، طبق برنامه الجامع الكبير
همچنين بلاذرى در جاى ديگر از انساب الاشراف و ابن اثير نيز در الكامل فىالتاريخ روايت اول را به اين صورت نقل مىكنند كه:
وقال ابن الزبير لعبد الله بن عباس ألم يبلغك قتل الكذاب قال ومن الكذاب قال ابن أبي عبيد قال قد بلغني قتل المختار قال كأنك نكرت تسميته كذابا ومتوجع له قال ذاك رجل قتل قتلتنا وطلب ثأرنا وشفى غليل صدورنا وليس جزاؤه منا الشتم والشماتة
ابن زبير به عبد الله بن عباس گفت: آيا به تو خبر كشت دروغگو نرسيده است؟ ابن عباس گفت: دروغگو كيست؟ ابن زبير گفت: ابن ابى عبيد (مختار)؛ ابن عباس گفت: به من خبر كشتن مختار رسيده است!
ابن زبير گفت: ظاهرا تو خوش ندارى كه او را دروغگو بنامى و داغدار مختار هستي؟
ابن عباس گفت: او مردى بود كه قاتلان ما را كشت و خون ما را باز خواست كرد و اندوه سينه هاى ما را شفا بخشيد پاداش او دشنام و شماتت و نسبت هاى ناروا نيست.
البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاى279هـ)، أنساب الأشراف، ج1، ص444، طبق برنامه الجامع الكبير
ابن أثير الجزري، عز الدين بن الأثير أبي الحسن علي بن محمد (متوفاى630هـ) الكامل في التاريخ، ج4، ص72، تحقيق عبد الله القاضي، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت، الطبعة الثانية، 1415هـ.
همچنين به گفته علماى اهل سنت، عبد الله بن عمر مختار و لشكريانش را مسلمان و از اهل قبله مىداند:
ولما قتل مصعب المختار ملك البصرة والكوفة... وأن مصعبا لقي عبدالله بن عمر فقال له ابن عمر: أنت القاتل سبعة آلاف من أهل القبلة في غداة واحدة فقال مصعب: إنهم كانوا كفرة سحرة. فقال ابن عمر: والله لو قتلت عدتهم غنما من تراث أبيك لكان ذلك سرفا.
وقتى كه مصعب مختار را كشت، مالك بصره و كوفه شد،... و مصعب عبد الله بن عمر را ديد؛ عبد الله بن عمر به او گفت: تو كسى هستى كه در يك صبحگاه هفت هزار نفر از اهل قبله را كشتهاي؟ مصعب گفت: آنها كافر و ساحر بودند! ابن عمر گفت: اگر به تعداد آنها از مال پدرت گوسفند كشته بودى، باز زياده روى بود!
ابن الجوزي الحنبلي، جمال الدين ابوالفرج عبد الرحمن بن علي بن محمد (متوفاى 597 هـ)، المنتظم في تاريخ الملوك والأمم، ج6، ص 66، ناشر: دار صادر - بيروت، الطبعة: الأولى، 1358.
همچنين شعبى كه از دشمنان مختار است، خود مىگويد:
وعن الشعبي قال: رأيت في النوم كأن رجالا من السماء نزلوا معهم حراب يتتبعون قتلة الحسين فما لبثت أن نزل المختار فقتلهم رواه الطبراني وإسناده حسن.
از شعبى روايت شده كه گفت: در خواب ديدم مردانى از آسمان نازل شدند كه با خود شمشير داشتند، و به دنبال قاتلين حسين عليه السلام مىگشتند.مدتى نگذشت كه مختار قيام كرده و آنها را كشت، اين روايت را طبرانى نقل كرده است و سند آن حسن است.
الهيثمي، ابوالحسن علي بن أبي بكر (متوفاى807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج9، ص 195، ناشر: دار الريان للتراث/ دار الكتاب العربي - القاهرة، بيروت – 1407هـ.
اين روايت نشان مىدهد كه مختار، تعبير مردان آسمانى ذكر شده در خواب شعبى است.
-------------------------------------------------------------------------------------------
گروه پاسخ به شبهات، مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر عجل الله تعالي فرجه
5. مدح مختار توسط بزرگان صحابه
- بازدید: 1650