در كتابهاى تاريخى گنجينه‏اى از سخنان فصيح و گهربار حسين بن‏على‏عليه السلام گرد آورى شده است. امّا در اينجا تنها به ذكر اندكى از آن همه‏بسنده مى‏كنم: 1 - عثمان، اقدام به تبعيد "ابوذر" صحابى بزرگوار پيامبرصلى الله عليه وآله كرد.امام على و فرزندانش براى بدرقه ابوذر حاضر شدند. امام حسين با توجّه‏بدين مناسبت، خطاب به ابوذر فرمود.
"اى عمو! خداوند هر گاه كه بخواهد به دگرگون ساختن اوضاعى كه‏مى‏بينى تواناست. اين قوم دنياى خود را از تو دريغ داشتند و تو دين خود رااز آنان دريغ داشتى.
حال آن كه توبه آنچه آنان تو را از آن باز داشته‏اند،بى نيازى و آنان بدانچه كه تو از ايشان دريغ داشته‏اى، بسيار نيازمندند.پس از خداى صبر وپيروزى خواه وبراى دورى از حرص و بى‏صبرى از اويارى بجوى كه شكيبايى جزئى از دين و كرم است، و حرص روزى‏نمى‏آورد و بى‏صبرى اجل را به تأخير نمى‏اندازد".(1)
2 - اعرابى نزد امام حسين‏عليه السلام آمد و گفت: من از "هرقل" و"جعلل"و "اينم" و "مهمهم" خدمت تو آمده‏ام.
امام حسين خنديد و فرمود:
"اى اعرابى! به گونه‏اى سخن گفتى كه جز دانايان آن را در نيابند"
اعرابى گفت: من بيش از اين نيز توانم گفت. آيا تو نيز مى‏توانى چنان‏كه من مى‏گويم پاسخم دهى؟ امام به او اجازه سخن داد. پس اعرابى به‏خواندن اين اشعار آغاز كرد:
هفا قلبى الى اللهو
وقد ودع شرخيه‏
و در ادامه نُه بيت بر همين وزن خواند. پس از آنكه اعرابى اشعار خودرا خواند امام حسين‏عليه السلام اشعارى بر همان وزن وقافيه در پاسخ او سرود:
فما رسم شيطانى قد
تحت آيات رسميّه‏
سفور درجت ذيلين‏
في بوغاء فاعيّه‏
هتوف حرجف تترى‏
على تلبيد توبيه‏
آنگاه امام حسين به تفسير كلمات دشوار اعرابى پرداخت و فرمود:
"مقصود وى از هرقل، پادشاه روم و از جعلل، نخلهاى كوتاه و ازاينم، پشه درخت و از مهمهم، چاه پر آب است".
اين اوصاف سرزمينى بود كه آن اعرابى از آنجا آمده بود.
سپس اعرابى گفت: تا امروز كسى را از اين جوان خوش‏سخن و گشاده‏زبان و خوش فكرتر نديده بودم".(2)
از ديگر سخنان ارزشمند آن‏حضرت است كه فرمود:
"بدترين خويهاى پادشاهان، ترس از دشمنان و درشتى با ضعيفان‏وبُخل در هنگام بخشش است".(3)
و نيز از اندرزهاى لطيف آن‏حضرت است كه فرمود:
"كارى كه توان آن را ندارى عهده دار مشو، و به استقبال آنچه كه بدان‏نمى‏رسى، مرو و بدانچه بر آن قدرت ندارى عادت مكن و بيش ازدرآمد، خرج مكن و جز به اندازه كارى كه كرده‏اى پاداش مطلب و جز به‏خاطر نيل به طاعت خداوند شاد مشو و جز بدانچه كه خود را شايسته آن‏مى‏دانى، دست مبر".(4)
از ديگر سخنان گهربار آن‏حضرت، هنگامى‏است كه‏از وى پرسيده شد:
فضل چيست؟
آن‏حضرت فرمود: "نگاهداشت زبان و بذل احسان".
پرسيده شد: پس نقص چيست؟
فرمود: "به رنج افتادن به خاطر كارى كه تو را سود ندهد".
-------------------------------------------
1-روضة الكافى، ص‏207.
2-أبو الشهداء، عباس محمود العقاد، ص‏73، به نقل از مطالب السؤول.
3-بلاغة الإمام الحسين، ص‏128.
4-همان مأخذ، ص‏154.
--------------------------------------
آية الله سيد محمد تقى مدرسى

نوشتن دیدگاه