فصل سوم: در مناسبتهاى ماه ربيع الاول هشتم ربيع الاول شهادت امام يازدهم و معصوم سيزدهم حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام

هشدار كه ماتم عظيم است امروز
دلها همه با قصه نديم است امروز
بر صاحب عصر تسليت بايد گفت
كان در گرانمايه يتيم است امروز
تبعيد در حصار دژخيمان
امامت شطى است جارى در بستر زمان كه از زلال وحى مى رسد و امام، پاك مردى است كه در خانه هدايت رشد يافته است و از هر گونه رجس تطهير شده است و مايه حيات و لطف محض خداوند است. از زمره اين پاكان، امام هما ابو محمد حسن بن على عليه السلام يازدهمين اختر آسمان ولايت و سيزدهمين گوهر درياى امامت است. وى در سال 231 هجرى در مدينه ديده بر جهان گشود و در سال 254 پس از شهادت پدر بزرگوارش امام هادى (على) به مقام شامخ امامت و پيشوايى شيعه برگزيده شد و روشنايى بخش جاده هدايت گشت.
از نامهاى ان امام گرامى سراج، ز كى و خالص است، و همچون پدر و جدش به خاطر ياد كرد و زنده نگه داشتن عظمت بدست آمده شيعه در زمان امام هشتم به ابن الرضا شهرت يافته است.
حضرتش به عظمت نفس و علو مقام معروف بودند در بين عباسيان رو علويان مورد احترام خاص قرار مى گرفتند. در شكوه و منقبت امام حسن عسگرى چيزى بالاتر از اين نيست كه، امام مهدى موعود (عج)، درهم كوبنده ستمگران و عدالت گستر جهان فرزند اوست.
علامه مجلسى روايت كرده است كه عباسيان به مامور زندان امام سفارش كرده بودند تا بر ان حضرت سخت بگيرد. مامور زندان گفت دو تن از شريرترين افراد را براى اين كار گماشته است ولى آنان با ديدن امام حسن عسگرى تحول يافته و رو به عبادت و نماز آورده اند وقتى علت ان تغيير حالت را از آنان پرسيدم، گفتند: از فيض ديدار امام به اين سعادت رسيديم. وى تمام روزها را روزه مى گيرد و تمام شب را به نماز مى پردازد. مهابت او تا اندازه اى است كه چون به ما نگاه مى كند به لرزه مى افتيم.
با نگاهى به تاريخ شيعه در مى يابيم كه با نزديك شدن به عصر غيبت، عرصه زندگانى بر شيعيان تنگ تر مى شود و رسالت امامان در برنامه هدايت الهى، سنگين تر، به ويژه عصر امام حسن عسگرى عليه السلام از دوران بسيار سخت و پر ابتلاء است، عصرى كه اكنده بود از بدعت، اختناق، فساد، و ظلم و جور تمام زواياى اجتماع را فرا گرفته بود.
مدت امامت ان حضرت شش سال به طول انجاميد كه اين مدت كوتاه با حكومت سه خليفه جابر عباسى به نامهاى معتز، مهتدى و معتمد هم زمان بود. بنى عباس، امام هادى و امام حسن عسگرى را به اين بهانه كه مى خواهند رهبر شيعيان در مركز حكومت باشند از مدينه به سامرا آورده ند علت انتقال امام به سامرا، مراقبت و كنترل دقيق امام و سر كوبى حركتهاى احتمالى عليه حكومت بود. از زمان وليعهدى امام رضا عليه السلام كه شيعه از حاشيه اجتماع تا پايگاه قدرت پيشروى كرده بود، وحشت و ترس بنى عباس فزونى يافته بود و در زمانهاى بعد نيز شيعيان وظيفه خود مى دانستند كه كاسته شدن قدرت حق را بر نتابند اين عامل ترس كابوسى براى خلفاء عباسى بود. لذا آنان چاره اى جز پيش ‍ گرفتن سياست خانه نشين كردن، مراقبت شديد، زندان و ازار نمى ديدند.
در ان عصر جنبشهاى مكتبى زيادى نيز بر پا شد بطورى كه نهضتهاى علوى روز بروز گسترش مى يافت. ولى بسيارى از اين نهضتها به وسيله حكومت كشف مى شد و اعمال آنان بر ملا مى گرديد.
ياران امام در شهرهاى مختلف پراكنده بودند و امكان تمركز براى آنان وجود نداشت و از ديگر سو فشارى كه دستگاه خلافت معمول مى داشت عرصه را چنان تنگ كرده بود كه امكان هر حركتى را نا ممكن مى ساخت. علامه مجلس از يكى از ياران حضرت عسكرى عليه السلام روايت كرده كه. ما در عسكر اجتماع كرده بوديم و منتظر ورود ابى محمد عليه السلام بوديم كه مى خواست به ديدار معتمد برود. در اين هنگام نامه اى از امام به دستمان رسيد كه در ان نوشته شده بود: الا الا يسلمن على احدولا يشبر الى بيده و لا يومى فانكم لا تومنون على انفسكم يعنى مراقب باشيد احدى از شما بر من سلام نكند و با دستش مرا نشان ندهد و اشاره هم نكند كه در غير اين صورت جانش ‍ در خطر خواهد بود. از اين روايت اشكار فهميده مى شود كه تا چه اندازه امام تحت مراقبت و فشار دستگاه خلافت بوده است و بهمين سبب روآيات بسيارى از ائمه رسيده كه در ان شيعيان را به تقيه امر كرده اند.
دو چيز عامل اين نوع برخورد و موضعگيرى خلفا عليه امام مى باشند.
مورد اول: چون از طريق روايات و بشارتى كه امامان پيشين داده بودند، مى دانستند از امام حسن عسكرى ع فرزندى بدنيا خواهد آمد كه به ستم آنان پايان خواهد داد. بهمين منظور سياست فرعونى را پيشه خود ساختند و گاه و بيگاه به منزل امام هجوم مى اورند و به جستجو مى پرداختند.
مورد دوم: احترام و سيادتى كه امام بواسطه تقوا و مقام امامت داشت و نفوذ و احترامى كه در بين علويان و عباسيان دارا بود خلفا را وادار مى كرد تا مانع انتشار اين نور شوند.
امام حسن عسگرى عليه السلام در مدت عمر كوتاه 29 ساله خود كه شش سال آن منصب امامت را عهده دار بود رسالتى بس گران و الهى را تحت مراقبتهاى شديد و تنگناهاى دستگاه خلافت به انجام رساند و با برخوردارى از مقام امامت، شيعه را از شديديرين مهلكه ها و بحرانهاى تاريخى حفظ كرد.
با وجود تمام اين محدوديتها ان حضرت از نشر احكام اسلام و تقويت بنيه علمى شيعه و رسيدگى به امور شيعيان دريغ نمى ورزيد و در اگاهى بخشيدن، روشنگرى، ارشاد مردم و برحذر داشتن آنان از نيرنگ هاى حكومت جائر انى درنگ نمى كرد.
از جمله مسائل روزگار امام، سپردن اموال و اوقات شيعه بدست مخالفين شيعه بود تا اينكه بنيه مالى شيعيان تقويت نشود. و در مقابل، حضرت اهتمام بسيار به حفظ اموال مسلمين داشت و همواره در صدد تقويت بنيه مالى شيعيان بود و به همين جهت از جانب خويش براى اخذ وجوه شرعيه مردم و صرف آنها براى مستحقين نائبانى تعيين كرده بود.
از كارهاى ديگر امام اين بود كه خانه اى را كه امن مى دانست معين مى كرد و در برخى شبها شيعيان و اصحاب را به آنجا فرا مى خواند و آنان مسائل و مشكلات خود را عرضه مى كردند.
از ان سخنان و نيز مراسلات و مكاتبات هدايتگرى فرا راه پيروانش موجود است. تاليف تفسير قرآن نيز به ان حضرت منسوبت كه بسيارى از علماى شيعه صحت انتساب اين تفسير را تاييد كرده اند. همچنين از انحضرت ماثوراتى در فقه و اعتقاد وجود دارد.
دستگاه بنى عباس پيوسته از وجود امام در زحمت بود تا آنكه سرانجام معتمد خليفه جائر عباسى ان حضرت را در سال 260 هجرى بطور پنهانى مسموم كرد و به شهادت رساند.
از آنجا كه هيچ عاملى نمى تواند از مشيت الهى جلوگيرى كند، پس از شهادت امام حسن عليه السلام فرزندى مهدى عليه السلام عموى خويش جعفر كذاب را كه بر جنازه امام مى خواست نماز بگزارد كنار زد و خود بر وى نماز گزارد و رسالت امامت را از جانب خداوند بر دوش كشيد. و از ان پس بخاطر مصالحى، نوع ارتباط شيعه با امامشان تغيير كرد و حضرتش كه آخرين حجت الهى و بقيه السلف از فرزندان پيامبر است و از سويى مامورين معتمد در پى به شهادت رساندن ان حضرت بودند با خواست خدا در پرده غيبت بسر بردند و تا مدتى ارتباط مردم با وى از طريق چهار نايب تعيين شده از طرف ايشان بود و بعد از ان مرحله غيبت كبرى آغاز گشت كه تا اين لحظه ديدگان اشكبار دوستدارانش در انتظار طلوع خورشيد وجود اويند.
حجت يازدهم
اى كه خورشيد فلك محو لقاى تو بود
ماه را روشنى از نور و ضياى تو بود
توئى ان آينه حسن خداوند كريم
كه عيان نور الهى ز لقاى تو بود
معدن جود و سخنائى تو كه از فرط كرم
دو جهان ريزه خور خوان عطاى تو بود
ولى حق حسن العسكرى اى آنكه قضا
مجرى امر تو و بنده راى تو بود
حجت يازدهم نور خداى پور على
اى كه ايجاد دو عالم ز براى تو بود
من كجا مدح و ثناى تو توانم گفتن
اى كه قرآن همه در مدح و ثناى تو بود
نه همين جاى تو در سامره تنها باشد
كه به دلهاى محبان تو جاى تو بود
بى ولاى تو عبادت ز كسى نيست قبول
شرط مقبولى طاعاتى ولاى تو بود
نسبت قامت سرو تو بطوبى ندهم
ز آنكه طوبى خجل از قد رساى تو بود
چه غم از تابش خورشيد قيامت دارد
آنكه در روز جزا زير لواى تو بود
همه شب قرب جوارت ز خدا مى طلبم
كه مرا در سر شوريده هواى تو بود
در جوار تو ز حق خواهش جنت نكنم
جنت ما به خدا صحن و سراى تو بود
ديده گريان نشود روز جزا در محشر
هر كه گريان به جهان بهر عزاى تو بود
تو ظهور پسر خويش طلب كن ز خدا
چونكه مقبول خداوند دعاى تو بود
تا ابد بر تو و اجداد گرام تو درود
غير از اين هر چه بگويم نه سزاى تو بود
چه به جز ذكر و ثناى تو بگويد (خسرو)
بهترين طاعت حق ذكر و ثناى تو بود
مرثيه گروهى در شهادت امام حسن عسكرى عليه السلام
عسكرى از دارفانى ديده بسته
گرد ماتم بر رخ مهدى نشسته
اى حسن جان، اى حسن جان، اى حسن جان (2)
گشته سامرا دوباره وداى غم
بر پدر صاحب زمان بگرفته ماتم
اى حسن جان، اى حسن جان، اى حسن جان (2)
عازم جنت شده با قلب سوزان
نزد زهرا و پيمبر گشته مهمان
اى حسن جان، اى حسن جان، اى حسن جان (2)
او بدست معتصم گرديده مسموم
قلب پاك انورش را كرده مغموم
اى حسن جان، اى حسن جان، اى حسن جان (2)
شستشو داده پسر جسم لطيفش
شد به سامرا مكان قبر شريفش
اى حسن جان، اى حسن جان، اى حسن جان (2)
-------------------
محمد عسكرى

نوشتن دیدگاه