شـايـسته است به چند امر پيرامون ياران امام مهدى عليه السلام توجه داشته باشيم. از آن جـمله شمار و تعداد آنهاست كه در منابع شيعه و سنى به عدد ياران پيامبر صلى الله عليه و آله در جنگ بدر يعنى سيصد و سيزده تن ذكر شده است، اين امر نشانه شباهت زياد بين بوجود آمدن اسلام نخستين كه بدست پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله جد بزرگوار او انجام گرفت و بين تجديد حيات اسلام كه توسط حضرت مهدى عليه السلام انجام مى پـذيـرد، مـى بـاشـد. بلكه در روايت آمده است كه قوانين و موارد آزمايش متعددى را كه ميان يـاران پـيـامـبـران گذشته صلوات الله عليهم رايج و جارى بوده، بر ياران مهدى عليه السلام نيز واقع خواهد شد در اين زمينه امام صادق عليه السلام فرمود:
((يـاران مـوسـى بـه جـويـبـارى گـرفـتـار شـده و مـورد آزمايش قرار گرفتند و اين قول خداى بزرگ است كه فرمود:
((ان الله مـبـتـليـكـم بـنـهـر)) البته ياران قائم نيز در معرض چنين آزمايشى قرار خواهد گرفت))(1)
هـمـچـنـيـن مـراد از ايـن يـاران، اصـحـاب خـاص امـام عـليـه السلام و برگزيدگان آنان و فـرمانروايان جهان نوينى است كه امام مهدى عليه السلام رهبرى آن را به عهده دارد ولى تنها آنها، ياوران او نيستند، بلكه در روايت آمده است كه شمار لشكريان امام عليه السلام كه از مكه خارج مى شوند ده هزار يا ده و اندى هزار مى باشد و لشكرى كه حضرت در آن وارد عـراق مـى گـردد و قـدس را آزاد مـى سـازد بـه صـدها هزار تن مى رسد كه همه آنان ياران او بوده، بلكه در آن زمان ميليونها نفر از مردم جهان اسلام هستند كه مخلصانه به او ارادت مى ورزند.
امـا تـنـوع يـاران حـضرت: به گفته روايات، آنان از تمام سرزمين هاى جهان اسلام و از دورتـريـن كـرانـه هـاى گـيـتى و از نقاط پراكنده گرد هم مى آيند كه در ميان آنان افراد شـايـسـتـه مـصـرى و مؤ منان حقيقى از شام و افراد نيكوكار از عراق و مردان ايثارگرى از طالقان و قم وجود دارند.
ابن عربى در كتاب فتوحات مكيه گفته است:
((آنـان (يـاران) از عـجـم هـستند و عرب در بين آنها نيست اما جز به زبان عربى سخن نمى گويند))
اما روايات بسيارى از جمله همين روايت مشهور آمده است كه:
((در مـيـان يـاران مـهـدى افـرادى شـايـسـتـه از مـصـر و مـؤ منان واقعى از شام و افراد نيكوكار از عراق وجود دارند))(2)
شـبـيـه ايـن روايـت در نـسـخـه خـطـى ابـن حماد ص 95 و ديگر منابع هست كه نشان مى دهد شـمـارى از اعـراب در مـيـان ياران آن حضرت وجود دارد، چنانكه حاكى از وجود شمارى غير عـرب (عـجم) نيز در ميان آنها مى باشد و بخش ‍ مهم ارتش مهدى عليه السلام را ايرانيان تشكيل مى دهند.
پـاره اى از روايـات مـى گـويـد: در ميان آنان پنجاه زن وجود دارد، چنانكه در بحار ج 52 ص 223 از امـام باقر عليه السلام نقل شده است. و طبق روايتى، زنان 13 نفر هستند كه مـجـروحـان را مـداوا مـى كـنـنـد. و ايـن امر، مقام والا و نقش ‍ بزرگ زنان را در اسلام و تمدن اسـلامـى نـشان مى دهد كه حضرت مهدى عليه السلام آن را در عصر خود تحقق مى بخشد و ايـن مـعـنـا در تـوجه به زن و رفتار با او نقشى عادلانه و خالى از خشونت جاهليت است كه هـمـواره در كـشـورهـاى اسـلامى، بر كنار از هر گونه تحقير و ابتذالى كه زن در تمدن غرب گرفتار آن است، به چشم مى خورد.
بـرخـى از روايـات مـى گـويـد: بـيـشـتـر يـاران آن حـضـرت را جـوانـان تـشـكـيل مى دهند بلكه طبق بعضى از آن روايات، ميانسالان در بين آنها بسيار اندك هستند، هـمـچون نمك در توشه مسافر، مانند روايتى كه از اميرمؤ منان عليه السلام وارد شده است كه فرمود:
((يـاران مـهـدى جـوان هـستند و ميان سال در بين آنها نيست مگر همچون سرمه چشم و نمك توشه كه ناچيزترين توشه مسافر، نمك است))(3)
و از جـمـله آن مـوارد، ايـنـكـه در مـنابع شيعه و سنى در ستايش و شاءن والاى آنان و كرامت هايشان روايات زيادى وارد شده است و اينكه مهدى عليه السلام با خود نوشته اى دارد كه تـعـداد ياران و نام و صفات آنان در آن ثبت شده و زمين در زير پايشان پيموده مى شود و هـر كـار دشـوارى بـر آنـان آسـان مـى گـردد، آنـهـا لشـكـر خـشـمـگـيـن خـداونـد متعال و داراى شجاعت و دلير مردى فوق العاده مى باشند و كسانى هستند كه خداى سبحان در قرآن وعده فرموده كه آنها را بر يهود مسلط سازد:
بعثنا عليكم عبادا لنا اولى باءس شديد.
و يا اينكه به گفته خداى بزرگ در قرآن امت معدوده مى باشند:
((اگر عذاب را تا امتى شمرده شده از آنان تاءخير بيندازيم خواهند گفت كه آن را چه چـيـز بـازداشـت، آگـاه بـاشـيـد روزى كـه آن (عذاب) به آنها مى رسد از آنان گردانيده نخواهد شد و آنچه را كه مسخره مى كردند بر آنان فرود آيد))(4)
آنها برگزيدگان امت در كنار عترت و فقيهان و داوران و فرمانروايان مى باشند، خداوند دلهـايـشان را به يكديگر ماءنوس مى گرداند به گونه اى كه از كسى احساس ترس و هـراس نـدارنـد و اگـر كـسـى بـه جـمـع آن بـپـيـونـدد خوشحال نمى شوند به اين معنا كه افزايش مردم در اطراف آنان بر انس و ايمانشان نمى افـزايد و آنها در هر كجا كه باشند حضرت مهدى عليه السلام را مى بينند در حاليكه آن حـضـرت در جايگاه خود به سر مى برد آنان با وى سخن مى گويند و هر يك از آن ياران نـيروى سيصد مرد را داراست و همچنين ويژگيها و كرامت هاى ديگرى از آنان كه در روايات آمده است.
به گفته برخى از روايات، اصحاب كهف برانگيخته شده و در زمره ياران حضرت مهدى عـليـه السـلام قـرار گـرفـتـه و خـضـر و اليـاس عليه السلام نيز از جمله ياران وى مى باشند و روايات ديگر نشانگر اين است كه برخى مردگان به فرمان خداى سبحان زنده مى شوند و جزء ياران حضرت مهدى عليه السلام خواهند بود.
از جـمـله امور گذشته اينكه روايات دلالت دارد كه ياران مهدى عليه السلام نزديك ظهور آن بـزرگوار سه گروه خواهند بود: گروهى، كه همراه آن حضرت وارد مكه مى شوند و يـا پـيـش از گـروههاى ديگر به مكه مى رسند. و گروهى، با (مركب) ابر يا هوا نزد او مـى رونـد، و گـروهـى، در حـاليكه شب در خانه ها و در شهر و ديار خود بسر مى برند، ناگاه خود را در مكه مى بينند. امام باقر عليه السلام فرمود:
((صـاحـب الاءمر را غيتبى است در برخى از اين صخره ها و امام به ناحيه ذى طوى (كه در دره هـاى مـكـه و مـدخـل هـاى آن اسـت) اشـاره كـرد، تـا ايـنـكـه دو شـب قـبـل از خـروجش، غلام خود را مى فرستد تا با برخى از ياران حضرت ملاقات مى كند او از آنـان مـى پـرسـد شـمـا در ايـنـجـا چـنـد نـفـر هـسـتـيـد؟ پـاسـخ مـى دهـنـد چـهـل نـفـر، مى گويد: اگر شما دوست و محبوب خود را ببينيد چه خواهيد كرد؟ مى گويند: بـخـدا سـوگـنـد اگـر در كـوهـهـا مـنـزل و مـاءوى گـزيـنـد بـا او خـواهـيـم رفـت آنـگـاه از مـقـابـل آنـان آمده و به آنها مى گويد با ده تن از بزرگان و برگزيدگان خود مشورت نـمـائيـد. آنـان در مـورد اول بـا ايـشان به مشورت مى پردازد، آنگاه آنان را برده تا به صـاحـب امـرشـان مى رسند و او شب موعود را كه پس ‍ از آن فرا مى رسد، به آنها وعده مى دهد.))(5)
ظـاهـرا مـقـصـود از غـيـبـت او در ايـن روايـت، غـيـبـت در دوره كـوتـاهـى اسـت كـه قبل از ظهور واقع مى شود و مراد از اين ياران غير از مؤ منان حقيقى است كه همراه آن حضرت بـوده و يـا بـا او ارتـبـاط خـواهـند داشت و غير از دوازده نفرى هستند كه هر يك باتفاق مى گـويـنـد امام را ديده اند ولى آنها را تكذيب مى كنند. بلكه از شايستگانى مى باشند كه در جستجوى ديدار حضرت اند مانند هفت تن از علماء كه از آنها ياد شد.
از امام صادق (ع) منقول است كه فرمود:
((قائم روى مى آورد، با چهل و پنج مرد از 9 منطقه، از منطقه اى يك مرد و از منطقه اى 2 مـرد و از مـنـطقه اى ديگر 3 مرد و از ناحيه اى 4 و از منطقه اى 5 مرد و از نقطه ديگر 6 مـرد و از مـنـطـقـه اى 7 مـرد و از جـايـى ديگر 8 مرد و از منطقه اى هم 9 تن، تا اينكه عدد يارانش كامل مى گردد.))(6)
بـعـيـد نيست دو دسته اى كه در دو روايت گذشته آمده است يك دسته و گروه بيشتر نباشد كه قبل از ساير ياران حضرت مهدى عليه السلام به مكه مى رسند.
بـه نظر مى رسد آن دسته از ياران حضرت كه ناگهان از بسترشان ناپديد شده و به قـدرت خـداونـد سـبـحـان از شـهـر و ديـار خـود در يـك چـشـم بـه هـم زدن بـه مـكـه مـنـتـقـل مـى شـونـد، مـقـامـشـان بـرتـر و بـالاتـر از افـرادى اسـت كـه قـبل از آنها بدانجا مى رسند. و اما آن گروه كه به هنگام روز به وسيله ابر رهسپار كوى دوسـت مـى شـونـد، چـنانكه روايات يادآور شده اند با نام و نام پدرشان شناخته شده مى بـاشـنـد، بـه ايـن مـعـنـا كه آنها به صورت طبيعى وارد مكه مى شوند و مردم را بر نمى انـگـيـزنـد. ايـن افراد به طور عموم برترين و با فضيلت ترين ياران حضرت هستند و بـعـيـد نـيـسـت كـه آنان همان مومنان واقعى باشند كه با حضرت زندگى مى كنند و يا در سراسر نقاط جهان كارهاى آن بزرگوار را انجام مى دهند و زمان ظهور را به طور دقيق مى دانند و در وقت مقرر حضور مى يابند.
در اين مورد امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
((ياران صاحب الامر براى او محفوظ هستند، حتى اگر تمام مردم از بين بروند. خداوند يـاران مـهـدى را نـزد او مـى آورد و خـداى سـبـحـان درشـان آنها فرمود: ((اگر به آن كفر بـورزنـد مـا گـروهـى را بـر ايـن امر مى گماريم كه به آن كفر نمى ورزند)) و نيز در حـقـشان فرمود: ((به زودى خداوند گروهى را جايگزين آنان مى كند كه وى آنها را دوست مـى دارد و آنـهـا نـيـز دوسـتـدار وى هـسـتـنـد، آنـان نـسـبـت بـه مـؤ مـنـان متواضع بوده و در مقابل كافران سر سخت اند.))(7)
امام باقر عليه السلام فرمود:
((.... گروهى از آنان هستند كه شبانگاه از بستر ناپديد شده و بامدادان در مكه بسر مـى بـرنـد و گـروهى كه ديده مى شوند به هنگام روز به وسيله ابر حركت مى كنند، با نـام خـود و نـام پـدر و خصوصيات نسب شان شناخته مى شوند. پرسيدم فدايت شوم كدام دسـتـه از نـظر ايمان برتر و بالاتر است؟ فرمود: آن گروه كه به هنگام روز با ابر حركت مى كنند))(8)
مـعـنـاى ايـنكه سير و سفر آنها به وسيله ابر در روز انجام مى گيرد، اين است كه خداوند مـتـعـال آنـان را بـه طـريـق مـعـجـزه آسـا تـوسـط ابـر بـه مـكـه مـى رسـانـد، چـنـانـكـه احتمال دارد مانند مسافران ديگر به وسيله هواپيما و گذرنامه كه نام شخص ‍ و نام پدر، در آن ثـبـت مـى شـود رهـسـپار آن ديار شوند، اما اينكه روايات، به مورد حركت معجزه آسا تعبير كرده است، چون در آن زمان هواپيما وجود نداشته است.
و شـايـد مـلاك برترى و امتياز اين گروه بر آن دسته كه شبانگاه از بسترشان ناپديد مى گردند، اين باشد كه آنها همان مومنان واقعى هستند كه با آن حضرت همكارى دارند و ما بـدان اشـاره كـرديـم و يـا آنـكـه يـارانـى هـسـتـنـد كـه امـام عـليـه السـلام قـبـل از ديـگـران در آن بـرهـه بـا آنها ارتباط برقرار كرده و آنان را به انجام ماءموريت هـايـى مـوظـف مـى سـازد. در حـاليـكـه گـروه ديـگـر، آن شـب را در مـنزل خود به سر مى برند و هيچيك از آنان نمى داند كه در پيشگاه خداوند يكى از ياران امـام مـهـدى عـليـه السـلام مـحـسـوب شود! ولى به سبب ميزان تقوا و خرد و آگاهى شان، شـايـسـتـگـى احـراز چـنـيـن مقام والايى را پيدا مى كنند و خداى سبحان آنان را برگزيده و شبانه به مكه مكرمه منتقل مى سازد و شرفياب محضر مقدس مهدى عليه السلام مى شوند.
در پـاره اى از روايـات آمـده اسـت كـه آنـها در حاليكه بر بام خانه هاى خود خوابيده اند، نـاگـاه اهـل خـانـه آنـهـا را نـمـى يـابـنـد و خـداونـد آنـان را در آن لحـظـه بـه مـكـه انـتـقـال مـى دهـد، ايـن مـطـلب اشـاره بـه ايـن مـعـنـا دارد كـه ظـهـور آن حـضـرت در فـصل تابستان و يا حد فاصل بين تابستان و پائيز واقع مى شود چنانكه اشاره خواهيم كـرد، و بـه ايـن معنا نيز اشاره مى كند كه شمارى از اين گروه، از مردم مناطق گرمسيرند كه بر بام و با حياط خانه هاى خود مى خوابند.
در روايـت آمـده اسـت كـه زمـان گـردهمائى آنان در مكه، شب جمعه و شب نهم محرم است. امام صادق عليه السلام در اين باره مى فرمايد:
((خـداونـد سـبـحان آنان را در شب جمعه گردهم مى آورد و صبح جمعه جملگى در مسجد الحـرام بـا آن حـضـرت دسـت بـيـعـت و وفـادارى مـى دهـنـد و هـيـچيك از آنان سرپيچى نمى كند.))(9)
ايـن مـطـلب بـا آنـچـه كه در منابع روائى شيعه و سنى آمده است هماهنگى دارد، كه خداوند متعال در يك شب، قيام آن حضرت را سر و سامان مى دهد و پيامبر (ص) فرمود:
((مهدى از خاندان ما اهل بيت است و خداوند قيام وى را در شب سامان مى بخشد.))
و در روايتى ديگر آمده است كه:
((خداوند قيام او را در شبى سامان مى دهد))(10)
چرا كه گرد آمدن ياران مهدى عليه السلام از جمله الطاف خداوندى در اصلاح امر و سامان دادن بـه قـيـام ولى خـود مـى بـاشـد، ايـن روايـت هـمـچنين با روايات متعددى كه آغاز ظهور حـضرت را غروب روز جمعه نهم محرم و سپس ‍ روز شنبه دهم محرم تعيين مى كنند هماهنگ مى باشند.
-----------------------
1-بحرا ج 52 ص 332.
2-بحار ج 52 ص 334.
3-بحار ج 52 ص 334.
4-هود ـ 8.
5-بحار ج 52 ص 341.
6-بحار ج 52 ص 309.
7-بحار ج 52 ص 370.
8-بحار ج 52 ص 368.
9-بشاره الاسلام ص 210 به نقل از دلائل الامامه طبرى.
10-بحار ج 52 ص 280.
------------------
على كورانى

نوشتن دیدگاه