روايـتـى را كـه ابـوبـصـيـر از امـام صـادق (عـليـه السـلام) نقل كرده نيز از جمله روايات در اين زمينه است، حضرت فرمود:
((اى ابوبصير امت پيامبر (صلى الله عليه و آله) تا زمانيكه خاندان فلان بر مسند حكم هستند هيچگاه به گشايشى نخواهند رسيد تا آنكه فرمانروائى آنان منقرض شود، با تـمـام شـدن آن، خـداونـد آن را بـه مردى از اهل بيت ارزانى مى دارد كه روش او بر اساس تـقـوى و عـمـل وى هـدايـت گـر مـردم اسـت. در مـقـام قـضـاوت و حـكـم بـر مـردم، اهـل رشـوه نـيـسـت. بخدا سوگند من او و نام او و پدرش را مى دانم آنگاه، آن مرد تنومند و كـوتـاه انـدام كـه داراى عـلامت خال بر صورت و دو نشانه ديگر بر پوست بدن دارد مى آيد، او پيشوايى عادل است كه حافظ و نگاهبان آنچه كه نزد او وديعه گذاشته شده است مى باشد، دنيا را پر از عدل و داد مى نمايند آنگونه كه بدكاران آن را پر از ظلم و جور كرده اند))(1)
ايـن روايـت قـابـل توجهى است ولى متاءسفانه بخش پايانى آن ناقص است، اين روايت را صـاحـب بـحـار از كـتـاب ((اقـبـال)) سـيـد بـن طـاووس نـقـل كـرده اسـت كـه صـاحـب اقبال در كتابش ص 599 بيان داشته است كه اين روايت را در سـال 326 در كـتـاب ((مـلاحـم)) بـطـائنـى ديـده اسـت و از آن كـتـاب ايـن روايـت را نـقـل كـرده امـا نـاتـمـام، و در پـايـان گـفـتـارش گـفـتـه اسـت ((سـپـس تـمـام روايـت را نـقـل كـرده است)) حال آنكه كامل نقل نكرده است، بطائنى از ياران امام صادق (ع) بوده و نسخه كتاب وى ناياب است البته ممكن است در كتابهاى خطى ناشناخته در اطراف و اكناف كشورهاى اسلامى ما در كتابخانه ها وجود داشته باشد.
روايـت دلالت دارد كـه سـيـد بـزرگـوارى از ذريـه اهـل بـيـت (ع) پـيـش از ظـهور حضرت قائم (ع) حكومت مى كند و مقدمات دولت آن حضرت را فـراهـم مـى نـمـايـد، مـردم را مـتـوجـه تـقـوا و پـرهـيـزكـارى مـى نـمـايد و طبق احكام اسلام عـمـل مـى كـنـد، وى اهـل سـازش و رشـوه گـيـرى نـيـسـت، ايـن سيد كه ذكر آن در روايت آمده احتمال دارد مراد از او امام خمينى باشد.
امـا جـمـله خـانـدان فلان كه امام فرمود: ((تا زمانيكه خاندان فلان بر سر كار باشند)) مـلازمـه ندارد كه مراد از آنها بنى عباس باشند آنگونه كه سيد بن طاووس فهميده است، هـمـيـنـطـور در سـايـر روايـاتـى كـه امـامـان (عـليـه السـلام) در آنـهـا تعبير به فلان و آل فـلان نموده اند، البته گاهى منظور امامان (عليه السلام) از اين تعبير، بنى عباس و گـاهـى خـانـدانـهـايى است كه قبل از ظهور حضرت مهدى (عليه السلام) فرمانروائى مى كـنـنـد، مـثـلا روايـات مـتـعـددى كـه بـازگـو كـنـنـده اخـتـلاف بـيـن خـانـدان فـلان و آل فلان، از حكام حجاز است وجود دارد كه آنان بر شخص فرمانروائى از خودشان اتفاق نظر پيدا نمى كنند و بين قبيله ها ايجاد اختلاف مى شود، آنگاه حضرت مهدى (ع) ظهور مى كند و مانند روايتى كه از اميرمؤ منان على (ع) روايت شده است كه حضرت فرمود:
((آيـا خـبـر نـدهم شما را به پايان سلطنت خاندان فلان؟ عرض كرديم آرى اى اميرمؤ منان، فرمود: كشته شدن بى گناهى در سرزمين حرم از قبيله قريش، سوگند به خدايى كـه دانـه را شـكـافـت و مـوجـودات را هـسـتـى بـخـشـيـد بـعد از پانزده شب ديگر، سلطنتى برايشان نخواهد بود))(2)
و غير از اين روايت، روايات متعدد ديگرى كه اختلاف بين بنى فلان و يا به هلاكت رسيدن فرمانرواى ظالمى از آنان را بيان كرده است و اينكه پس از آن سفيانى خروج خواهد كرد و يـا ظـهـور حضرت مهدى (ع) بوقوع مى پيوندد و يا اينكه بيانگر برخى از نشانه ها و پـيـشـامـدهـاى نـزديـك ظـهور آن حضرت است... بنابراين بايد اين روايت را به غير بنى عباس تفسير نمود زيرا صدها سال پيش، حكومت و فرمانروائى آنها سپرى شده است.
بـلكه رواياتى كه به صراحت از بنى عباس نام برده است، حتما بايد مورد بررسى و دقـت قـرار گـيـرد. چـه ايـنكه اين روايات از امامان (ع) با عبارت ((فرزندان فلان)) و ((خـانـدان فـلان)) وارد شده است و شخص راوى آن را بلفظ بنى عباس روايت كرده به اين اعتقاد كه مراد از گفته امام (ع) از ((فرزندان فلان))، بنى عباس ‍ مى باشد.
گـاهـى در روايـات ظـهـور، تـفـسير به بنى عباس صحيح است زيرا مراد از ذكر نام آنها، روش آنـان اسـت كـه در نـقـطـه مـقـابـل امـامـان (ع) بوده است، نه اينكه مراد شخص آنها و فـرزنـدان و يـا ذريـه آنـان بـاشـد... البته بندرت نياز به چنين تفسيرى پيدا مى كنيم زيرا در اغلب روايات تعبير به فرزندان و خاندان فلان شده است.
بـه هـر حال، منظور از خاندان فلان در روايت مورد بحث كه فرمود: ((تا زمانيكه خاندان فـلان بـر مـسـنـد حكم باشند، تا اينكه فرمانروائى آنان منقرض شود، با تمام شدن آن خداوند آن را بر مردى از اهل بيت قرار مى دهد)) حكام ظالم و ستم پيشه، غير از بنى عباس اسـت كـه سـيـد مـوعـود، بـعـد از آنـان ظـاهـر مـى شـود و قبل از ظهور حضرت مهدى (عليه السلام) با عدالت حكمرانى مى كند.
امـا لفـظ ((آنـگـاه، آن مـرد تـنـومـنـد كـوتـاه انـدام كـه داراى عـلامـات خـال بـر صـورت و دو نـشـانـه ديـگـر بـر پـوسـت بـدن دارد، پـيـشـوايـى اسـت عادل)) حكايت از اين دارد، بعد از آن سيد كسى خواهد آمد كه مفهوم آن اين است كه آن شخص  حـضـرت مـهـدى (عـليـه السـلام) اسـت و هـم اوسـت كـه داراى اين نشانه هاست، چنانكه در اوصـاف حـضـرت آمده است. اما صفت ((مرد تنومند كوتاه قد)) بر آن حضرت تطبيق نمى كند. زيرا در مجموعه روايات، آن حضرت بلند قامت و موزون ياد شده است، بعيد نيست كه يـك بـخـش و يـا بـيـشتر از اين روايت، در اثر نقل سيد بن طاوس و يا ديگرى از راويان، افـتـاده باشد. و اين مرد تنومند و كوتاه اندام، بعد از سيد مورد نظر مى آيد و برخى از صـفـات ديـگـرش از روايـت افـتـاده اسـت، بـديـن سـان نـمـى تـوانـيـم، اتـصـال زمان اين سيد مورد نظر را به زمان ظهور حضرت مهدى (ع)، از اين روايت استفاده كنيم.
-----------------------
1-بحار ج 52 ص 269.
2-بحار ج 52، ص 234.
------------------
على كورانى

نوشتن دیدگاه