شرايط و اوضاع ترسيم شده در روايات، جنبش سفيانى را بسيار خشن و سريع توصيف مـى كـنـد يـا بـه تـعـبـيـر سـياسى امروز جنبشى دراماتيك و خونين مى باشد زيرا اوضاع جهانى و كشمكش بين ابرقدرتها به اندازه اى وخيم مى شود كه منجر به نبرد مى گردد. و وضـع سـرزمين شام كه فتنه فلسطين آن را بر هم مى زند ((همچون بهم خوردن آب در مشك)) و از ضعف و ناتوانى و تجزيه شدن، گرفتار رنج و افسردگى است.. و مهمتر از آن، از نـظـر غـربـى ها و يهوديان رسيدن نيروهاى اسلام و قواى ايرانيان به مرزهاى فـلسـطـيـن و دروازه هـاى قـدس مـى باشد، سپس نفوذ روسها در سرزمين شام و جهان اسلام افـزايـش مـى يـابـد. از اين رو آنها اقدام به انتخاب زمامدارى مقتدر مى نمايند. تا بتواند مـنطقه پيرامون اسرائيل را براى سلطه اسرائيل كاملا زير فرمان آورد و از اين جاست كه او نـقـش مـهـم خـود را كـه تـنـهـا خـط دفـاع (عـربـى) از اسـرائيـل و غـرب اسـت اجـرا مـى كـنـد، بـلكـه آنـهـا دسـت او را در جـنـگ عـراق و اشـغـال آن جـهـت جـلوگـيـرى از خـطـر ايـرانـيان و ياران درفش هاى سياه باز مى گذارند. هـمـچـنـانـكـه دست سفيانى را در يارى رساندن به حكومت ضعيف حجاز و براى درهم شكستن جـنـبـش اسـاسـى و نـويـنـى كـه نـمى تواند نهضت امام مهدى (عليه السلام) در مكه مكرمه بشمار آيد باز مى گذارند.
جـنـبه هايى را كه روايات، آشكارا يا به اشاره ياد مى كند، به فهميدن سرعت و شدتى كـه از ويژگيهاى جنبش سفيانى مى باشد و روايات درباره آنها سخن مى گويد، كمك مى كند. از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است كه فرمود:
((سـفـيـانـى از نـشـانـه هـاى حـتـمـى ظـهور است و خروج او از آغاز تا انجام پانزده ماه بـطـول مـى انـجـامـد، وى شـش ‍ مـاه كارزار مى كند، همينكه بر پنج شهر دست يافت نه ماه فرمانروائى مى كند بى آنكه روزى برآن افزوده شود))(1)
آن پـنـج شـهـر عـبـارتـنـد از: دمشق، اردن، حمص، حلب و قنسرين كه مراكز فرمانروائى مـنطقه، سوريه، اردن و لبنان مى باشد. و روايات بر بودن اردن در آنها تصريح مى كـنـد، امـا لبنان كه جزئى از سرزمين شام و تابع پنج شهر بحساب مى آيد، بعيد نيست كـه در قـلمـرو حـكـومـت سـفـيـانـى قـرار گيرد. ولى برخى از روايات، گروههايى را از فرمانروائى سفيانى جدا مى كنند كه عبارتند از: بپاى دارندگان حق كه خداوند آنها را از شر خروج با او حفظ مى كند كه بيان خواهد شد و مردم لبنان از آن دسته مى باشند.
روايات زمان جنبش وى را معين مى كند و وقوع آن را در ماه رجب مى داند، از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است كه فرمود:
((از نشانه هاى حتمى ظهور خروج سفيانى در ماه رجب است.))(2)
و ايـن امـر، يـعـنـى خـروج سفيانى شش ماه قبل از ظهور حضرت مهدى (عليه السلام) خواهد بـود، زيـرا حـضـرت در شـب دهـم يـا روز دهـم مـحـرم هـمـان سـال در مـكـه ظـهـور مى كند و تسلط سفيانى بر منطقه شام كه عبارت است از لشكركشى بـه عـراق و سـپـس بـه حجاز، به تصور پيروزى بر ياران امام مهدى (عليه السلام) و نـهـضـت آن حـضرت مى باشد قبل از ظهور آن بزرگوار انجام مى پذيرد. بنابراين جنبش سـفـيـانـى در سـه مـرحـله انـجـام مـى شـود، نـخـسـت: مـرحـله تـثـبـيت سلطه وى در شش ماهه اول. مـرحـله دوم: هـجـوم و پيكار او در عراق و حجاز، مرحله سوم: بازگشت وى از توسعه طـلبى در عراق و حجاز و دفاع در برابر تحرك سپاه حضرت مهدى (عليه السلام)، جهت حـفـظ مـتـصـرفـات بـاقـيـمـانـده اش از سـرزمـيـن شـام و اسرائيل و قدس.
قـابـل دقـت اسـت كـه، روايـات مـربـوط بـه سـفـيـانـى جـنـگ هـاى شـش مـاهـه اول وى را به اختصار ترسيم مى كند و اين درگيريها ابتدا جنگ هاى داخلى او با اءصهب و اءبقع و سپس با نيروهاى اسلامى و غير اسلامى مخالف خود است تا اينكه استيلاى او بر سرزمين شام كامل مى گردد.
ولى بـا تـوجـه بـه جـنـبـش او، طـبـيـعى است كه اين شش ماه، سراسر پر از عمليات هاى مـتـراكـم نـظـامـى خـواهـد بـود وى بـگـونـه اى سلطه خود را تحكيم مى بخشد كه بتواند نيروهاى زيادى را براى نبردهاى گسترده در نه ماه آينده تجهيز و گردآورى نمايد. و ممكن اسـت سـفـيـانـى در كـنـار جـنـگـهـاى شـش مـاهـه اول خـود، عـلاوه بـر اءبـقـع و اءصـهـب بـا فرمانروايان اردن و لبنان و ديگر نيروهاى مخالف درگيرى داشته باشد.
روايـتـى، بـه شـدت جـنـگ هـاى سفيانى با ابقع و اصهب اشاره مى كند و همين جنگ ها موجب نابودى شام مى گردد. از امام باقر (عليه السلام) روايت شده است كه فرمود:
((از نـشانه هاى ظهور، فرو رفتن يك آبادى به نام جابيه از روستاهاى شام و فرود آمـدن تـركان در جزيره و روميها در رمله است، درگيريهاى زيادى در اين هنگام در سراسر زمـين رخ مى دهد تا اينكه شام ويران مى گردد ((و در روايتى آمده است، نخستين سرزمينى كـه ويـران مـى شـود شـام اسـت)) و عـلت ويـران شـدن آن اجـتـمـاع سه درفش ‍ (نيرو) در آنجاست، نيروهاى اصهب، لشكر ابقع و لشكر سفيانى.))(3)
اما خرابى دمشق با توجه به سخن اميرمؤ منان (عليه السلام) كه فرمود: ((دمشق را قطعا تـخـريـب خـواهم كرد... اين عمل را مردى از خاندان من انجام مى دهد)) ظاهرا همان ويرانى اى است كه در نبرد بزرگ آزادسازى قدس كه توسط امام مهدى (عليه السلام) با سفيانى، يهوديان و رومى ها اتفاق مى افتد.
اما سفيانى در نه ماهه پايانى حكومت خود، دست به نبردهاى بزرگى مى زند كه مهمترين آنـهـا بـا تـركان (روسها؟) و هواداران آنها در قرقيسيا است، سپس نبردهاى او در عراق با ايرانيان زمينه سازان ظهور، و يمنى كه طبق برخى از روايات با آنان مى باشد.
و ممكن است سفيانى در مدينه منوره داراى نيروهايى باشد كه در كنار نيروهاى حكومت حجاز، در برابر نبردى كه احتمالا توسط حضرت مهدى (عليه السلام) براى آزادى مدينه انجام مى پذيرد وارد پيكار شوند.
سـفـيـانـى پـس از شـكـسـت در عـراق و حـجـاز بـه شـام و فـلسـطـيـن بـاز مى گردد تا در بزرگترين كارزار حضرت مهدى (عليه السلام) يعنى نبرد بزرگ فتح قدس به مصاف بپردازد.
-----------------------
1-بحار ج 52 ص 248.
2-بحار ج 52 ص 249.
3-ارشاد مفيد ص 359.
------------------
على كورانى

نوشتن دیدگاه