واژه((قرآن))در لغت عرب ، به معناى((قرائت و خواندن))است . گويند:((قرء قرء و قرائة و قرانا الكتاب اى : نطق بالمكتوب فيه ...))، اين معنا در خود آيات قرآن كريم نيز به كار رفته است ، در سوره قيامت ، چنين آمده است :
((لا تحرك به لسانك لتعجل به ان علينا جمعه و قرانه فاذا قراناه فاتبع قرانه)) (1) .
يعنى :((زبانت را به خواندن قرآن حركت مده تا در خواندن آن عجله كنى ، كه خواندن و جمع آن بر عهده ماست . و چون ما آن را خوانديم ، از خواندن آن پيروى كن (و همانطور بخوان كه ما خوانده ايم)).
پس در اين دو مورد، واژه((قرآن))مصدر و به معناى((خواندن))آمده است . و اينكه خداوند متعال اين كلمه را براى كتاب خود نام نهاده است ، شايد بدين جهت باشد كه((قرآن))به معناى((كتاب خواندن))است . هميشه بر سر زبانها باشد. و دائم آن را بخوانند. و معانى آن را در دل داشته باشند. در اين صورت ، قرآن كه مصدر است به معناى مفعول ؛ يعنى((مقرو))است .
برخى نيز گفته اند كه معناى لغوى((قرآن))به معناى((جمع كردن))است ؛ چون در((قراء قرانا الشى ء يعنى : اى جمعه وضم بعضه الى بعض)). پس در اين صورت بايد مصدر به معناى فاعل باشد. و قرآن ؛ يعنى :((جمع كننده حقايق و سخنان الهى))ولى معناى اول مقبولتر است . و خود قرآن مجيد نيز آن را تاءييد مى كند. مرحوم علامه طباطبائى نيز در تفسير الميزان آن را پذيرفته است . اما مرحوم طبرسى ، در ذيل آيه شريفه((شهر رمضان الذى انزل فيه القرآن)) (2) ، قول دوم را پذيرفته است اما در مقدمه در((فن رابع))هر دو قول را - بدون ترجيح يكى بر ديگرى - نقل كرده است . ولى از اينكه قول دوم را با لفظ((قيل))آورده ، ظهورش در تاءييد قول اول مى باشد.
-----------------------------------------
1- سوره قيامت ، آيه 16 - 18
2- سوره بقره ، آيه 185
---------------------------------------
حجت الاسلام و المسلمين حاج سيد على اكبر قرشى