268   «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ وَاللّه‏ُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلاً وَاللّه‏ُ واسِعٌ عَلِيمٌ»
ترجمه:
268. شيطان به شما وعده فقر و تهيدستى مى ‏دهد در انفاقات و شما را وادار مى ‏كند به اعمال زشت و خداوند به شما وعده مغفرت از گناهان و تفضّلات مى ‏دهد و حال آنكه رحمت و تفضّلات او سعه دارد و نقصى در خزاين او وارد نمى‏ كند و عالم به اعمال و نيّات و انفاقات شماست.
تفسير:
[معناى وعد و وعيد]
«وعده» اگر به خير باشد او را وعد گويند و اگر به شرّ باشد «وعيد» نامند، لكن اين در جايى است كه مطلق ذكر كنند و قرينه داخليّه و خارجيّه نداشته باشد، و اِلاّ با قرينه، وعد بر شرّ هم اطلاق مى‏ شود، مثل همين آيه «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ» و مثل آيه شريفه «وَ عَدَ اللّه‏ُ الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْكُفّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها...»[1] الآيه.

[در بيان معناى غنا و فقر و فحشا و منكر]
و «فقر» به معنى تهيدستى و ندارى است و مستلزم احتياج است، مقابل غنا كه به معنى دارايى است و مستلزم بى نيازى است و لذا گفتيم غنى از اعظم صفات ثبوتيّه[2] است و شامل جميع صفات كمال است از علم و قدرت و غير اين‏ها، و اشتباه كردند كسانى كه از صفات سلبيّه[3] شمردند، و قول نصاب كه مى ‏گويد (چون غنى دان بى‏نيازى ور به مدّ خوانى سرود) تفسير به لازم است، و الاّ در همان نصاب دارد (غنى مالدار است و مسكين گداى) و وعده شيطان بر طبق قواعد طبيعى ظاهرى درست است، زيرا هر مالى را وقتى انفاق كنى از او كم مى‏ شود تا نابود گردد، ولى غافل از بركات و تفضّلات الهى است كه خداوند چندين برابر در دنيا و آخرت عنايت مى ‏فرمايد.
«وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ» «فحشاء» كار زشت قبيح است، چه قبايح عقليّه از اخلاق رذيله و افعال زشت و چه شرعيّه، مثل معاصى و چه عرفيّه، تمام به اغواى شيطان است و تخصيص دادن به بُخل به مناسبت مورد، وجهى ندارد. «وَ اللّه‏ُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ» كه انفاقات چه واجبه و چه مستحبه موجب مغفرت از گناهان و گذشت از عقوبات است و بر هر يك، آيات و اخبار بسيار داريم.
«وَ فَضْلاً» كه اخبار در مثوبات اخروى و فوايد دنيوى الى ما شاء اللّه‏ در هر يك از انفاقات داريم. «وَ اللّه‏ُ واسِعٌ»؛ توهّم نشود چيزى از خزاين الهى كم گردد يا بخلى در مبدأ باشد، فقط اراده او موجد اشياء است،«عَليمٌ» به تمام جزئيات و ضمائر و بواطن خبير و داناست.
--------------------------------------------------
[1] .  وعده فرموده خداوند به جميع منافقين و منافقات و جميع طبقات كفار آتش جهنم را كه هميشه در آن آتش ابد الآباد باشند. سوره توبه: آيه 68.
[2] .  صفات ثبوتيه: ويژگى ‏هايى هستند كه وجود آن‏ها براى خدا تثبيت شده و ثابت است.
[3] .  صفات سلبيه: ويژگى‏ هايى هستند كه وجود آن‏ها براى خدا سلب شده ومنتفى است.

نوشتن دیدگاه