267   «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ وَمِمّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَلا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِآخِذِيهِ إِلاّ أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللّه‏َ غَنِيٌّ حَمِيدٌ»
ترجمه:
267. اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! انفاق كنيد از چيزهاى پاكيزه كه به دست مى ‏آوريد از راه كسب و تجارت و از چيزهايى كه براى شما از زمين خارج نموديم از حبوب و ثمار، و قصد نكنيد در انفاق از چيزهاى پست و پليد؛ زيرا خود شما نمى ‏گيريد آن‏ها را مگر از راه مسامحه و مساهله و از راه اغماض و بدانيد خداوند بى ‏نياز است از انفاق شما و جزاى خير مى‏ دهد.
تفسير:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» خطاب به جميع مؤمنين تا دامنه قيامت به نحو قضاياى حقيقيّه كه محمولات حمل بر موضوعات مقدّرة الوجود است، چنانچه مسايل علميّه در تمام علوم از اين قبيل است و توضيح آن را در مقدمات اين كتاب بيان كرده ‏ايم.
[در بيان كسب حلال و كسب حرام و حكم آن]
«أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما كَسَبْتُمْ» «طيّب» به معنى پاك، اشاره به حلال است؛ يعنى انفاق بايد از كسب حلال باشد از تجارت و صناعت و ساير طرق مشروعه، و امّا انفاق از مكاسب محرّمه علاوه بر اينكه جايز و مشروع نيست و باطل است، اشتغال ذمّه هم دارد و عنوان غصب هم بر او صادق است و معصيت بسيار بزرگ است و فقير هم مالك نمى‏ شود و واجب است ردّ به مالك نمود و اگر معلوم نيست، ردّ مظالم نمود.
«وَ مِمّا أَخْرَجْنا لَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ» اشاره به زراعت و غرس [= كاشتن] اشجار از راه مشروع، بلكه مى ‏توان گفت كه شامل اخراج [= استخراج] معادن هم باشد و بر فرض كه بگوييم لفظ منصرف به همان حبوب و فواكه است، لكن مناط قطعى در دست است و بالجمله، هر مال حلالى را شامل است.
«وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ» «تَيَمَّمُوا» از ماده «يمّم» به معنى تعمّد و قصد است. و «خبيث» مال حرام است؛ يعنى از مال حرام تعمّدا و قصدا انفاق نكنيد و آيه شريفه «فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً»[1]؛ قصد كنيد زمين پاك را و در اصطلاح شرع طهارت ترابيّه است، مقابل غسل و وضو كه طهارت مائيّه است.
و كلام در اينكه رافع حَدَث است يا مبيح صلات، حق اين است كه رافع است لكن موقّتيه، ما دام بقاء العذر، به خلاف غسل و وضو كه دائميّه است، نظير نكاح دائميّه و منقطعه.
«وَ لَسْتُمْ بِآخِذِيهِ»؛ يعنى شما مالى كه از ممرّ [= راه] حرام است قبول نمى‏ كنيد و نمى  ‏گيريد، «إِلاّ أَنْ تُغْمِضُوا فِيهِ» مگر آنكه لاابالى باشيد و در بند حلال و حرام نباشيد و چشم پوشى كنيد. و ممكن است مراد از «خبيث»، پست و ردىّ و فاسد باشد مقابل جيّد و صحيح، يعنى اطيب اموال خود را انفاق كنيد و پست و ردىّ ندهيد، چنانچه خود هم قبول نمى‏ كنيد، چنانچه مى ‏فرمايد: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتّى تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ»[2]، چه در انفاقات واجبه يا مندوبه، بنابر معناى اول نهى تحريمى است و بر معناى ثانى تنزيهى است.
«وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّه‏َ غَنِيٌّ» از انفاقات شما. «حَميدٌ» ؛ نيك جزا مى ‏دهد، هر چه خوب‏ تر باشد جزاى آن بيشتر و بهتر است.
------------------------------------------------------
[1] .  سوره نساء: آيه 43.
[2] .  هرگز نايل نمى‏ شويد به برّ و احسان و تفضل الهى تا اينكه انفاق و بذل كنيد از چيزهايى كه دوست مى ‏داريد. سوره آل عمران: آيه 92.

نوشتن دیدگاه