262  «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِى سَبِيلِ اللّه‏ِ ثُمَّ لا يُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنّا وَلا أَذىً لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ»
ترجمه[1]:
تفسير:
[شرايط انفاق و موانع و منافيات آن]

«الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِى سَبِيلِ اللّه‏ِ» گذشت تفسير و بيان آن.
«ثُمَّ لا يُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنّا وَ لا أَذىً» «منّ»؛ منت گذاردن است كه من به تو احسان كردم، از گرفتارى نجات دادم، تو بايد قدردان من باشى، كوچكى كنى، نزد مردم تعريف كنى، شكرگزارى كنى، خدمت كنى و هزار توقعات ديگر[2].و «أَذىً»؛ اذيت كردن به فقير است، به اينكه به او بى‏اعتنايى كنى، بد بگويى، جسارت كنى، توهين كنى، بى ‏احترامى كنى و چيزهاى ديگر كه باعث رنجش خاطر او بشود و قلبا مكدّر شود، كه اين دو عمل علاوه بر اينكه عمل را باطل مى ‏كند و اجر را از بين مى ‏برد، فعل حرام است و مشمول آيات و اخبار بسيار است؛ «لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى»[3] مى‏آيد بيانش، «وَ الَّذِينَ يُؤذُونَ الْمُؤمِنِينَ وَ الْمُؤمِناتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِيناً»[4].
و در مجمع از پيغمبر صلى ‏الله‏ عليه‏ و ‏آله روايت كرده كه فرمود:
«المَنّان بما يُعطي لا يكلِّمه اللّه‏، ولا ينظر إليه، ولا يزكِّيه، وله عذاب أليم»[5]. «لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ» ، تعبير به «عِنْدَ رَبِّهِمْ» اشاره به اين است كه خداوند در خزاين خود انفاقات شما را نگاهدارى مى ‏كند و بدانيد كه از بين نمى ‏رود، بلكه آن را تربيت مى ‏فرمايد تا قيامت به شما برگرداند.
«وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ» نه معناى او خوف از تلف باشد چنانچه گفته‏ اند، بلكه خوف از عذاب كه اين عمل باعث آمرزش جميع گناهان و نجات از جميع مهالك است.
«وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ» كه هيچ منفعتى از منافع قيامت و بهشت از شما فوت نخواهد شد و به جميع نِعَمِ الهيه نايل خواهيد شد.
----------------------------------------
[1] .  كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى ‏كنند، سپس در پى آنچه انفاق كرده ‏اند، منّت و آزارى روا نمى ‏دارند، پاداش آنان برايشان نزد پروردگارشان [محفوظ] است، و بيمى بر آنان نيست و اندوهگين نمى ‏شوند.
[2] .  اشاره مى ‏نماييم كه : اسلام به آبروى مؤمن و حرمت او توجه ويژه ‏اى كرده ، به گونه ‏اى كه پيوسته دستور داده و تأكيد كرده است كه خون و آبرو و مال مؤمن پربهاترين داشته‏ هاى او هستند. منت نهادن به هنگام احسان در آيات فراوانى نكوهش شده و حتى به پيامبر صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله دستور داده كه هرگز بر كسى منت نگذار ؛ زيرا المنّةُ للّه‏ تعالى . از شمار اين آيات يكى آن است كه فرموده : « وَلاَ تَمْنُنْ تَسْتَكْثِر » ؛ به قصد فزون خواهى منت مگذار .
[3] .  با منت گذاشتن و اذيت كردن، صدقات خود را نابود نكنيد. سوره بقره: آيه 264.
[4] .  و كسانى كه اذيت مى ‏كنند مؤمنين و مؤمنات را بى ‏آنكه مرتكب [عمل زشتى] شده باشند ، پس به تحقيق متحمل شده بُهتان و معصيت و اثم آشكارى را. سوره احزاب: آيه 58.
[5] .  كسى كه نسبت به انفاق و بخشش خود منت بگذارد، خداوند با او صحبت نمى‏ كند و به او نگاه و نظر نمى ‏كند و او را تزكيه و پاك نيز نمى ‏گرداند و عذاب شديدى براى او خواهد بود. مجمع البيان: ج2، ص647 و تفسير التبيان: ج2، ص234.

نوشتن دیدگاه