قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ[1] ؛ بگو آيا دانشمندان با نادانان مساويند ؟
قَالَ اَعُوذُ بِاللّه‏َِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَـهِلِينَ[2] ؛ [موسى عليه‏السلام] گفت : به خدا پناه مى‏برم از اينكه از جاهلان باشم .
جهل ، خلاف علم و ضد شناخت و آگاهى است .
درباره نتايج جهل ، امير مؤمنان عليه‏السلام چنين مى‏فرمايند :
الحِرْصُ وَالشِّدَّةُ والبُخْلُ نَتيجَةُ الْجَهْلِ[3] ؛ حرص و خشونت و بخل نتيجه‏هاى جهلند .
و در روايت ديگر چنين مى فرمايند : اَلْجَهْلُ أَصْلُ كُلِّ شَرٍّ[4] ؛ جهل و نادانى ريشه هر شرّ و بدى است .
سعادت ، اختلاط زيركان است
زنادان گر رسد سودى ، زيان است
ز دانايان تنى ارزد جهانى
نيرزد صد تن نادان به نانى
( ناصر خسرو )      
حضرت رسول اكرم  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم درباره عاقل‏ترين و جاهل‏ترينِ مردم مى‏فرمايند : أَعقَلُ الناسِ مُحسِنٌ خائِفٌ وأَجهَلُهُمْ مُسِيءٌ آمِنٌ[5] ؛ عاقل‏ترينِ مردم ، نيكو كارى است كه [از خداوند] مى‏ترسد و نادان‏ترينشان گناه‏كارى است كه خود را ايمن مى‏داند .
كوتاه سخن اينكه در مورد رابطه ميان علم و اخلاق نيكو ، و جهل و اخلاق ناپسند ، آيات و روايات فراوانى وجود دارد ، و نشان مى دهد كه يكى از طرق مؤثر تهذيب نفوس ، بالا بردن سطح دانش و معرفت آنها و افزايش آگاهى ، شناخت مبدأ و معاد ، و اطلاع بر آثار و پيامدهاى فضايل و رذايل اخلاقى است .
-----------------------------------------
[1] .  زمر : 9 .
[2] .  بقره : 67 .
[3] .  ميزان الحكمة : ج1 ، ص462 .
[4] .  ميزان الحكمة : ج1 ، ص462 .
[5] .  بحار الانوار : ج74 ، ص165 .

نوشتن دیدگاه