وَمَن كَانَ فِي هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِي الْأَخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِيلاً[1] ؛ كسى كه در اين دنيا كور [دل] باشد در آخرت نيز كور خواهد بود و اين بدترين راه است .
اميرمؤمنان على عليه‏السلاممى‏فرمايند :
وَإِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَلا حِسابٌ وغَداً حِسابٌ وَلا عَمَلٌ[2] ؛ امروز [ =  دنيا] روز عمل است و حسابى در كار نيست و فردا روز حساب است و جاى عمل نيست .
استوارى اصل معاد ، به پاداش و كيفر اعمال دنيايى است و به همين دليل ، دنيا را بازار و تجارتخانه يا مزرعه آخرت ناميده‏اند . يعنى در اينجا بايد تلاش و كشت و كار كرد تا درآمد و محصول پايدارش را در آنجا برگيرى . چنانچه كسى به وجود عالم آخرت ، به عنوان عالمى كاملاً مستقل ، باورمند نباشد و اعمال نيك و بدى را كه در اينجا انجام مى‏دهد مؤثر در نعمت‏ها و عذاب‏هاى آن عالم نداند به معاد ايمان نياورده است .
پيامبر اكرم  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم مى‏فرمايند :
اَلدُّنْيا مَزْرَعَةُ الآخِرَةِ[3] ؛ دنيا مزرعه آخرت است .
علامه مجلسى رحمه‏الله در اين‏باره چنين مى‏فرمايد  : « بدان آنچه از مجموع آيات و اخبار ظاهر مى‏شود ، به حسب فهم ما ، اين است كه دنياى مذمومه ، مركب است از امورى كه انسان را باز دارد از طاعت خدا و دوستى او و تحصيل آخرت . پس دنيا و آخرت متقابلند ؛ هر چه باعث رضاى خدا و قرب او شود ، از آخرت است ، گرچه به حسب ظاهر از دنيا باشد ؛ مثل تجارات و زراعات و  . . . كه مقصود آنها معيشت عيال باشد براى اطاعت امر خدا ، و صرف كردن آنها در امور خيريه و غير آن ؛ و اينها همه از آخرت است گرچه مردم آن را از دنيا دانند . و رياضات مبتدعه [= عبادت‏هاى جعلى] و اعمال ريائيه ، گرچه با تزهد و انواع مشقت باشد ، از دنياست . زيرا كه باعث دورى از خدا [مى] شود و قرب به سوى او نياورد ؛ مثل اعمال كفار و مخالفان » .
به طور كلى رابطه بين دنيا و آخرت مانند رابطه بين پديده‏هاى دنيايى نيست و محكوم قوانين فيزيكى و بيولوژيكى نمى‏باشد بلكه ، آنچه موجب نعمت يا عذاب اخروى مى‏شود ، اعمال اختيارى انسان‏ها در دنيا است ، آن هم از آن جهت كه از ايمان و كفر باطنى سرچشمه مى‏گيرد .
------------------------------------------
[1] .  اسراء : 72 .
[2] .  نهج البلاغه : خطبه 42 .
[3] .  المحجة البيضاء : ج7 ، ص250 .

نوشتن دیدگاه