وَاعْلَمْ أَنَّ أَمامَكَ طَريقاً ذا مَسافَةٍ بَعِيدَةٍ وَمَشَقَّةٍ شَديدَةٍ ، وَأَنَّهُ لا غِنى بِكَ فِيهِ عَنْ حُسْنِ الإِرتِيادِ ، وَقَدْرِ[1] بَلاغِكَ مِنَ الزّادِ مَعَ خِفَّةِ الظَّهْرِ ، فَلا تَحْمِلَنَّ عَلى ظَهْرِكَ فَوْقَ طاقَتِكَ فَيَكُونَ ثِقْلُ ذلِكَ وَبالاً عَلَيْكَ ، وَإِذا وَجَدْتَ مِنْ أَهْلِ الْفاقَةِ مَنْ يَحْمِلُ لَكَ زادَكَ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ فَيُوافِيكَ بِهِ غَداً ـ حَيْثُ تَحْتاجُ إِلَيْهِ ـ فَاغْتَنِمْهُ وَحَمِّلْهُ إِيَّاهُ ، وَأَكْثِرْ مِنْ تَزْوِيدِهِ وَأَنْتَ قادِرٌ عَلَيْهِ ، فَلَعَلَّكَ تَطْلُبُهُ فَلا تَجِدُهُ . وَاغْتَنِمْ مَنِ اسْتَقْرَضَكَ فِي حالِ غِناكَ لِيَجْعَلَ قَضاءَهُ لَكَ فِي يَوْمِ عُسْرَتِكَ .
وَاعْلَمْ أَنَّ أَمامَكَ عَقَبَةً كَؤُوداً ، الْمُخِفُّ فِيها أَحْسَنُ حالاً مِنَ الْمُثْقِلِ ، والْمُبْطِئُ عَلَيْها أَقْبَحُ حالاً مِنَ الْمُسْرِعِ ، وَأَنَّ مَهْبَطَها بِكَ[2] لاَ مَحالَةَ إِمّا عَلى جَنَّةٍ أَوْ عَلى نارٍ ، فَارْتَدْ لِنَفْسِكَ قَبْلَ نُزُولِكَ ، وَوَطِّئِ الْمَنْزِلَ قَبْلَ حُلُولِكَ ، فَلَيْسَ بَعْدَ الْمَوْتِ مُسْتَعْتَبٌ وَلا إِلى الدُّنْيا مُنْصَرَفٌ .
بدان راهى كه پيش روى دارى بسيار طولانى و سهمگين است ؛ و تو در آن راه از نيك خواهى و توشه بردارى به مقدارى كه تو را به سبكبارى به سر منزل برساند بى نياز نيستى ؛ پس بيش از تاب و توانت بر پشت خود بار مكن ، مبادا از سنگينىاش آزرده شوى و هرگاه نيازمندى را يافتى كه توشهات را به سمت رستاخيز به دوش كشد و فردا ، وقت نيازمنديت آن را به تو برساند ، پس كمكش را غنيمت شمار ، و زاد و توشهات را بر دوش او قرارده ، و اگر قدرت مالى دارى ، كمك بيشترى به او كن ؛ زيرا ممكن است روزى در قيامت در جست وجوى چنين فردى باشى و او را نيابى ؛ همچنين غنيمت بشمار آن كسى را كه در زمان بىنيازيت از تو وامى بطلبد تا به روز درماندگى و تنگدستيت آن را به تو باز پس دهد .
و بدان كه پيش روى تو گردنهاى است كه بالا رفتن از آن بس دشوار مىباشد . در آن راه سبكباران از سنگين باران شادمانتر و كندروان از تندروان ، بدحالترند ، و منزلگاهت ، سرانجام بهشت يا آتش دوزخ است . بنابراين پيش از رسيدن به آخرت ، وسايلى مهيا كن و جايگاه خود را قبل از ورود به آن منزل آماده ساز كه پس از مرگ وسيلهاى براى خوشحالى ميسّر نيست و راهى براى بازگشت وجود ندارد .
-------------------------------------------------
[1] . ص : قَدِّر .
[2] . ع و ص : مهبطك بها .
