پس سيّد مذكور فرموده كه: در بعضى اخبار مذكور است كه امام زاده عبد العظيم در اوقات توقّف در رى از منزل پنهان بيرون مى آمد و قبرى كه در مقابل قبر اوست و راه در ميان است، زيارت مى كرد و مى فرمود كه: اين قبر مردى از اولاد موسى بن جعفر(عليهما السلام)است. و الحال قبرى در آن جاست كه به امام زاده حمزه، فرزند حضرت امام موسى(عليه السلام)منسوب است، و ظاهر آن است كه همان قبرى باشد كه امام زاده عبدالعظيم زيارت آن مى نموده، إن شاء اللّه او را نيز زيارت بايد نمود، و همين زيارت را مى توان خواند، و فقره «السَّلامُ  عَلَيْكَ  يا اَبَا  الْقاسِمِ» و فقره بعد از آن را نبايد خواند، انتهى.
مخفى نماند كه در صحن امام زاده حمزه قبر شيخ جليل سعيد، قدوة المفسّرين جمال الدّين ابوالفتوح حسين بن على خزاعى صاحب تفسير معروف است، و بر روى قبر آن جناب اسم و نسب او به خطّ قديم نوشته شده، و فرمايش قاضى نور اللّه در مجالس كه قبرش در اصفهان است بعيد است. بايد آن جناب را زيارت نمود، و همچنين از زيارت جناب شيخ صدوق رئيس المحدّثين (رحمه الله)كه معروف به ابن بابويه در نزديكى بلد شاهزاده عبد العظيم است غفلت نبايد نمود.
بدان كه سيّد جليل و عالم نبيل سيّد عبد اللّطيف بن ابو طالب الموسوىّ الشوشترى كه از دودمان جليله سيّد نعمت اللّه جزائرى(رحمه الله) است در كتاب تحفة العالم كه از مؤلّفات اوست، در تاريخ شوشتر و ذكر حال مرحوم سيّد نعمت اللّه و اولاد و احفاد و اقارب او و غيره است، در فصل فرستادن خليفه ثانى لشگر اسلام را به جهت تسخير ملك عجم و تسلّط ايشان بر شوشتر و محاربه ايشان با هرمزان گفته كه: در محاربه شوشتر محمّد بن جعفر الطيّار  نيز زخم هاى منكر ] و شديد  [برداشته، در مراجعت به دزفول داعىِ حقّ را لبّيك اجابت گفته، در آن جا در خارج شهر مدفون شد(رضي الله عنه)، و الحال بارگاه آن شهيد مجاهد در دزفول مطاف انام و زيارتگاه خاصّ و عام است، عمارتى عالى و باغچه باصفايى دارد كه در آن شهر نزهتگاهى از آن بهتر نيست، و اكثر مردم در فصل بهار به سير و تفرّج به آن بقعه شريفه روند و خالى از كيفيّـتى نيست، و امّا ارباب سِيَر مدفن محمّد بن جعفر را در شوشتر نوشته اند، و محتمل است كه چون شوشتر اعظم بلاد خوزستان و دزفول از توابع آن است به اين سبب مورّخين شوشتر نوشته باشند.
و هم در آن كتاب مسطور است كه از جمله بقاع مشهوره، بقعه امام زاده عبداللّه است كه درقبلى شهر، يعنى شهر شوشتر واقع است، و نسب آن جناب به سه واسطه به سيّد السّاجدين(عليه السلام)مى پيوندد، بدين وجه: عبد اللّه بن الحسن الدّكّة بن الحسين الاصغر بن زين العابدين(عليه السلام). روزهاى پنجشنبه و جمعه عموماً و روز بيست و يكّم ماه رمضان خصوصاً كه روز وفات اميرالمؤمنين(عليه السلام)است. مردم به زيارت آن حضرت مى روند و ازدحامى عظيم شود. و گفته ] مى شود [ كه بانى عمارت امام زاده عبد اللّه، المستنصر باللّه خليفه عبّاسى است، و سادات كرام مرعشى شوشتر كه در نسب برادر زادگان آن جناب اند بر عمارت آن افزودند و توليت آن بقعه مباركه الى الآن با آن سلسله عليّه است و گويند پسر آن حضرت است كه در شوشتر مدفون است، انتهى.
و قاضى نور اللّه شوشترى (رحمه الله) نيز در مجالس المؤمنين احوال اين امام زاده را ذكر فرموده مجملاً و گفته كه او از اكابر ذرّيّه سيّد المرسلين و در فضل و طهارت مشابه جدّ خود امام زين العابدين(عليه السلام)بود. لهذا در دست اعادى دين شهيد گرديده.
مؤلّف گويد كه: چون بناى ما بر اختصار است، لهذا در مقام ذكر امامزادگان به همين مقدار قناعت مى كنيم. چه آن كه استقصاء آن ها منافى با قصد ما است.
و امّا در باب زيارت آن ها، پس مخفى نماند كه كلام خاصّى كه از معصومين(عليهم السلام)نقل شده باشد به جهت زيارت آن ها به نظر نرسيده مگر بعضى زيارات متعلّقه به شهداى كربلا كه در كتاب هاى  مزار مذكور و بعضى از آن ها منقول و بيشتر عباراتش مشتمل بر فضايل مختصّه به ايشان است، و مثل زيارت متعلّقه به حضرت معصومه قم كه ظاهرش آن است كه منقول از معصوم(عليه السلام)است. پس اگر كسى همان زيارت را در زيارت ساير امامزادگان بخواند به اين طريق كه بعضى فقرات كه اختصاص به آن حضرت دارد بيندازد و فقره اى چند كه مناسب بوده باشد اضافه نمايد، فضيلت زيارت به عمل مى آيد چنانچه سيّد اجلّ آقا جمال الدّين فرموده و خود در باب زيارت حضرت عبد العظيم چنين نموده چنانكه دانستى، و نيز فرموده كه آن چه در زيارت مؤمنين وارد شده، در هنگام زيارت امامزاده ها نيز مناسب است، انتهى.
ولكن سيّد اجلّ علىّ بن طاووس(رحمه الله) در مصباح الزّائر دو زيارت از براى امامزادگان نقل نموده كه به آن زيارت كرده مى شوند و نقلش در اين جا مناسب است. فرموده كه: چون قصد كردى زيارت كنى يكى از ايشان را مثل قاسم([1]) فرزند حضرت كاظم(عليه السلام) يا عبّاس فرزند امير المؤمنين(عليه السلام)يا علىّ بن الحسين(عليهما السلام)كه مقتول به طفّ است و هركه جارى مجراى ايشان باشد در حكم، پس بايست بر سر قبرشان و بگو:
السَّلامُ  عَلَيْكَ  اَيُّهَا  السَّيِّدُ  الزَّكِيُّ  الطّاهِرُ  الْوَلِيُّ  وَالدّاعي  الْحَفِيُّ * اَشْهَدُ اَنَّكَ قُلْتَ  حَقّاً  وَنَطَقْتَ  حَقّاً  وَصِدْقاً * وَدَعَوْتَ  اِلى  مَوْلايَ  وَمَوْلاكَ  عَلانِيَةً وَسِرّاً * فازَ  مُتَّبِعُكَ * وَنَجا  مُصَدِّقُكَ * وَخابَ  وَخَسِرَ  مُكَذِّبُكَ  وَالْمُتَخَلِّفُ عَنْكَ اشْهَدْ  لي  بِهذِهِ  الشَّهادَةِ  عِنْدَكَ  لاَِكُونَ  مِنَ  الْفائِزينَ  بِمَعْرِفَتِكَ وَطاعَتِكَ وَتَصْديقِكَ  وَاتِّباعِكَ * وَالسَّلامُ  عَلَيْكَ  يا سَيِّدي  وَابْنَ  سَيِّدي * اَنْتَ بابُ  اللّهِ الْمُؤتى  مِنْهُ  وَالْمَأخُوذُ  عَنْهُ * اَتَيْتُكَ  زائِراً  وَحاجاتي  لَكَ مُسْتَوْدِعاً * وَها  اَنَا ذا  اَسْتَوْدِعُكَ  دِيني  وَاَمانَتي  وَخَواتيمَ  عَمَلي  وَجَوامِعَ اَمَلي اِلى مُنْتَهى اَجَلي  *وَالسَّلامُ  عَلَيْكَ  وَرَحْمَةُ  اللّهِ  وَبَرَكاتُهُ.
_____________________
[1].  قاسم بن كاظم همان است كه در سابق اشاره به مزار و به برخى از مقام علوّ او نموديم، و اين عبارت سيّد نيز دلالت تمام بر بزرگى او دارد. (منه(رحمه الله)).

نوشتن دیدگاه