مرحوم آیت ‌الله ‌العظمی حاج سید احمد زنجانی در کتاب «الکلام یجرّ الکلام» می‌نویسد:
اين همه تشتّت كه در فِرَق اسلام شده، از جدايى انداختن بين كتاب و عترت شده كه هر كس قرآن را براى خود تفسير كرده، بدون مراجعه به عترت طاهره علیهم السلام.
حالا با اين تشتّت، جمعى به نام اتّحاد، اسلام را از افراد شيعه و سنّى با هم صلح و مصالحه نموده، از فروع مذهب خود به همديگر می بخشند و گمان می كنند اتّحاد اسلام، با اين صلح و مصالحه صورت می گيرد. اين ها تقريباً چاكِ جامه را گذاشته، وصله را به جاى سالم آن می زنند.
احزاب سياسى، ممكن است اين طور با هم سازش نمايند؛ يكى از احزاب، از چند مادّه از مرام خود صرف‏نظر نمايد، ديگرى نيز از چند ماده؛ چون مرام آن ها، واقع محفوظى ندارد؛ بلكه امرى است جعلى، می توانند جعل بكنند و می توانند حلّ بكنند. بستن و باز كردنش، دست خودشان است.
امّا فروع مذهب، واقع محفوظى دارد؛ نظير دفينه (گنج) كه در جاى معيّنى مدفون است. پس، اگر كسى را اعتقاد شد كه جاى دفينه، در جانب شرقى فلان شهر يا قصبه است؛ لهذا به كندن آنجا مشغول شد و ديگرى را عقيده شد كه جاى آن، در جانب غربى آن است؛ آن هم به كندن آنجا قيام نمود، آيا ممكن است اين دو نفر با هم صلح نمايند كه هر دو از عقيده خود صرف‏نظر نمايند و بيايند جايى را در وسط،انتخاب نموده، به حفر آن قيام نمايند؟
نه؛ چون زمام امر دفينه، در دست اين ها نيست كه هر جا را كه اين ها پسنديدند، از آنجا پيدا بشود.
احكام شرعيّه هم همين‏طور. پس، با مصالحه و قرارداد آقايان مصلِحين (كه اسم شريف خودشان را هم منوّر الفكر گذاشته‏ اند) حلال شرعى، حرام و حرام شرعى، حلال نمی شود. پس، زحمت ‏كشيده، بیخود به يكديگر نبخشند؛ مانند حافظ كه سمرقند و بخارا را می بخشد، و حكيم هيدجى، اردبيل و خلخال را. سمرقند و بخارا، صاحب دارد؛ اردبيل و خلخال هم زمامدار دارد. در دست اين ها نيست كه ببخشند.
پس، اتّحاد اسلام، به اين معنى كه اين ها می گويند، جز اينكه چاك جامه را گشاد نموده، وصله را به جاى سالم آن بزنند، حاصلى نخواهد داشت.
و امّا اتّحاد اسلام، به اين معنى كه مسلمين با اختلاف مذاهب‏شان، بايد دستگيرى از يكديگر نموده، در حفظ اساس ديانت كه مشترك بين همه فِرق اسلام است، معاضد و كمك همديگر باشند، البتّه لازم است.
نگارنده، يكى از لبّيك‏ گويان اين دعوتم كه نه با پا، بلكه با سر، به جانب اين دعوت رهسپار می گردم.
کانال رسمی دفتر آیت‌ الله ‌العظمی شبیری زنجانی

نوشتن دیدگاه