امامت همچنان كه از کلام خداوند تبارک و تعالی بر مى آيد منصبى است كه به برخى از انبياء، از جمله حضرت ابراهيم(عليه السلام)، اعطا شده است و آن مقام سرپرستى و اداره جامعه است كه در قرآن كريم از آن به ولي نيز تعبير شده است. روشن است كه امامت دراين موارد شأنى اضافه بر شأن نبوت است كه در اثر پايدارى و صبر در مقابل ابتلائات و آزمايش هاى الهى براى آنان حاصل مى شد. همچنان كه درباره ابراهيم(عليه السلام) آمده است:
و اذا ابتلی ابراهيم ربّه بكلمات فاتمهن قال انى جاعلك للناس اماما ً(سوره بقره ایه 124)
به خاطر آوريد هنگامى كه خداوند، ابراهيم را با وسايل گوناگونى آزمود. و او به خوبى از عهده اين آزمايشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پيشواى مردم قرار دادم!»
در نتیجه امامت شانی بالاتر از نبوت می باشد
از روایات نیز اینگونه استفاده می گردد که مقام ائمه مخصوصا امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) بالاتر است.
پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله) فرمودند یا علی...انت افضل السابقین ، ای علی تو بهترین گذشتگان هستی.(بحار الانوار ، موسسه الوفاء بیروت ج 38 ص 134)
و در روایتی دیگر فرمودند : خیر الاولین و الاخرین من اهل السموات و الارضین. او بهترین اولین و آخرین از اهل آسمانها و زمین ها است هنگامی که روز قیامت شود او را بر شتری از شترهای بهشتی سوار می کنند با حرکت او جای جای قیامت روشن می گردد پیامبران می پرسند این آقا با این همه عظمت کیست آیا او نبی مرسل است ؟ منادی ندا می دهد ایشان علی بن ابیطالب وصی حبیب الله است.(بحار الانوار چ موسسه الوفاء بیروت ج 27 ص 360)
حضرت ختمی مرتبت در روایتی دیگر می فرمایند : علی بن ابیطالب افضل خلق الله غیری. علی بن ابیطالب بعد از من بهترین خلق خداست .( بحار ، همان ، ج 25 ص 360)
چرا مى گويند : حضرت امام على(عليه السلام) از ساير پيامبران(عليهم السلام) بالاتر است ؟
پاسخ :
از آيات و روايات استفاده مى شود كه مقام امامت ، بالاتر از مقام نبوت و رسالت است . مقام نبوت و رسالت ، يعنى مقام دريافت وحى الهى و تبليغ و نشر آن در بين مردم ، و تربيت انسان ها از طريق (انذار و تبشير) و تعليم و آگاهى بخشيدن به آن ها . بنابراين ، رسول موظف است در حوزه مأموريت خود ، مردم را به سوى خدا دعوت كند و فرمان الهى را به آن ها برساند ، و براى يك انقلاب فرهنگى و فكرى و عقيدتى ، از هيچ كوششى دريغ نكند ; امّا مقام «امامت » ، يعنى مقام رهبرى و پيشوايى مردم . امام ، كسى است كه با تشكيل يك حكومت الهى و به دست آوردن قدرتِ لازم ، سعى مى كند احكام خدا را عملاً اجرا كند و اگر هم رسماً نتواند حكومت تشكيل دهد ، تا آن جا كه در توان دارد ، براى اجراى احكام مى كوشد. به عبارت ديگر ، وظيفه امام اجراى دستورهاى الهى در جامعه است ; در حالى كه وظيفه رسول فقط «انذار» و «تبشير» و ابلاغ دستورها است. به همين جهت ، مقام امامت از مقام نبوت و رسالت بالاتر و نيازمند شايستگى و لياقت بيش ترى است .
قرآن كريم در آيه 124 سوره بقره مى فرمايد : «خداوند ، ابراهيم را با وسايل گوناگون آزمود و او از عهده آزمايش ها به خوبى برآمد ; آن وقت ، مقام امامت را به او داد» .(1)
برخى از انبيا ، فقط داراى مقام نبوت و رسالت بوده اند ; ولى برخى ديگر ، به جهت شايستگى بيش تر ، علاوه بر مقام نبوت و رسالت ، داراى مقام امامت نيز بوده اند ; مانند : حضرت ابراهيم ، حضرت موسى(عليه السلام) ، پيامبر خاتم (صلى الله عليه و آله) و... .
علامه طباطبايى (رحمه الله) در ذيل آيه 124 مى فرمايد : از اين آيه استفاده مى شود كه مقام امامت در ذرّيه لايق و پاك و معصوم ابراهيم (على نبينا و آله و عليه السلام) هم قرار داده شده است (2) و پيامبران ديگرى نيز داراى اين مقام بوده اند ; چنان كه خداوند متعال درباره اسحاق و يعقوب (عليهما السلام) مى فرمايد : «و جعلنهم أئمّة يهدون بأمرنا... ;(انبياء ، 73) و آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما هدايت مى كردند و به ايشان ، انجام كارهاى نيك و برپا داشتن نماز و دادن زكات را وحى مى كرديم و آنان پرستنده ما بودند» .
*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*_*
1 . اقتباس از : تفسير نمونه ، آيت الله مكارم شيرازى و ديگران ، ج 1 ، ص 435 ـ 446.
2 . الميزان ، ج 1 ، ص 276 ، نشر اسماعيليان .
منبع : سایت گفتگوی قرآنی
