اما بحث كنونى ما نسبت به همین جهان است; به این گونه كه رسول خدا صلى اللّه علیه وآله از همان روز نخستِ بعثت اعلام فرمود كه امامت و تعیین امام تنها به دست خداوند سبحان است و به همگان خبر داد كه امامت هم چون رسالت و نبوّت است و تمام شرایط و ویژگى هاى آن را نیز دارد، چنان كه پیش از این متذكّر آن شدیم.
بنا بر این پیامبر خدا صلى اللّه علیه وآله در سخت ترین شرایط و دشوارترین زمان ها; در ابتداى دوران رسالت بر این سخن پافشارى مى فرمود. هنگامى كه خداوند متعال به آن حضرت امر نمود: فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ (1) آن چه را مأموریت دارى آشكار ساز.
رسول خدا صلى اللّه علیه و آله پس از نزول این آیه رسالت و نبوّت خویش را بر قبایل عرب عرضه مى كرد و آن ها را به اسلام دعوت مى فرمود. در موردى آن حضرت نبوّت خویش را به قبیله اى عرضه كرد و آن ها را به اسلام فرا خواند، آنان درخواست كردند كه بیعت با پیامبر خدا صلى اللّه علیه و آله و تبعیت و یارى آن حضرت را به شرطى بپذیرند كه جانشینى رسول خدا صلى اللّه علیه و آله پس از او در میان آن ها باشد.
امّا رسول خدا صلى اللّه علیه و آله در همین زمان نیز با آن كه بیش از هر زمانى به یار و یاور ـ حتّى به یك نفر تا چه رسد به یك قبیله و عشیره با مردان و دلاوران بسیار ـ نیاز داشت، در پاسخ آن ها فرمود: الأمر إلى اللّه...;
این كار ـ یعنى جانشینى پس از من ـ تنها به دست خداست.
با این كه آن حضرت مى توانست وعده هایى مختصر به آن ها بدهد و به گونه اى آن ها را جذب نماید و با آنان كنار بیاید.
براى نمونه این روایت را ملاحظه كنید!
ابن اسحاق، یكى از نویسندگان نامدار كتاب هاى تاریخ و سیره، در كتاب سیره (2) خود مى نویسد:
روزى پیامبر صلى اللّه علیه و آله نزد قبیله عامر بن صعصعه آمد و آنان را به ایمان به خداوند عزّوجلّ فرا خواند و نبوّت خویش را بر آنان عرضه فرمود.
مردى از آنان به نام بحیرة بن فراس عرضه داشت: به خدا سوگند! اگر این جوانِ قریشى در اختیار من بود، تمام عرب را به چنگ خود درمى آوردم.
آن گاه به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) رو كرد و گفت: اگر ما با تو بر آن چه مى خواهى بیعت كنیم، سپس خدا تو را بر مخالفانت پیروز گرداند، آیا پس از تو حكومت در دست ما خواهد بود؟
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: الأمر إلى اللّه یضعه حیث یشاء; این كار به دست خداست و براى هر كه بخواهد قرار مى دهد.
آن مرد پاسخ داد: مى خواهى ما را دم تیغ دیگر قبایل عرب قرار دهى و آن گاه كه پیروز شدى این كار در دست دیگران باشد؟ ما به كار تو نیازى نداریم.
از این رو از پذیرش دعوت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله سر باز زدند.(3)
هم چنین در سیره حلبیه چنین آمده است: روزى پیامبر خدا صلى اللّه علیه و آله دعوت خود را بر قبیله بنوحنیفه و بنوعامر بن صعصعه عرضه كرد.
یكى از آنان گفت: فكر مى كنى اگر ما با تو بر آن چه كه مى خواهى بیعت كنیم، سپس خدا تو را بر مخالفانت پیروز گرداند، آیا این حكومت پس از تو در دست ما خواهد بود؟
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: الأمر إلى اللّه یضعه حیث یشاء;
این كار به دست خداست براى هر كه بخواهد قرار مى دهد.
آن مرد پاسخ داد: پس مى خواهى ما با دیگر قبایل عرب بجنگیم؟
در روایتى دیگر آمده است: آن مرد گفت: پس مى خواهى گردن هاى ما را هدف تیرهاى عرب قرار دهى و آن گاه كه پیروز شدى این كار در دست دیگران باشد؟ ما به كار تو نیازى نداریم.
بدین ترتیب همگى از پذیرش دعوت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله سر باز زدند.(4)
ملاحظه مى كنید كه رسول خدا صلى اللّه علیه و آله در سخت ترین موقعيّت ها و حساس ترین زمان ها نیز كه تمام قبایل عرب و در رأس آن ها قریش به جنگ با آن حضرت برخاسته بودند و او را به گونه هاى مختلف مى آزردند، مى فرمود: الأمر إلى اللّه یضعه حیث یشاء;
این كار به دست خداست براى هر كه بخواهد قرار مى دهد.
این همان معناى كلام خداست كه مى فرماید: اللّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسالَتَهُ;(5)
خدا آگاه تر است كه رسالتش را در كجا قرار دهد.

-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-

پی نوشت :
1 . سوره حجر: آیه 94.
2 . این روایت در سیره ابن هشام نیز كه خلاصه اى از سیره ابن اسحاق است، آمده است.
3 . سیره ابن هشام: 1 / 289.
4 . السیرة الحلبیه: 2 / 4.
5 . سوره انعام: آیه 124.

نوشتن دیدگاه