با توجه به کلام خداوند، کسی که آب در دسترس ندارد، باید تیمم کند، اما عمر بن خطاب اعتقاد داشت چنین شخصی نباید نماز بخواند؛ مسلم بن حجاج نیشابوری در این باره می نویسد:
حدثني عبد الله بن هاشم العبدي حدثنا يحيى يعني بن سعيد القطان عن شعبة قال حدثني الحكم عن ذر عن سعيد بن عبد الرحمن بن أبزي عن أبيه أن رجلا أتى عمر فقال إني أجنبت فلم أجد ماء فقال لا تصل فقال عمار أما تذكر يا أمير المؤمنين إذ أنا وأنت في سرية فأجنبنا فلم نجد ماء فأما أنت فلم تصل وأما أنا فتمعكت في التراب وصليت فقال النبي صلى الله عليه وسلم إنما كان يكفيك أن تضرب بيديك الأرض ثم تنفخ ثم تمسح بهما وجهك وكفيك فقال عمر اتق الله يا عمار قال إن شئت لم أحدث به
صحيح مسلم ج1 ص173.ط دار الطیبة
عبد الرحمن بن ابزی از پدرش نقل کرد که گفت: مردی نزد عمر آمد و گفت: من جنب شدم و آبی نیافتم. عمر گفت: نماز نخوان، عمار گفت: ای امیرالمؤمنین به یاد نداری که وقتی در سریه ای بودیم و هر دو جنب شدیم، تو بدان سبب نماز نخواندی و من خود را در خاک مالیدم و سپس نماز خواندم. پیامبر صلی الله علیه و سلم در ای باره فرمود: کافی بود که با دو دست خویش بر خاک ضربه بزنی و سپس در آن بدمی و بر چهره و دستان خویش مسح بکشی. عمر گفت: ای عمار! از خدا بترس! گفت اگر بخواهی دیگر آن را روایت نمی کنم.
سوال
یکم: خداوند متعال در قرآن کریم حکم تیمم را بیان نموده است،در آیه 43سوره نساء آمده است:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ وَ لا جُنُباً إِلاَّ عابِرِي سَبِيلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضى أَوْ عَلى سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَفُوًّا غَفُوراً
اى كسانى كه ايمان آوردهايد در حالى كه مست هستيد به نماز نزديك نشويد تا بدانيد چه مىگوئيد و همچنين هنگامى كه جنب هستيد، مگر اينكه مسافر باشيد، تا غسل كنيد، و اگر بيماريد يا مسافر و يا" قضاى حاجت" كردهايد و يا با زنان آميزش جنسى داشتهايد و در اين حال آب (براى وضو و غسل) نيابيد با خاك پاكى تيمم كنيد، به اين طريق كه صورتها و دستها را با آن مسح كنيد، خداوند بخشنده و آمرزنده است.
نساء 43
با استناد بر این آیه، حکم کسی را که آب در دسترس ندارد، تیمم می باشد. چنین شخصی باید بعد از تیمم، نماز بخواند، اما عمر بن خطاب بر خلاف دستور خداوند بر « نماز نخواندن » حکم می کند.آیا حکم عمر بن خطاب، حکمی بر خلاف « ما انزل الله » نمی باشد؟
خداوند متعال می فرماید: « وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ ، و آنها كه به احكامى كه خدا نازل كرده حكم نمىكنند كافرند.»
مائده 44
در آیه دیگر می خوانیم: « وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ، و هر كس به احكامى كه خدا نازل كرده حكم نكند ظالم است.»
مائده45
در آیه سوم، خداوند کسانی را که بر خلاف « ما انزل الله » حم نمایند، فاسق خوانده است: « وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُون، كسانى كه بر طبق آنچه خدا نازل كرده حكم نمىكنند فاسق هستند.»
مائده 47
دوم: ابن تیمیه درباره ی کسی که با پیامبر صلی الله علیه و آله مخالفت نماید، می نویسد:
« وقد ثبت بالكتاب والسنة والاجماع أن من بلغته رسالة النبي فلم يؤمن به فهو كافر لا يقبل منه الاعتذار بالاجتهاد،
از طریق کتاب و سنت و اجماع ثابت شده استکه هر کسی خبری از رسول خدا به او برسد ولی به آن ایمان نیاورد و قبول نکند او کافر است و هیچ عذر اجتهادی نیز از او پذیرفته نمی شود.»
كتب و رسائل و فتاوى ابن تيمية في التفسير ج 12 ص 496
حکم کسی که با دستور پیامبر صلی الله علیه و آله مخالفت نماید، چه می باشد؟
