1- افطارى دادن
از اعمالی که به انجام آن در روز عید غدیر سفارش شده است؛ افطاری دادن به روزه داران است. حضرت علی(ع) فرموده اند: من افطر مؤمنا فى لیلة فکأنما افطر فئاما... کسی که در شامگاه عید غدیر، به یک مؤمن افطاری بدهد، گویا یک میلیون نفر از پیامبران، شهیدان و صدیقان را افطاری داده است. حال چگونه است پاداش کسی که گروهی از مردان و زنان را افطاری دهد. و من ضامنم بر خدا که از کفر و فقر آسوده گردد و اگر در همان روز یا همان شب تا عید غدیر سال دیگر بمیرد، بر خداوند است پاداش او
شبیه به این روایت، حدیثى از امام صادق(ع) نیز نقل شده است. (1) بر اساس برخى از روایات امام رضا(ع) در روز غدیر گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشت . (2)
2 - برادر شدن
روز ولایت روز برادرى است و روز برادرى روز ولایت است؛ این دو با یکدیگر پیوندى ناگسستنى دارند و حلقه وصلشان ایمان است؛ زیرا از سویى ایمان با ولایت پا مىگیرد و از سوى دیگر اهل ایمان برادر یکدیگرند. (انما المؤمنون اخوة) (3)
به همین دلیل عقد برادرى یکى از آداب روز غدیر شمرده شده است. مستحب است برادران و خواهران ایمانی در این روز عقدی را بین خود برقرار سازند که مفاد آن اخوّت و همدلی در دنیا و دستگیری از همدیگر در آخرت است.
* نکاتی درباره عقد اخوت:
الف: این عقد تعهداتی همچون ارث و محرمیت افراد وابسته به طرفین ایجاد نمیکند. بنابراین این افراد از هم ارث نمیبرند و هیچگونه رابطه محرمیت میان وابستگان آنها ایجاد نمیشود.
ب: این عقد، فقط میان دو مرد یا دو زن بسته میشود و هیچ زن و مردی نمیتوانند این عقد را بین خود جاری کنند و خواهر و برادر شوند.
ج: لازم نیست صیغه عقد اخوت حتماً به عربی خوانده شود، بلکه اگر آن را به فارسی یا زبان دیگری هم جاری کنند صحیح است؛ اما باید الفاظی را بکار برند که معنی این عقد را برساند.
د: اگر دو خانم، بخواهند با هم عقد خواهری برقرار کنند در صورت خواندن عقد به عربی، باید ضمیرهای مذکر را تبدیل به ضمیرهای مونث کنند.
با توجه به نکات گفته شده مضمون این عقد رعایت برخی امور معنوی نسبت به یکدیگر در دنیا و پس از مرگ است. مثلاً برادران متعهد میشوند که در دنیا همدیگر را از دعا فراموش نکنند و در آخرت هم اگر از اهل نجات و شفاعت باشند، همدیگر را شفاعت کنند.
*شیوه خواندن عقد:
دو برادر یا دو خواهر دست راست خود را به هم میدهند و یکی از آنان صیغه عقد اُخُوَت را میخواند و دیگری مفاد آن را قبول میکند.
متن عربی عقد: ابتدا یکی از آنها این متن را با توجه به معنای آن میخواند: «وَاَخَیْتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَیْتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَحْتُکَ فِی اللَّهِ وَ عَاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلَائِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِیَاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِینَ (ع) عَلَى أَنِّی إِنْ کُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِی بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مَعِی»
سپس طرف دیگر در جواب او میگوید: «قَبِلْتُ»
باز هم نفر اول میگوید : «أَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمِیعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلَا الشَّفَاعَةَ وَ الدُّعَاءَ وَ الزِّیَارَة»
ترجمه: نفر اول میگوید: «به خاطر خدا با تو برادری و صفا (یکرنگی) میورزم به خاطر خدا دستم را در دستت قرار میدهم؛ و در پیشگاه خدا و فرشتگان و کتابها و فرستادگان او عهد میکنم که اگر از اهل بهشت و شفاعت باشم و اجازه ورود در بهشت را یابم، بدون تو وارد بهشت نشوم مگر آنکه تو با من همراه شوى ».
سپس نفر دوم میگوید: «قبول کردم».
باز برادر اول میگوید «تمام حقوق برادری به جز حق شفاعت و دعا و دید و بازدید را از تو ساقط کردم».
بدین ترتیب این دو نفر با هم برادر ایمانی یا خواهر ایمانی میشوند و باید در دعاها و زیارتها همدیگر را فراموش نکنند. (4)
3 - بیرازى جستن
روز غدیر روز بیزاری از کسانی است که با نپذیرفتن امامت حضرت علی(ع)، آشکارا با خدا و با پیامبر خدا مخالفت نمودند و بزرگترین جنایت و خیانت را به تاریخ بشریت کردند و در حقیقت این عدم پذیرش سرآغاز تمام بدبختی ها و بیچارگی ها بود. بنابراین روز غدیر، روز برائت از این همه ستمکاری و ستمکاران است.
در یکی از دعاهای روز غدیر آمده است: و نبرأ ممّن یبرأ منه و نبغض من أبغضه؛ ما بیزاری می جوییم از آن کس که از علی(ع) بیزاری جوید و دشمن داریم آن کس که علی(ع) را دشمن دارد.امام صادق(ع) فرمود: تبرى إلى الله عز و جل ممن ظلمهم حقهم؛ (5) در روز غدیر از کسانى که به اهل بیت(ع) ستم کردند بیزارى مىجویى.
4 - پوشیدن لباس پاکیزه و نو
امام صادق(ع) فرمود: یحب ... أن یلبس المؤمن انظف ثیابه و افخرها؛ (6) در روز غدیر لازم است مؤمن پاکیزهترین و فاخرترین لباس خود را بپوشد.
5- تبریک و تهنیت
تبریک و تهنیت از برجسته ترین آداب هر عیدى است. در اسلام نیز سنت تبریک و تهنیت در عید غدیر جایگاهى ویژه یافته است. پیامبر(ص) بر تبریک گفتن در این تأکید مىورزید و به مردم مىفرمود: هنئونى هنئونى؛ (7) به من تهنیت بگویید، به من تهنیت بگویید.
امام صادق(ع) شیوه تهنیت گفتن در روز غدیر را چنین آموزش داده است: وقتى یکدیگر را ملاقات کردید، بگویید: الحمدلله الذى اکرمنا بهذا الیوم و جعلنا من الموفین بعهده الینا و میثاقه الذى واثقنا به من ولایة ولاة امره و القوام بقسطه و لم یجعلنا من الجاحدین و المکذبین بیوم الدین. (8) ؛ سپاس خداى را که ما را به این روز گواهى داشت و ما را از مؤمنان و کسانى قرار داد که به پیمان و میثاقى که در باره والیان امرش و بر پا دارندگان قسط و عدالتش از ما گرفته است وفا کردیم و ما را از انکارکنندگان و تکذیبکنندگان رستاخیز قرار نداد.
امام رضا(ع) فرمود که، هنگام برخورد با یکدیگر بگویید: الحمدلله الذى جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمؤمنین(ع) ؛ سپاس خداى را که ما را از تمسککنندان به ولایت امیرمؤمنان(ع) قرار داده است. - تبریک گفتن: حضرت امام رضا(ع)، می فرماید: روز عید غدیر خم روز تهنیت گویی است. بعضی از شما به بعض دیگر تهنیت بگوید و هرگاه مؤمنی با برادرش برخورد کرد بگوید: الحمدللّه الّذی جعلنا من المتمسّکین بولایة أمیرالمؤمنین و الائمة سلام الله علیهم.
6 - تبسم
امام رضا(ع) فرمود: ...و هو یوم التبسم فى وجوه الناس من اهل الایمان فمن تبسم فى وجه اخیه یوم الغدیر نظر الله الیه یوم القیامة بالرحمة و قضى له الف حاجة و بنى له فى الجنة قصرا من در بیضاء و نضر وجهه ... ؛ روز غدیر روز تبسم به روى مؤمنین است. کسى که در این روز به روى برادر مؤمنش تبسم کند، خداوند، در روز قیامت، نظر رحمت به او مىافکند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصرى از در سفید برایش بنا مىکند و صورتش را زیبا مىسازد.
تحکیم بیعت با ولایت: همان گونه که پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله بعداز نصب حضرت علی(ع) به امامت مسلمین به جماعت مسلمانان امر کرد که با او بیعت کنند، در سال روز آن حماسه جاوید، تجدید آن بیعت سفارش شده است.
7 - توسعه زندگى
در روز غدیر ،خوب است انسان به وضع معیشتی خانواده خود رسیدگی بیشتر انجام دهد و برای اهل خانه هدایایی را آماده کند. چهره زندگى عوض شود. با رفتارهایى سخاوتمندانه و نشاط انگیزتر بیارآیند تا همگان در همه جا طعم شیرین عید را بچشند و رایحه دلانگیز آن را استشمام کنند. امام رضا(ع) فرمود: هو الیوم الذى یزید الله فى مال من عبدالله و وسع على عیاله و نفسه و اخوانه... ؛ روز غدیر روزى است که خداى متعال در مال کسى که خدا را عبادت کند و بر خانواده، خویشتن و برادران ایمانىاش توسعه دهد فزونى پدید مى آورد.
8 - جشن گرفتن
امام رضا(ع) در عید غدیر احوال کسان و اطرافیان خود را تغییر داد و وضع تازهاى در آنان ایجاد کرد. (9)
9 - دید و بازدید
دید و بازدید یکى از آداب روزهاى عید و شادى است. این سنت مردم را شاداب تر و نام و یاد عید را در دل و ذهنشان ریشهدارتر مىکند. اسلام همین سنت را براى عید غدیر در نظر گرفته و آن را مورد تأکید قرار داده است.
امام رضا(ع) فرمود: من زار مؤمنا ادخل الله قبره سبعین نورا و وسع فى قبره، و یزور قبره کل یوم سبعون الف ملک یبشرونه بالجنة. ؛ کسى که در روز غدیر به دیدار مؤمنى برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسیع مىسازد؛ هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زیارت کرده، به او بشارت بهشت مىدهند .
شایسته است این سنت در روز غدیر، که بزرگترین عیدهاست، اجرا شود تا علاوه بر احیاى روز غدیر رشتههاى الفت و مودت میان مردم محکمتر شود.
10 - زیارت
یکى از اعمال با فضیلت روز غدیر،زیارت امیرمؤمنان على(ع) است. زیارت آن حضرت(ع) به دو صورت ممکن است:
1 ـ زیارت در حرم مطهر :
امام رضا(ع) به احمد بنمحمد بنابى نصربزنطى فرمود: اى فرزند ابونصر، هر جا که هستى سعى کن در روز عید غدیر، خود را به کنار قبر مطهّر امیر مؤمنان (علیهالسلام) برسانى، چرا که در این روز خداوند گناهان بسیارى از مردان و زنان مسلمان را میبخشد و دو برابر کسانى که خدا آنها را در ماه رمضان و شب قدر و شب عید فطر از دوزخ آزاد میکند، در چنین روزى از آتش جهنّم رهایى میدهد. (10)
شیوه زیارت آن حضرت را از امام هادى(ع) مرحوم شیخ عباسى قمى(ره) در مفاتیحالجنان روایت کرده است. (11)
2ـ زیارت ازدور: ارادتمندان ولایت در همه جا مىتوانند از آن بهره گیرند، دو مورد بیشتر مطرح شده است:
الف. زیارت امین الله؛ (12) در مفاتیح ذکر شده است
ب. زیارت روایت شده از امام صادق(ع) (13) که در مفاتیح ذکر شده است.
11 - زینت دادن
از دیرباز عیدها و جشن ها با نظافت، غبارزدایی، پیراستن و آراستن همراه بوده است و شیعیان باید این روش ها را برای عید غدیر نیز رعایت نمایند.آراستن پیکر و آذین بستن خانه، کوچه و بازار، در روزهاى عید، رایج است. عیدى در ذهن و دل مردم زنده است که در آن خویش را بیارایند و در و دیوار را آذینبندى کنند. چون عید غدیر بزرگترین عید است مردم باید در آن، بیش از هر عید دیگر، شادمانى کنند و خود و جامعه را بیارایند. فضیلت این عمل بسیار است، امام رضا(ع) می فرمایند: روز غدیر، روز آراستن و زینت است. پس هر کس برای روز غدیر، زینت کند، خداوند هر خطای کوچک و بزرگ او را می آمرزد و فرشتگانی را به سوی او می فرستد، آنان نیکی های او را می نگارند و مراتبش را تا عید غدیر سال آینده بالا می برند. اگر او جان دهد، شهید مرده است و اگر زیست کند، خوشبخت زیسته است. (14)
اهمیت زینت در این روز چنان است که امام رضا(ع) براى گروهى لباسهاى نو، انگشتر و کفش فرستاد.
حضرت امام صادق(ع) نیز می فرمایند: یکی از وظایف روز غدیر این است که مؤمن تمیزترین و گرانقدرترین جامه های خویش را بپوشد.
پس چه زیبا خواهد بود که سردر منازل و اماکن عمومی تجارتی و اداری چراغانی شود تا شامل این پاداش بزرگ گردد.
12 - استفاده از بوی خوش: اسلام درباره به کارگیری بوی خوش و زدن عطر، بسیار سفارش کرده است. به خصوص در ایام عید سعید غدیر سفارش ویژه ای نسبت به این سنت خوب شده است. امام صادق(ع)، در پی وظایف مؤمن در روز غدیر فرمودند: و مؤمن به اندازه توان و دست باز بودنش بوی خوش استعمال کند.
13 - شادى کردن
در وصف شیعه و شیعیان گفته شده است که به شادی ما ائمه شادند و به حزن ما محزون؛ و مسلّم است که عید غدیر شادی بخش ترین عید ائمه است و شادمانی شیعه در این روز فرض است.
از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: حقا که روز غدیر روز عید فرح و سرور است. هم چنین از امیر المومنین علی(ع) نیز نقل شده است که ایشان فرمودند: در روز عید غدیر اظهار فرح و شادمانی کنید و برادران مسلمان خود را نیز شاد گردانید.امام على(ع) فرمود: و اظهروا ... السرور فى ملاقاتکم؛ (15) در برخوردها شادى را آشکار کنید.
امام صادق(ع) فرمود: روز غدیر روز خوشحالى و شادى است. (16)
حضرت رضا(ع) می فرمایند: [در روز غدیر] هر مرد و زن مؤمنی را شادمان سازید.
14 - صدقه دادن
روز غدیر یکى از مستحبات مؤکد صدقه دادن است. امام على(ع) فرمود: الدرهم فیه بمائتى الف درهم (17) ؛ فضیلت یک درهم که در روز غدیر داده شود، با فضیلت دویست هزار درهم برابر است.
15 - طعام دادن
در روز غدیر غذا دادن به مؤمنان اهمیت بسیار دارد، امام صادق(ع) مىفرماید: و اطعم اخوانک؛ در روز غدیر، برادران دینىات را اطعام کن.
امام رضا(ع) در فضیلت این عمل فرمود: من اطعم مؤمنا کان کمن اطعم جمیع الانبیاء و الصدیقین؛ (18) کسى که مؤمنى را در روز غدیر غذا دهد مانند فردى است که تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است. اهمیت طعام دادن در این روز به اندازهاى است که امام صادق(ع) روز غدیر را روز اطعام (19) خوانده است. - اطعام: از سنت های مؤکد دیگر در روز عید غدیر پذیرایی از مؤمنان است. امام صادق(ع)، درباره یکی از وظایف عید غدیر فرموده اند: و برادرانت را طعام ده.
16 - عمل صالح انجام دادن
روى ان العمل فیه یعدل ثمانین شهرا و روى انه کفارة ستین سنة. (20) ؛ روایت شده که کردار نیک در روز غدیر، با عمل هشتاد ماه برابرى مىکند؛ و نیز روایت شده که کردار نیک در این روز کفاره شصت سال است.
17 - کمک کردن
کمک کردن به ضعیفان و نیازمندان پیام ویژه صاحب غدیر براى روز غدیر است؛ پیامى که به فرمان حضرت(ع) باید دهان به دهان به همه مردم ابلاغ شود: و لیعد الغنى على الفقیر و القوى على الضعیف؛ (21) باید در روز غدیر ثروتمند به تهیدست و توانا به ناتوان کمک کند.
18 - گذشت و آشتى کردن
چشمپوشى از گناه برادران و برقرارى ارتباط دوستانه از دیگر مستحبات روز غدیر شمرده شده است. (22)
19 - گشاده رویى
امام على(ع) فرمود: و اظهروا البشر فیما بینکم؛ (23) با یکدیگر با گشادهرویى برخورد کنید.
20 - مساوات
امام على(ع) فرمود: و ساووا بکم ضعفائکم؛ (24) میان خویش و ضعیفان مساوات ایجاد کنید.
21 - مصافحه
مصافحه یا دست دادن از آداب اسلامی است و در روز عید غدیر به آن تاکید بیشتری شده است. امام علی(ع) می فرمایند: روز عید غدیر هنگامی که یکدیگر را ملاقات می کنید با هم مصافحه کنید.
ذکر مخصوصی نیز در این روز هنگام مصافحه سفارش شده است که عبارت است از؛ الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایت امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام؛ سپاس خدای را که ما را از جمله درآویختگان به ولایت امیرالمؤمنین علی و ائمه علیهم السلام قرار داد.
امام على(ع) فرمود: إذا تلاقیتم فتصافحوا بالتسلیم؛ (25) وقتى در روز غدیر یکدیگر را ملاقات کردید به هم دست بدهید و سلام کنید.
22 - مهربانى و عطوفت کردن
امام على(ع) فرمود: والتعاطف فیه یقتضى رحمة الله و عطفه... (26) ؛ با یکدیگر عطوفت و مهربانى کردن در روز غدیر، موجب رحمت و عطوفت خداى متعال خواهد شد .
23 - مهمان کردن
امام رضا(ع) در روز غدیر گروهى را براى افطار نزد خود نگاه داشت.
24 - احسان و انفاق: احسان و انفاق از دستورات ویژه اسلامی است. اما در ایام بزرگی مثل عید غدیر بر آن تأکید بیشتری شده است. در سیره امام حسن(ع) است که ایشان روز عید غدیر مهمانی می داد و شخص امام علی(ع) نیز در آن مراسم شرکت می کردند. امام على(ع) فرمود: تباروا یصل الله الفتکم و البر فیه یثمر المال و یزید فى العمر. (27) ؛ به یکدیگر نیکى کنید که خداوند الفت میان شما را پایدار مىسازد و نیکى در این روز موجب افزایش مال و عمر مىشود.
امام صادق(ع) فرمود: ... و اکثر برهم. (28) ؛ در روز غدیر به برادران ایمانى، بسیار نیکى کن
25 - صله رحم: صله رحم از پسندیده ترین آداب اسلامی است و شرع مقدس اسلام بر این مطلب تأکید فراوان نموده است. اما در روز عید غدیر بر این نکته سفارش بیشتری شده است. امام صادق(ع) می فرماید: از کارهایی که در روز عید غدیر مستحب است صله رحم است.
26 - دیدار با مؤمنان: زیارت برادران مؤمن از سنت های مهم اسلامی است؛ لیکن در روز عید غدیر، دید و بازدید به عنوان یکی از شعائر مذهبی و ولایی بیشتر مورد سفارش قرار گرفته و پاداش افزونتری دارد.
حضرت امام رضا(ع) می فرمایند: هر کس که در روز غدیر به دیدار مؤمنی برود خداوند هفتاد نور در قبرش داخل کند و قبرش را بگستراند، و هر روز هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش آید و به او مژده بهشت دهد.
27 - رفع حاجت مؤمنان: رفع حاجت مومنان از جمله اعمالی است که اسلام برای آن ارزش خاصی قائل شده است و ائمه آن را از چند طواف برتر می دانند. در روز غدیر این عمل فضیلت بیشتری دارد. امام علی(ع) فرمودند: کسی که مؤمنان را در روز غدیر تکفل کند نزد خدای متعال من ضامنش هستم که از کافر شدن و پریشان شدن در امان باشد.
28 - دلجویی و مهرورزی متقابل: حضرت رضا(ع)، روز غدیر را یوم التودّد خواندند؛ یعنی روز مهر ورزیدن. بنابراین در چنین روزی باید معتقدان به ولایت، غم را از دل دوستان حضرت علی(ع) به هر نحوی که مقدور باشد برطرف نمایند.
29 - وام گرفتن براى کمک به دیگران
امام على(ع) فرمود: من استدان لإخوانه و أعانهم فأنا الضامن على الله إن ابقاه قضاه و إن قبضه حمل عنه. (29) ؛ کسى که وام بگیرد تا به برادران مؤمنش کمک کند از سوى خدا ضمانت مىکنم که اگر او را زنده نگه داشت، بتواند وامش را بپردازد و اگر نگه نداشت، آن دین از دوش او برداشته شود .
توجه به دو نکته آشکار مىسازد که چگونه روز غدیر روزى ویژه به شمار آمده، کمک کردن به دیگران در آن عملى بسیار مهم است.
الف) هر چند وام گرفتن از نظر شرع کار چندان مرغوبى نیست، ولى این کار براى کمک به دیگران مستحب قرار داده شده است.
ب) اسلام حقالناس را بسیار مهم شمرده است، ولى در روایت آمده که اگر وام گیرنده توفیق حیات نیافت، خداوند حق مالى قرضدهنده را از دوش او برمىدارد.
30 - هدیه دادن
هدیه دادن و گرفتن با توجه به ضوابط شرعی کار پسندیده ای است و اثرات روانی خاصی مخصوصاً در کودکان و نوجوانان دارد و بهترین موقعیت هدیه دادن عید غدیر است.
حضرت رضا(ع) عید غدیر را روز هدیه و بخشش می نامد و می فرمایند: [روز غدیر] روز بخشش و هدیه دادن است.
امام على(ع) فرمود: هبو ـ أو هیئوا ـ لاخوانکم و عیالکم عن فضله؛ (30) از آنچه خداى متعال بر شما ارزانى داشته، به خانواده و برادرانتان ببخشید. (31)
و نیز فرمود: تهادوا نعم الله کما مناکم ؛ نعمتهاى خداوند را به یکدیگر هدیه کنید همان طور که به شما عطا فرموده است.
امام رضا(ع) فرمود: أفضل على اخوانک فى هذا الیوم؛ (32) در این روز بر برادرانت بخشش کن.
امام رضا(ع) در این روز براى خانواده گروهى از اصحاب غذا، گندم، لباسهاى نو و حتى انگشتر و کفش فرستاد. (33)
تشکیل اجتماع در روز عید غدیر
به جهت یادآوری روزی که پیامبر صلّی الله علیه و آله به امر خداوند علی(ع) را به امامت امت اسلامی نصب کرد به خاطرمقام محمد صلّی الله علیه و آله و خاندان او علیهم السلام اجتماعات تشکیل بشود؛ پس گردهمایى یکى از اعمال و احکام روز غدیر است.
على(ع) فرمود: ... واجمعوا یجمع الله شملکم؛ در روز غدیر، گرد هم آیید تا خداوند امورتان را از نابسامانى و پراکندگى برهاند.
پى نوشتها:
1)ـ التهذیب، شیخ طوسى، ج 3، ص .143
2)ـ الغدیر، علامه امینى، ج 1، ص .287
3)ـ سوره حجرات، آیه .10
4)ـ مستدرک الوسائل، محدث نورى، ج 1، ص .456
5)ـ بحارالانوار، مجلسى، ج 95، ص .322
6)ـ همان، ص .301
7)ـ الغدیر، ص .274
8)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .303
9)ـ الغدیر، ج 1، ص .287
10)ـ التهذیب، ج 6، ص .24
11)ـ مفاتیح الجنان، ص .659
12)ـ همان.
13)ـ همان، ص .80
14)ـ همان، ص .503
15)ـ الغدیر، ج 1، ص .287
16)ـ همان، ص .284
17)ـ الغدیر، ج 1، ص 284؛
18)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .322
19)ـ همان، ص .302
20)ـ التهذیب، ج 1، ص .114
21)ـ مفاتیح الجنان، ص .511
22)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ الغدیر، ج 1، ص 284؛ المراقبات، ص .256
23)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ المراقبات، ص .256
24)ـ همان.
25)ـ همان.
26)ـ الغدیر، ج 1، ص .287
27)ـ بحارالانوار، ج 95، ص .302
28)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ المراقبات، ص .256
29)ـ همان، ص .255
30)ـ مصباح المتهجد، ص .702
31)ـ بحارالانوار، ج 97، ص .119
32)ـ الغدیر، ج 1، ص .287
33)ـ مصباح المتهجد، ص 702؛ الغدیر، ج 1، ص .284