خانواده

غير از مودت اهل بيت كه در قرآن هم آمده است، در روايات فراوانى‏حقوق آنان بر عهده ما و وظيفه ما در برابر اهل بيت‏بيان شده است و ابواب‏متعددى از احاديث درباره ولايت، محبت، مودت و نصرت اهل‏بيت وجوددارد (1) كه فهرستى از آن حقوق و وظايف، چنين است:
1 - مودت و محبت.
در زيارت جامعه است:
«بموالاتكم تقبل الطاعة المفترضة و لكم المودة الواجبة‏».
به سبب ولايت‏شما طاعت واجب پذيرفته مى‏شود و «مودت واجب‏»براى شماست.
پيامبر خداصلى الله عليه وآله در حديثى مفصل، خطاب به سلمان و ابوذر و مقداد ازجمله فرموده است:
«ان مودة اهل بيتى مفروضة واجبة على كل مؤمن ومؤمنة...» (2)
مودت اهل بيت من بر هر مرد و زن با ايمان، فرض و واجب است.
امام على‏عليه السلام فرمود:
«عليكم بحب آل نبيكم فانه حق الله عليكم‏» (3)
بر شما باد محبت دودمان پيامبرتان، كه اين حق خدا بر گردن شماست.
2 - تمسك و چنگ زدن به آستان آنان.
پيامبر خداصلى الله عليه وآله فرمود:
«من تمسك بعترتى من بعدى كان من‏الفائزين‏».(4)
هر كس پس از من به خاندانم چنگ بزند و تمسك جويد، از رستگاران‏خواهد بود.
3 - ولايت و پذيرش رهبرى آنان.
على‏عليه السلام فرمود:
«لنا على الناس حق الطاعة والولاية‏».(5)
براى ما بر عهده مردم حق اطاعت و ولايت است.
4 - مقدم داشتن آنان بر ديگران.
رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود:
«اهل بيتى نجوم لاهل الارض، فلا تتقدموهم و قدموهم فهم‏الولاة بعدى‏» (6)
خاندان من ستارگانى براى اهل زمين‏اند، پس از آنان جلو نيفتيد، بلكه‏آنان را جلو اندازيد، كه آنان پس از من واليان‏اند.
5 - اقتدا به آنان در امور دين و دنيا.
«اهل بيتى يفرقون بين الحق والباطل و هم الائمة الذين يقتدى‏بهم‏».(7)
اهل بيت من ميان حق و باطل را جدا مى‏كنند و آنان پيشوايانى هستندكه بايد به آنان اقتدا كرد.
6 - اكرام و احترام نسبت‏به آنان.
«ايها الناس! عظموا اهل بيتى فى حياتى و من بعدى واكرموهم و فضلوهم‏».(8)
اى مردم، اهل بيت مرا بزرگ بداريد، چه در حال حياتشان چه پس ازمن و آنان را احترام و اكرام كنيد و آنان را بر ديگران برترى دهيد.
7 - اداى خمس اموال و درآمدها.
آيه 41 انفال، خمس را براى خدا و رسول و ذوى القربى و... مى‏داند.
8 - نيكى كردن و پيوند داشتن با آنان و ذريه ايشان.
امام صادق‏عليه السلام:
«من لم يقدر على صلتنا فليصل صالحى موالينا يكتب له‏ثواب صلتنا».(9)
هر كس نتواند با ما صله و پيوند و نيكى داشته باشد با دوستان صالح ماپيوند داشته باشد، تا براى او پاداش ارتباط با ما و نيكى به ما نوشته‏شود.
9 - صلوات و درود فرستادن بر آنان.
پيامبر خداصلى الله عليه وآله فرمود:
«من صلى صلوة لم يصل فيها على ولا على اهل بيتى لم تقبل‏منه‏».(10)
هركس نمازى بخواند كه در آن بر من و اهل بيتم صلوات نفرستد، نمازش از او پذيرفته نيست.
10 - ياد كردن آنان و فضايلشان.
امام صادق‏عليه السلام فرمود:
«خير الناس من بعدنا من ذاكر امرنا و دعا الى ذكرنا». (11)
بهترين مردم پس از ما كسى است كه كار و فرهنگ ما را ياد كند و مردم‏را به ياد ما فراخواند.
امام باقرعليه السلام فرمود:
«ان ذكرنا من ذكر الله و ذكر عدونا من ذكر الشيطان‏».(12)
يادكرد ما از ياد خداست و ياد دشمن ما، از ياد دشمن است.
11 - ذكر مصائب و مظلوميت آنان.
امام صادق‏عليه السلام (درباره مجالسى به ياد عزاى اهل‏بيت):
«ان تلك المجالس احبها فاحيوا امرنا، انه من ذكرنا او ذكرناعنده فخرج من عينيه مثل جناح الذباب غفرالله له ذنوبه‏».(13)
اين مجالس را دوست مى‏دارم، پس امر و فكر ما را زنده بداريد، هماناكسى كه از ما ياد كند يا ما نزد او ياد شويم و از چشمانش به اندازه بال‏مگسى اشك آيد، گناهانش آمرزيده مى‏شود.
12 - رفتن به زيارت قبور مطهرشان.
امام رضاعليه السلام فرمود:
«ان لكل امام عهدا فى عنق اوليائه و شيعته و ان من تمام‏الوفاء بالعهد زيارة قبورهم‏».(14)
براى هر امامى عهد و پيمانى بر گردن دوستان و پيروان اوست و ازنشانه‏هاى وفاى كامل به اين عهد و پيمان، زيارت قبر امامان است.
نقش اجتماعى و تربيتى زيارت، آن‏قدر بسيار است كه نشانه كمال حج‏و زيارت خانه خدا به‏شمار رفته است و احاديث فراوانى به زيارت اهل‏بيت وامامان معصوم، چه در حال حياتشان و چه پس از وفات، سفارش كرده‏است.(15)
امام باقرعليه السلام فرمود: همانا مردم فرمان يافته‏اند كه سراغ اين سنگها(ى‏كعبه) آمده، آنها را طواف كنند، سپس نزد ما آيند و ولايت و همبستگى‏خويش را به ما خبر دهند و يارى خود را بر ما عرضه كنند.(16)
اين بعد اجتماعى و سياسى حج را در زمينه «پيوند يارى‏» و «ارتباطولايى‏» با امامان حق نشان مى‏دهد. پاداشهاى عظيمى كه براى زيارت‏روايت‏شده، بويژه زيارت كربلا و خراسان، زيارت اربعين و عاشورا، زيارت‏از دور و نزديك، نشان اهميت مساله است. زيارت، علاوه بر آنكه تكليف مانسبت‏به امامان است، نقش محبت‏آفرينى هم دارد (بعدا اشاره خواهدشد).
رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود:
«الزيارة تنبت المودة‏».(17)
زيارت و ديدار، مودت و دوستى به بار مى‏آورد.
--------------------------
1-از جمله ر.ك: بحارالانوار، ج‏27، ص 51 تا 254.
2-بحارالانوار، ج‏22، ص‏315.
3-غرر الحكم، حديث 6169.
4-اهل البيت فى الكتاب والسنه، ص 369.
5-غرر الحكم.
6-احتجاج طبرسى، ج‏1، ص‏198.
7-همان، ص 197.
8-احقاق الحق، ج‏5، ص‏42.
9-ثواب الاعمال، ص 124.
10-احقاق الحق، ج‏18، ص‏310.
11-امالى طوسى، ص‏229.
12-الكافى، ج 2، ص‏496.
13-ثواب الاعمال، ص‏223.
14-من لايحضره الفقيه، ج‏2، ص‏577.
15-درباره روايات مربوط به زيارت، از جمله ر.ك: «بحارالانوار»، ج‏97 تا 99، «من لايحضره‏الفقيه‏»، ج‏2، «كامل الزيارات‏»، «عيون اخبار الرضا».
16-وسايل الشيعه‏»، ج‏10، «ميزان الحكمه‏»، ج 4 و نيز «چهل حديث زيارت‏»، نشر معروف، ازنويسنده.
17-بحارالانوار، ج 71، ص‏355.
-------------------
جواد محدثی

نوشتن دیدگاه