خانواده

علل و عوامل گسترش بدحجابي گاه از ناحيه افراد جامعه است كه به دليل عدم آگاهي از آثار حجاب يا عدم اعتقاد به حجاب، گرايش به بدحجابي پيدا مي‌كنند و گاه عواملي كه در فرهنگ جامعه تأثير گذاشته و به تعبيري ديگر فرهنگ سازي مي‌كنند، فرهنگ عمومي را به سوي بدحجابي و كاهش حريم و حيا در روابط زن و مرد مي‌كشانند. اينك هر دو عامل را مورد بررسي قرار مي‌دهيم.
الف ـ افراد و آحاد جامعه
1ـ ناآشنايي با آثار سازنده حجاب
بسياري از مردم حجاب و رعايت حريم ميان زنان و مردان را تنها يك وظيفه ضروري ديني مي‌دانند‎؛ اما از آثار بسيار عميق آن در سلامت اخلاقي افراد، سلامت محيط عمومي جامعه و ايجاد امنيت روحي و رواني به خصوص براي زنان، استحكام پيوندهاي خانوادگي و علاقه مندي مردان و زنان به كانون خانواده و... اطلاعي ندارند. از اين رو تبيين آثار ارزشمند حجاب مي‌توانند بسياري از افراد را با جايگاه واقعي حجاب در سعادت فرد و جامعه آشنا سازد كه در اين خصوص سنگين‌ترين وظيفه‌ بر دوش صدا و سيماست.
2ـ ضعف اعتقادي به حجاب
برخي هرچند تا حدودي آثار حجاب را مي‌شناسند؛ اما به دليل سستي در اعتقاد، آنچه را كه مي‌دانند بدان عمل نكرده و ملتزم نيستند. چنانكه در موارد بسياري انسان از خوبي يا بدي اموري آگاه است، اما اعتقاد و علاقه قلبي در او وجود دارد و بر اساس دانسته‌هايش عمل نمي‌كند. در مورد حجاب هم گاه شخص، با‌ آنكه خوبيهاي حجاب را مي‌داند و آثار بدحجابي را مي‌شناسد اما رعايت حجاب را موافق خواسته‌ها و تمايلات زودگذر نفساني خود نمي‌بيند و از اين رو حاضر نيست براي رعايت حجاب از تمتعات و لذتهاي زودگذر دنيا چشم پوشد. از اين رو در عمل حجاب را رعايت نمي‌كند.
3ـ ضعف انگيزه‌ها و گرايش‌هاي ديني
از آنجا كه حفظ حجاب و حريم ميان زنان و مردان يكي از دستورات مهم دين است، به هر ميزان كه انگيزه‌هاي الهي در اين افراد قوي‌تر باشد، حجاب را بيشتر مورد توجه قرار داده و بدان پاي بند مي‌شوند. سستي عقايد و گرايشات اسلامي در افراد، سبب مي‌شود كه برخي چندان توجه و مراقبتي در امر حجاب به عمل نياورده و بي اعتنا باشند.
4ـ بي اطلاعي از روابط ميان زن و مرد
ريشه و عامل بسياري از نابسامانيها در روابط زنان و مردان نامحرم، برداشتهاي نادرست از اين مسأله است. به عنوان مثال در آموزه‌هاي ديني توصيه شده است كه زنان و مردان نامحرم به حداقل ارتباط و گفتگو با يكديگر اكتفا كنند، از خنده، شوخي و روابط صميمانه با يكديگر اجتناب ورزيده، وقار و سنگيني خود را حفظ كنند، ديده‌هاي خود را از يكديگر فرو گيرند،‌ در مكان خلوت با يكديگر نباشند، زنان زينت‌هاي خود را در برابر مردان نامحرم آشكار نسازند، مردان نيز از لباسهايي كه موجب تهييج و تحريك است اجتناب ورزند. اما برخي از افراد به دليل آنكه اين دستورات را از توصيه‌هاي ديني نمي‌دانند يا از آنها آگاه نيستند التزامي به آنها ندارند.
5ـ خودباختگي در برابر فرهنگ بيگانه
كساني كه هويت ديني و ملي آنان فاقد استحكام لازم است، همواره از فرهنگ غير خودي رنگ مي‌گيرند و هر آنچه دستاورد بيگانگان به خصوص غربي‌ها باشد در نظر آنان زيبا و ارزشمند جلوه مي‌كند. از اين رو در پوشش و حجاب و فرهنگ روابط زن و مرد فاقد حريمهاي ديني و ملي رايج در جامعه‌اند و در رفتار و پوشش از آخرين دستاوردهاي غرب به سرعت پيروي مي‌كنند.
6ـ تأخير در  ازدواج
از عواملي كه در بسياري از موارد تأثير به سزايي در روابط ناسالم ميان زنان و مردان داشته و زمينه ساز خودآرايي‌ها و جلوه گري‌ها مي‌شود عدم اشباع غريزه جنسي در جوانان است. جوان امروز از يك سو، در جاي جاي جامعه با جنس مخالف در ارتباط است و از سوي ديگر مشكلات تحصيلي، شغلي، اقتصادي  از همه مهمتر فرهنگ عمومي، اجازه ازدواج به موقع را نمي‌دهد. اين وضعيت در بسياري از موارد نتيجه‌اي جز ناهنجاري در رفتار و پوشش نخواهد داشت.
ب ـ عوامل فرهنگ ساز جامعه
1ـ سياستهاي كلان فرهنگي، اجتماعي
بي گمان از اساسي‌ترين و بينادي‌ترين عوامل در تمامي ابعاد فرهنگ عمومي جامعه، نوع سياستهاي فرهنگي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي است كه دست اندركاران اداره يك جامعه اِعمال مي‌كنند. تأثير اين سياستها به گونه‌اي است كه گاه در مدت كوتاهي بسياري از خلقيات و آداب و رسوم جامعه را تحت تأثير قرار مي‌دهد. مثلا به دليل سياستهاي دنيا طلبانه و تبليغ روز افزون زرق و برق و تجملات، مردمي كه ساده زيستي را ارزش مي‌دانند، سرگرم جلوه‌هاي دنيا شده و در زياده خواهي بر يكديگر سبقت مي‌گيرند و به همين گونه است روند تحولات اجتماعي در زمينه حجاب و روابط زن و مرد. از اين رو سزوار است سياستهاي كشور در زمينه‌هاي مختلف مورد مداقه و كنكاش قرار گرفته و آثار مختلف آن ارزيابي شود.
2ـ نهادها و شخصيتهاي مؤثر در فرهنگ جامعه
متأسفانه در زمينه گسترش حجاب و عفاف كارنامه قابل قبولي از سوي متوليان فرهنگي كشور ارائه نشده است. عدم برنامه‌ريزي مشخص و مدوّن و عدم هماهنگي ميان نهادهاي فرهنگي، نه تنها حجاب و عفاف عمومي را افزايش نداده است بلكه شاهد سير نزولي اين مسأله هستيم. با آنكه همايش‌ها و سمينارهاي متعدد در موضوعات مختلف برگزار مي‌شود اما در طي سالهاي اخير كمترين همايش و گردهمايي علمي و فرهنگي را در زمينه گسترش حجاب و سالم سازي روابط اجتماعي زنان و مردان شاهد بوده‌ايم و اين خود نشان از عدم حساسيت كافي برخي از دست اندركاران مسائل فرهنگي كشور دارد. علاوه بر اين عدم برخورد قاطع با پديده بدحجابي و سازنده از جمله مسائلي است كه به طور جدي بايد مورد دقت و بررسي قرار گيرد.
3ـ تهاجم فرهنگي غرب
غرب با استفاده از تمامي ابزارهاي انتقال فرهنگ، مي‌كوشد تا كشورهاي اسلامي به ويژه جمهوري اسلامي را تحت پوشش فرهنگ خويش قرار داده و ملتهاي مسلمان را استحاله فرهنگي نمايد. در رأس اين تلاش، ترويج روابط آزاد زن و مرد و حذف حجاب در بين مسلمانان قرار دارد.
ارسال انواع فيلم، عكس، نوارهاي صوتي و نشريات مبتذل و خلاف عفت، گسترش شبكه‌هاي ماهواره‌اي، ارسال اطلاعات رايانه‌اي از سكس و فحشا به سراسر جهان، ترويج گروههاي منحرفي همچون رپ، هوي متال، ارائه مستمر مدلهاي مختلف پوششهاي غربي و... همگي در راستاي سياست تهاجم فرهنگي غرب قرار دارند.
4ـ رسانه‌هاي جمعي
از عوامل بسيار مهم در بهبود وضعيت فرهنگي جامعه به ويژه حجاب و حياي عمومي. رسانه‌هاي جمعي همچون سينما، راديو و تلويزيون، مطبوعات، كتابها و... مي‌باشند و از ميان اين رسانه‌ها سهم راديو و تلويزيون و سينما از جهت كمي بسيار بيشتر است. امروزه بخش وسيعي از افراد جامعه به خصوص كودكان، نوجوانان و جوانان، همه روزه ساعاتي از وقت خود را به تماشاي تلويزيون و يا گوش دادن به راديو اختصاص مي‌دهند.
متأسفانه بايد اعتراف كرد كه سينما و بخش مهمي از مطبوعات كشور، امروزه نه تنها پايبندي به حجاب را افزايش نمي‌دهند بلكه به نام آزادي و دفاع از حقوق زنان به شكستن حريمهاي عفاف و ترويج ابتذال مي‌پردازند. بسياري از شخصيتهاي مثبت و اصلي فيلمهاي سينمايي كشور چهره‌هاي بدحجاب و نامناسب‌اند و با توجه به جمعيت كثير بينندگان فيلمهاي سينمايي، اين فيلمها آثار بسيار ويرانگري در ترويج بدحجابي خواهد داشت.
راديو و به خصوص تلويزيون نيز هر چند حاوي برنامه‌هايي هستند كه گاه به ترويج و تقويت حجاب و حفظ حريمهاي شرعي مي‌پردازند‎؛ اما فضاي عمومي برنامه‌ها در اين مسير نبوده و بلكه مي‌توان گفت در راستاي تضعيف حجاب و عفاف عمل مي‌كنند. به عنوان مثال در بسياري از برنامه‌هاي راديويي، زنان و مردان به ويژه جوانان با خنده‌ها و شوخي‌هاي فراوان، روابط ميان دختران و پسران نامحرم را عادي جلوه مي‌دهند. در بسياري از برنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني با آنكه به راحتي امكان استفاده از افراد هم جنس وجود دارد زنان و مردان جوان در كنار يكديگر قرار مي‌گيرند.
فيلمها و سريالها كه خود داستاني ديگر دارند. متأسفانه حجم وسيع فيلمهاي خارجي و نمايش چهره‌هاي بدون حجاب و گاه پر از آرايش زنان و نمايش اندامهاي عريان مردان، تأثير نامناسب خود را بر فرهنگ عمومي جامعه گذاشته است. فيلمها و سريالهاي ايراني نيز برخي خود مروج بدحجابي‌اند و برخي نيز چهره نامناسبي از افراد با حجاب به نمايش مي‌گذارند تنها بخش اندكي از فيلمهاي ايراني، توانسته‌اند تا حدودي معيارهاي صحيح حجاب و عفاف را مطرح سازند.
تأثير صدا و سيما از آن جهت كه مردم آن را رسانه رسمي نظام جمهوري اسلامي مي‌دانند بسيار فراگير و عميق است.
5ـ شيوه‌هاي نادرست در برخورد با بدحجابي
درست است كه مردم مي‌بايست از بي‌حجابي و بدحجابي تنفر داشته و بي‌تفاوت نباشند‎؛ اما اين به معني برخورد بي‌ضابطه و خارج از چارچوب قوانين نظام اسلامي نيست. بايد در برابر پديده بدحجابي واكنش حساب شده و منطقي در پيش گرفت و بر اساس چارچوبهاي مدون قانوني عمل نمود. لازم است بكوشيم تا همگان را با برخورد نيكو و بيان مستدل به حجاب و پوشش اسلامي علاقه‌مند سازيم، البته در برابر كساني كه با عناد و كينه سعي در گسترش ابتذال و بدحجابي دارند مي‌بايست تحت اشراف نهادهاي قانوني ايستادگي كرد.

نوشتن دیدگاه