صحابه

با ياري خداوند متعال و عنايت ولي اللّه الاعظم روحي و ارواح العالمين لتراب مقدمه الفداء اينك هفتمين نوشتارمان را با نام «أصحاب در صحاح» تقديم حضور خوانندگان محترم مي‏نماييم.
در بررسي هاي قبل دانستيم كه صاحبان صحاح، خدا و رسولش را چگونه معرفي كرده و درباره اهل بيت پاك رسول خدا عليهم‏السلام چه مطالبي نوشته‏اند و نيز دانستيم كه درباره خلفي ثلاث و نيز عايشه چه گفته‏اند. حال در اين بررسي خواهيم دانست كه اينان درباره أصحاب، برخلاف آنچه كه در ميان اهل سنّت شايع است، مطالبي را مطرح كردند كه شايد باور كردنش بري عوام آسان نباشد و اين به خاطر آن است كه علمي آنها بري پيروان خود نمي‏گويند كه بعض أصحاب چه مي‏كردند و چگونه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را مي‏آزردند و حتي آن حضرت را به خشم و غضب مي‏آوردند. اينان نمي‏دانند كه أصحاب بعد از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم چگونه غرق مادّيات شده و بجي توجه به آخرت به دنيا روي آوردند و بر سر مال و مقام به نزاع برخاستند و حق را از مسير خود منحرف كرده و با باطل پيوند نمودند.
رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم أصحاب خويش را به پيروي از اهل بيت پاكش عليهم‏السلام فرا مي‏خواند و مي‏فرمود كه تنها راه نجات، چنگ زدن به ريسمان قرآن و عترت است ولي آنها اين سفارش را ناديده گرفته و حتّي با آنان به جنگ برخاستند و علمي اهل سنت نيز توجيه‏گر رفتار و كردارشان گشته و با نقل رواياتي دامن آنها را از هر خطايي پاك نمودند.
با يكي از علمي وهّابي در مدينه بحثي داشتم و مي‏گفتم كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم معاويه و پيروانش را كه به جنگ امير المؤمنين عليه‏السلام رفتند «فئه باغيه»(1) ناميد. او گفت كه اينان جهت خونخواهي عثمان قيام كردند. گفتم رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود آنان «فئه باغيه» مي‏باشند و تو مي‏گويي كه قيامشان به حقّ بوده است؟ حرف تو را قبول كنم يا فرمايش پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را؟ او همچنان كلام خود را تكرار مي‏كرد! گوئيا چنين سؤالي را كه جوابش بسيار روشن است از او نپرسيدم! آري، آنها اينگونه با مردم سخن مي‏گويند و عوام بي‏خبر از تاريخ نيز آن را مي‏پذيرند.
به يك سنّي گفتم كه عايشه در جمل به جنگ امير المؤمنين عليه‏السلام رفت. او اصلاً نمي‏دانست كه واقعه‏ي به نام جمل در تاريخ وجود دارد و نمي‏توانست باور كند. البته وقتي علمي آنها چيزي نگويند عوام چه خبر دارند! بعض از توجيه‏گران نيز مي‏گويند كه اينان همه، أصحاب رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بودند و ما را نرسد كه درباره أصحاب چيزي بگوئيم!
عدّه‏ي نيز مانند «ابن أبي الحديد معتزلي» مي‏گويند كه أصحاب جمل اهل دوزخند غير از عايشه و طلحه و زبير، زيرا اينان توبه كردند! طلحه كه در جنگ كشته شد. زبير هم فقط از معركه خود را كنار كشيد. از عايشه نيز توبه‏ي سراغ نداريم. لابد بعد از مرگ توبه كردند!
هدف ما از نقل اين مطالب اين است كه اگر خوانندگان محترم به نقل از صحيحترين كتابهي روايي اهل سنت مطالبي در بدگويي أصحاب مشاهده كنند، تعجب نكنند كه چگونه اهل سنت همه أصحاب را عادل مي‏دانند! چون يا عوام بي‏خبرند يا عالم درباري و مزدورند يا توجيه‏گر رفتار أصحاب. البتّه انگشت‏شمار با انصافي نيز در ميان آنها وجود دارند كه قائل به عدالت همه أصحاب نيستند بلكه بعض از آنها را مطابق رواياتي كه مي‏آيد، اهل دوزخ مي‏دانند.
مطالب اين نوشتار برگرفته از شش كتاب روايي اهل سنّت است كه در ميان آنها معروف است به «صحاح ستّه»
عني صحيح‏ هاي شش‏گانه و آنها عبارتند از:
1. صحيح بخاري، تأليف: «محمد بن إسماعيل بخاري» متوفي 256 هجري، 9 جزء در 3 مجلد.
2. صحيح مسلم، تأليف: «مسلم بن حجّاج نيشابوري» متوفي 261 هجري، 5 جلد كه جلد پنجم آن فهرست مي‏باشد.
3. سنن ابن ماجه، تأليف: «محمد بن يزيد قزويني» متوفي 275 هجري، 2 جلد.
4. سنن أبي داود، تأليف: «أبو داود سليمان بن اشعث سجستاني» متوفي 275 هجري، 4 جلد در دو مجلد.
5. سنن ترمذي تأليف: «أبو عيسي محمّد بن عيسي بن سورة» متوفي 279 هجري، 5 جلد.
6. سنن نسائي، تأليف: «أبو عبد الرحمان أحمد بن شعيب بن عليّ نسائي» متوفي 303 هجري، 8 جلد در 4 مجلد.
در دادن نشاني، غير از جلد و صفحه، نام كتاب و باب مربوط را نيز نوشتيم تا آسانتر بتوان آن را يافت. شماره‏هي حديث، گرچه نوشته شده ولي ظاهرا بعض از چاپها با آنچه كه در اختيارمان مي‏باشد تفاوت دارد. ضمنا صحيح بخاري كه نزد ماست داري شماره حديث نيست (چاپ دار الجيل بيروت). غير از صحيح مسلم كه چاپ «دار احياء التراث العربي» است. بقيه يعني 4 سنن مذكور، چاپ دار الفكر بيروت است.
عموم اهل سنّت معتقدند كه روايات كتابهاي فوق صحيح است مخصوصا دو كتاب أوّل كه معروف به صحيحين (دو صحيح) مي‏باشند و آن دو را مثل قرآن غير قابل خدشه مي‏دانند.
اگر خوانندگان محترم بررسيهي قبل ما را مطالعه كرده باشند بخوبي پي بردند كه اين عقيده صد در صد باطل است چنانچه بعض از دانشمندان اهل سنّت به بعض روايات آن دو كتاب إشكال گرفته و آنها را صحيح نمي‏دانند.
در هر حال، ما هستيم و بررسي و تحقيق آنچه اهل سنّت بدان اعتقاد دارند. اميد است اين مجموعه نوشته‏ها بري اهل تحقيق و عموم جويندگان راه حقّ مفيد بوده باشد.
حسين طيّبيان ـ قم

- پاروقی -

(1) «فئه باغيه» يعني گروه ستمگر و متجاوز و اين نامي است كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم به معاويه و پيروان او داده است. آنجا كه هنگام حفر خندق به عمّار فرمود: ترا «فئه باغيه» مي‏كشند، و عمّار در جنگ صفّين به دست «أبو الغاديه» به شهادت رسيد.

نوشتن دیدگاه