محمد حسنين هيكل در كتاب ((الصديق ابوبكر!)) مى نويسد: ابو قتاده انصارى از عمل خالد نسبت به قتل مالك و تجاوز به زن او خشمگين شد. به همين علت لشكر او را ترك گفت و روى به مدينه نهاد، در حالى كه قسم ياد كرد كه هيچگاه در لشكرى كه فرماندهى آن را خالد به عهده داشته باشد،شركت نكند.
((متمم بن نويره )) برادر مالك نيز با وى بود، وقتى اين دو به مدينه رسيدند، ابو قتاده در حالى كه سخت غضبناك بود به ملاقات ابوبكر رفت وماجرا را براى او نقل كرد كه چگونه خالد مالك را كشت و با ((ليلى )) زن او همبستر شد.
ابو قتاده افزود كه سوگند ياد كرده است ديگر در لشكرى كه خالد فرمانده آن باشد، قرار نگيرد، ولى ابوبكر سخت تحت تأ ثير نقش خالد و پيروزيهاى او بود، به همين جهت به شكايت ابو قتاده ترتيب اثر نداده و حاضر نشد وى درباره ((شمشير اسلام !!!)) آن سخنان را بگويد.
آنگاه هيكل مى افزايد: ((آيا خواننده گمان مى كند كه اين مرد انصارى - يعنى ابو قتاده - از خشم خليفه جا خورد و ساكت شد؟ نه ! او فوق العاده نسبت به عمل خالد معترض بود. بدين لحاظ، عمر خطّاب را ملاقات نمود و داستان را براى او هم نقل كرد، و خالد را در شكل مردى كه هواى نفسش بر وظيفه دينيش غلبه يافته بود و بخاطر ارضاى نفس خويش ، فرمان خدا را مورد اهانت قرار داده است ، ترسيم كرد!(1) .
سپس هيكل مى گويد: عمر اظهارات او را تأ ييد كرد، و با وى در سرزنش ‍ خالد و انتقاد از او شريك شد. متعاقب آن ، عمر كه از عمل خالد كاملاً منقلب بود نزد ابوبكر رفت و از وى خواست كه خالد را عزل كند. و اظهار داشت كه از شمشير خالد ظلم و فساد مى بارد و جا دارد كه خالد را به خاطر اين عمل شنيع بازداشت كند، ولى ابوبكر هيچيك از حكّام خود را بازداشت نمى كرد(2) .
از اين رو وقتى ابوبكر ديد عمر در انتقاد از خالد اصرار مى ورزد گفت : اى عمر! بس است . خالد حكم خدا را تأ ويل كرد و اشتباه نمود! زبانت را از نكوهش باز دار!
ولى عمر از پاسخ ابوبكر قانع نشد، و دست از اعتراض خود برنداشت . هنگامى كه ابوبكر ديد عمر بى اندازه از خالد نكوهش مى كند، گفت : نه اى عمر! من شمشيرى را كه خداوند بر سر كفّار برّان نموده است ، به غلاف نمى كشم !!!
هيكل مى افزايد كه : عمر با اين وصف ، كار خالد را بسيار زننده مى دانست و آرام نمى گرفت و وجدانش آسوده نبود. چگونه عمر مى توانست ساكت بماند و بگذارد كه خالد در آسايش بسر ببرد، چنانكه گويى گناهكار نيست و عمل خلافى مرتكب نشده است .
عمر لازم مى دانست كه مجدداً با ابوبكر درباره خالد صحبت كند، و با صراحت يادآور شود كه آن دشمن خدا، مرد مسلمانى را به قتل رسانيده و به زن او تجاوز نموده است ، و دور از انصاف است كه به جزاى عملش ‍ نرسد.
سرسختى عمر موجب شد كه ابوبكر خالد را احضار كند و از وى جويا شود كه چه كرده است . بدين منظور خالد به مدينه آمد، و در حالى كه لباس رزم به تن داشت و قبايى پوشيده و روى آن را زره آهنين گرفته و چند تير به كلاه خود زده بود، وارد مسجد شد.
هنگامى كه عمر ديد خالد با اين سر و وضع در مسجد پيغمبر قدم مى زند، برخاست و تيرها را از كلاهخُود او در آورد و شكست ، سپس به خالد گفت : مرد مسلمانى را كشتى و با زن او همبستر شدى ؟ به خدا قسم سنگسارت خواهم كرد!
در اين هنگام خالد سكوت كرده بود و از گذشته خويش عذر نخواست . آنگاه ابوبكر را ملاقات كرد و موضوع مالك به نويره و حالت ترديد او را بازگو نمود و تقاضا كرد كه عذر او را بپذيرد. ابوبكر هم از سر تقصير او گذشت ، و از آنچه وى در جنگ مرتكب شده بود، صرفنظر كرد!!!
ولى او را در خصوص ازدواج با زنى كه هنوز خون شوهرش خشك نشده بود، مورد ملامت قرار داد. چون عرب در زمان جنگ از نزديكى با زنان اسير خوددارى مى كردند، و تماس با آنها را ننگ بزرگى مى دانستند.
مؤ لّف :
اسلام ازدواج با زنى را كه شوهرش مرده باشد قبل از اتمام عده ، حرام دانسته و اگر با وى ازدواج نمود و در حال عدّه با وى نزديكى كرد، براى هميشه بر او حرام مى شود.
اگر فرض كنيم كه خالد زن مالك را اسير مى دانسته ، نزديكى با زن اسير موقعى حلال است كه استبراء شرعى شده باشد(3) . و در مورد همسر مالك ، هنوز استبرايى واقع نشده بود بلكه شوى وى به قتل رسيد و خالد در آن حال ، با همسر او همبستر شد!!
سپس هيكل مى نويسد: عمر، نظريه خود را درباره عملى كه خالد مرتكب شده بود، از ياد نبرد. وقتى ابوبكر مرد و با عمر به عنوان جانشين وى بيعت كردند، يكى از نخستين كارى كه انجام داد اين بود كه خبر مرگ ابوبكر را به اطلاع سربازان اسلام در شام رسانيد. و با همان پيكى كه حامل اين خبر بود، فرمان عزل خالد را از فرماندهى سپاه صادر نمود.
هيكل اضافه مى كند: همه مورخان اسلامى اتفاق دارند كه عمر، همچنان در انديشه عمل خالد نسبت به ((مالك بن نويره )) و همبستر شدن او با زن وى باقى بود و همين نظريه بود كه بعدها در عزل خالد مؤ ثّر واقع شد.

______________________________________________________________

1- آيا ترسيم كرد؟ آيا واقعاً خالد خود چنين نبود وغالباً مرتكب آن فعل شنيع نمى شد؟! چه خوب فرمود اميرالمؤ منين - عليه السّلام -: ((حبّ الشّى ء يعمى و يصم ؛ يعنى : محبت به چيزى ، انسان را كور و كر مى كند)). (مترجم ).
2- خود اين هم اجتهاد ديگر وى در مقابل نص بود؛ زيرا خداوند مى فرمايد: ((وَكَتَبْنا عَلَيْهِمْ اِنَّ النَّفْس بِالنَّفْسِ...)).
3- استبراء شرعى به اين است كه اگر عادت مى شود بايد صبر كند تا يك بار قاعده شود و پس از پاك شدن ، تملك و دخول او بلامانع خواهد بود. و چنانچه عادت نمى شود، ولى هنوز در سن قاعدگى هست ، بايد چهل و پنج روز بگذرد تا حلال شود (مترجم ).

نوشتن دیدگاه