اهم از همه دلايل بر محبوبيت على عليه ‏السلام و اين كه در ميدان ‏هاى جنگ كرّار بوده نه فرّار حديث رايت است كه در صحاح معتبره شما مذكور است و احدى از اكابر علماى سنت و جماعت، انكار اين حديث ننموده، مگر ناصبى متعصب عنود.
نواب : قبله صاحب! حديث رايت چيست؟ متمنى است اگر زحمت نيست با سلسله اسنادش بيان فرماييد.
داعى : اكابر علما و مورخين فريقين (شيعه و سنى) متفقا حديث رايت را نقل نموده ‏اند؛ از قبيل محمد بن اسماعيل بخارى در كتاب الجهاد والسير فى باب دعاءالنبى جلد دوم صحيح (1) و نيز در كتاب المغازى فى باب غزوه خيبر صحيح (2) و مسلم بن حجاج در صفحه 324 جلد دوم صحيح و امام ابوعبد الرحمن نسائى در خصائص العلوى (3) و ترمذى در سنن (4) و ابن‏ حجر عسقلانى در اصابه (5) و محدث شام در تاريخ (6) خود و احمد بن حنبل در مسند (7) و ابن‏ماجه قزوينى در سنن (8) و شيخ سليمان بلخى حنفى در باب 6 ينابيع المودة (9) و سبط ابن‏جوزى در تذكره (10) و محمد بن يوسف گنجى شافعى در باب 14 كفاية الطالب (11) و محمد بن طلحه شافعى در مطالب السؤول (12) و حافظ ابونعميم اصفهانى در حليه ‏الاولياء (13) و ابوالقاسم طبرانى در اوسط (14) و ابوالقاسم حسين بن محمد (راغب اصفهانى) در محاضرات‏ الادباء بالاخره عموم محدثين و مورخين شما در كتب معتبره خود اين حديث را آورده ‏اند، تا آن‏جا كه حاكم گويد: هذا حديث دخل فى حد التواتر؛ و طبرانى گويد: فتح علىّ لخيبر ثبت بالتواتر.(15)
خلاصه خبر اين است كه لشكر اسلام قلاع خيبر را محاصره نموده بودند، پس از اين كه سه مرتبه لشكر اسلام به علم‏دارى ابى‏ بكر و عمر شكست خورده، فرار نمودند، چنان‏چه اشاره نموديم، اصحاب از اين شكست ‏هاى پى ‏درپى (كه براى مسلمين سابقه نداشت، آن هم در مقابل يهود ناقابل) متأثر و دل‏تنگ شدند. رسول اكرم صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله براى قوت قلب اصحاب و بشارت فتح و پيروزى فرمودند: واللّه‏ لاعطين الراية غدا رجلا كرّارا غير فرّار يفتح اللّه‏ على يديه يحب اللّه‏ ورسوله ويحبه اللّه‏ ورسوله.(16)
آن شب تمام اصحاب در اين فكر به خواب نرفتند كه آيا فردا اين شرف و فضل كه را خواهد بود. چون صبح شد، همه لباس ‏هاى رزم پوشيدند و خود را مقابل پيغمبر جلوه مى‏ دادند. آن‏گاه حضرت نظرى ميان اصحاب افكند [و] فرمود: اين اخى وابن عمى علىّ ابن ابى‏ طالب؛ كجا است برادر و پسر عمم على بن ابى‏ طالب عليه ‏السلام.
على كو كه حلال هر مشكل اوست

عرض كردند: «يا رسول اللّه‏، درد چشم دارد، به قسمى كه قادر به حركت نمى‏ باشد.» به سلمان فرمود: «او را حاضر نما،» سلمان رفت [و] دست على عليه ‏السلام را گرفت، در حالتى كه چشم ‏هاى آن حضرت بر روى هم بود، خدمت پيغمبر صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله آمد [و] سلام كرد. حضرت پس از رد جواب فرمود: كيف حالك يا اباالحسن؛ حالت چون است يا اباالحسن؟ عرض كرد: بحمداللّه‏ خيرا صداع برأسى ورمد بعينى لاابصر معه.(17)
حضرت فرمودند: ادن منى؛ نزديك من آى. چون نزديك آمد: فبصق فى عينه و دعا له فبرى‏ء حتى كان لم يكن به وجع.(18)
آن‏گاه رايت و پرچم فتح و پيروزى اسلام را به او داد و رفت به سوى قلاع خيبر و با يهود جنگ كرد، سران و شجعان يهود مانند مرحب و حارث و هشام و علقمه و ديگران را كشت و فتح كرد قلاع مهم خيبر را.
ابن ‏صباغ مالكى در فصول ‏المهمه (19) اين خبر را از صحاح سته نقل نموده و نيز محمد بن يوسف گنجى شافعى در باب 14 كفايه ‏الطالب (20) بعد از ذكر اخبار گويد: «حسان بن ثابت شاعر مخصوص رسول ‏اللّه‏ صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله حاضر بود اين اشعار را بالبداهه در مدح على عليه ‏السلام گفت:
و كان علىّ ارمد العين يبتغى

شفاه رسول‏ اللّه‏ منه بتفلة

و قال ساعطى الراية اليوم فارسا

يحب الاله و الاله يحبه

فخص بها دون البرية كلها

و ابن‏ صباغ (21) از صحيح مسلم نقل نموده كه خليفه ثانى عمر بن ‏الخطاب گفت: «دوست نداشتم علم‏دارى را مگر آن روز كه حريص بودم بر اين امر و خودم را به پيغمبر صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله نشان مى‏ دادم كه شايد مرا بخواند و اين افتخار نصيب من گردد. مع‏ذلك على عليه ‏السلام را طلب كرد و اين افتخار نصيب او گرديد.»
و سبط ابن ‏جوزى در تذكره (22) و امام ابوعبدالرحمن احمد بن على نسائى در خصائص ‏العلوى (23) بعد از نقل دوازده خبر و حديث در موضوع علم‏دارى على عليه ‏السلام در خيبر، همين خبر عمر و آرزوى علم‏دارى نمودن او را در حديث هيجدهم نقل نموده.
و نيز جلال ‏الدين سيوطى در تاريخ ‏الخلفاء (24) و ابن ‏حجر مكى در صواعق (25) و ابن‏ شيرويه در فردوس ‏الاخبار نقل مى ‏نمايند كه عمر بن‏ الخطاب مى ‏گفت: «به على عليه ‏السلام سه چيز داده شده كه اگر يكى از آنها براى من بود، دوست‏ تر داشتم از آن كه شتران سرخ‏مو از آن من باشند: 1. تزويج فاطمه به على؛ 2. سكونت او در مسجد در همه احوال و اين امر حلال نبود براى احدى مگر براى على؛ 3. علم‏دارى او در فتح خيبر.»
خلاصه، از اين حديث معلوم و مستفاد مى ‏گردد كه در ميان امت، تمام، يگانه كسى كه محبوب خدا و پيغمبر معرفى شد، على عليه ‏السلام بود.
و حديث طير مشوى كه شب گذشته ذكر شد، خود دليل ديگر است بر اثبات محبوبيت آن حضرت نزد خدا و رسول صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله و اين جمله بر احدى پوشيده نمى‏ باشد، مگر بر مردمان جاهل بى ‏اطلاع و يا بر اشخاص متعصب لجوج و عنود.
پس از اين دلايل كه راويان موثق خودتان نقل نموده ‏اند كه به مختصرى از آنها من باب نمونه اشارت شد، ثابت آمده كه مستجمع صفات حميده و اخلاق پسنديده و مشمول «يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ» در آيه شريفه، اميرالمؤمنين على عليه ‏السلام مى ‏باشد، نه ديگران از مؤمنين يا صحابه.
اينك بر آقايان معلوم شد كه داعى نظر اهانت نداشتم، بلكه عين واقع و حقيقت ثبت شده در تاريخ را گفتم، به طريقى كه علماى خودتان با دلايل صريحه مى‏ رسانند و معلوم مى‏ شود كه مشمول آيه شريفه «أَشِدّاءُ عَلَى الْكُفّارِ» در ميدان‏ هاى جنگ و مباحثات علمى، على عليه ‏السلام بوده است.
علاوه بر گفتار داعى، علماى بزرگ خودتان اقرار دارند كه اين آيه در وصف آن حضرت نازل شده؛ آن‏چه الحال در نظر دارم من باب نمونه عرض مى‏ نمايم كه محمد بن يوسف گنجى شافعى متوفاى در سال 658 قمرى در باب 23 كفايه ‏الطالب (26) بعد از نقل حديثى كه رسول اكرم صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله فرموده: «هركس مى ‏خواهد نظر كند به آدم و نوح و ابراهيم، نظر كند به على عليه ‏السلام»، بياناتى دارد تا آن‏جا كه گويد: «على عليه ‏السلام آن كسى است كه خدا در قرآن او را وصف نموده به آيه «وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الْكُفّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ»» (27) الخ.
و خداى متعال در آيه شريفه، شهادت مى ‏دهد على عليه ‏السلام عزيز و شديد بوده است بر كفار كه اگر شجاعت و شمشير آن حضرت در ميدان‏ هاى بزرگ جنگ و دلايل علمى آن بزرگ‏وار در مباحثات و مناظرات و جواب‏ هاى منطقى به مسائل مشكله نبود، رونقى از براى اسلام و پيشرفتى جهت مسلمين نبود.
چنان‏چه محمد بن طلحه شافعى در مطالب ‏السؤول از رسول اكرم صلى الله‏ عليه‏ و ‏آله نقل نموده كه فرمود: «اسلام قوت نگرفت مگر به شمشير على عليه ‏السلام و مال خديجه.» پس على عليه ‏السلام از هركس اولى و اليق و احق به اين مقام بوده است.
و اما اين كه فرموديد: «رُحَماءُ بَيْنَهُمْ»، در شأن عثمان بن عفان است و اشاره به مقام خلافت او در مرتبه سوم نازل گرديده كه بسيار رقيق القلب و رحم دل بوده متأسفانه اين عقيده هم به شهادت تاريخ با حال و اخلاق ايشان مطابقت نمى ‏كند و دلايل بر اين معنا بسيار است، ولى قلم اين جا رسيد و سر بشكست، از آقايان محترم تمنا مى‏ كنم به همين مقدار از گفتار اكتفا نموده و از اين موضوع صرف ‏نظر نماييد، مى‏ ترسم موجب رنجش گردد.
حافظ : شما وقتى با دلايل و براهين و ذكر اسناد صحيحه صحبت نماييد، هيچ‏گاه موجب رنجش نخواهد شد، اگر بدون فحش دادن، دلايل هست بيان فرماييد.
داعى : اولاً حقير اهل فحش نيستم، چنان‏چه در اين شب‏ ها به شهادت آقايان حاضر فحش ‏ها شنيدم و جواب نگفتم مگر با دليل و برهان.
ثانيا دلايل بسيارى موجود است كه اگر بخواهم به تمام آنها استدلال نمايم، وقت اين مختصر مجلس ما كفايت نمى‏ كند ولى چون امر فرموديد، به خلاصه بعضی از آنها اشاره مى‏ نمايم تا خود آقايان، منصفانه قضاوت فرماييد [و] رحم و عطوفت و رقت قلب را در محل خود به دست آوريد.
*************************
1-صحيح بخارى، ج 2، ص 100.
2-صحيح مسلم، ج 2، ص 324.
3-خصائص‏ العلوى، ص 68 ـ 69.
4-سنن ترمذى، ج 5، ص 302.
5-اصابه، ج 2، ص 508.
6-تاريخ دمشق، ج 13، ص 288.
7-مسند احمد، ج 5، ص 33.
8-سنن ابن‏ ماجه، ج 1، ص 45.
9-ينابيع‏ المودة، ج 1، باب 6، ص 155.
10-تذكره‏ الخواص، ص 25.
11-كفايه‏ الطالب، ص 98، باب 14.
12-مطالب‏ السؤول، ص 75 ـ 177.
13-حليه ‏الاولياء، ج 1، ص 26.
14-المعجم‏ الاوسط، ج 6، ص 59.
15-اين حديثى است كه داخل گرديد در حد تواتر ـ فتح على در خيبر به تواتر ثبت گرديده. (المعجم ‏الاوسط، ج 6، ص 59).
16-به خدا قسم، فردا پرچم را به كسى دهم كه حمله ‏كننده باشد بر دشمنان، نه گريزنده و فراركننده. فتح كند خدا بر دست او و اوست كسى كه خدا و پيغمبر او را دوست مى‏ دارند و او هم خدا و پيغمبر را دوست مى ‏دارد. (تفسير رازى، ج 12، ص 20).
17-بحمداللّه‏ خير است. سر و چشمم درد مى ‏كند كه جايى را نمى‏ بينم.
18-آب دهان مبارك در چشم ‏هاى او گذارد و براى او دعا كرد [كه] فورى چشم او گشاده و روشن و مرض برطرف شد كأنه ابدا دردى نداشته.
19-فصول‏ المهمه، ج 1، ص 217.
20-كفايه ‏الطالب، ص 104، باب 14.
21-فصول‏ المهمه، ج 1، ص 95.
22-تذكره ‏الخواص، ص 32.
23-خصائص ‏العلوى، ص 48.
24-تاريخ ‏الخلفاء، ص 116.
25-صواعق‏ المحرقه، ص 127.
26-كفايه الطالب، ص 122، باب 23.
27-چنان‏چه در هيمن كتاب مبسوطاً ذكر شده. (سوره فتح: آيه 29)

نوشتن دیدگاه