و اما در معارك و ميدان ‏هاى جنگ هم هيچ تاريخى نشان نمى ‏دهد كه خليفه عمر شخصا شدت و شجاعت و رشادتى از خود نشان داده باشد، [بلكه] برعكس، به حكم تاريخ و بيان مورخين فريقين، هرگاه در مقابل لشكرى بزرگ يا مردمان قوى و پرزور از كفار قرار مى‏ گرفت، ترك مقاومت مى‏ نمود كه در اثر عمل او مسلمين فرار نموده و شكست بر لشكر اسلام وارد مى‏ آمد.
حافظ : كم‏كم بى‏ لطفى را از نزاكت خارج نموديد و به مثل خليفه عمر ـ رضى ‏اللّه‏ عنه ـ كه فخر مسلمانان است و در زمان خلافت او فتوحات بزرگى نصيب مسلمانان گرديده و در همه جنگ‏ ها به وجود او لشكر اسلام فاتح شدند اهانت نموده و آن بزرگ‏وار را جبون و فرّار و وجودش را باعث شكست مسلمانان قلمداد مى‏ نماييد. آيا سزاوار است مثل شما شخص شريفى تا اين اندازه اهانت به مردمان بزرگى مانند خليفه عمر ـ رضى ‏اللّه‏ عنه ـ كه مايه فخر و مباهات و افتخار مسلمين است، بنماييد و ما هم گوش بدهيم و حرف نزنيم؟
داعى : خيلى اشتباه فرموديد و تعجب است كه در اين چند شب هنوز كما ينبغى داعى را نشناخته ‏ايد [و] گمان مى ‏نماييد كه ممكن است داعى روى هواى نفس و حب و بغض جاهلانه و بدون دليل و برهان، تعريف يا تقبيحى از اشخاص بنمايم؛ خاصه نسبت به اشخاصى كه معروفيت در تاريخ دارند ولو از هر طبقه باشند. فقط عيب بزرگى كه در اين قبيل مجالس موجود است و قرن‏ ها به همين جهات بين مسلمانان اسباب بدبختى گرديده، سوءنظر و گمان‏ هاى بد است كه برخلاف دستور قرآن مجيد، از مسلمانان ظاهر مى ‏گردد با اين كه صريحا در آيه 12 سوره 49 (حجرات) مى ‏فرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ».(1)
چون اين جملاتى كه عرض كردم از دهان يك فرد شيعه بيرون آمده، لذا با نظر بدبينى تصور اهانت نموديد و حال آن كه مطلب غير از اين است كه شما گمان نموديد. زياده بر آن‏چه علما و مورخين خودتان نوشته ‏اند چيزى نگفتم.
بديهى است ما و شما در ازمنه نبوده ‏ايم، ولى به حكم عقل بايستى قضاوت نيك و بد افعال اشخاص را روى صفحه تاريخ بنماييم.
*************************
1-اى اهل ايمان، زياد دورى نماييد از ظن و گمان بد كه برخى از گمان‏ ها معصيت است.

نوشتن دیدگاه