آيا آن پيغمبرى كه بر هزار نفر مبعوث گرديده با آن پيغمبرى كه بر سى هزار نفر يا بيشتر مبعوث شده و با آن پيغمبرى كه بر كافه ناس مبعوث است يك‏سانند.
مثلى عرض كنم؛ آيا معلم كلاس اول با معلم كلاس ششم يكى است يا معلم كلاس ‏هاى عالى با پرفسور و استاد اونيورسته (1) يك‏سانند؟ بديهى است از جهت آن كه از يك مبدأ و وزارت‏خانه مأمورند و در تحت يك پرگرامند و هدف و مقصدشان عالم ‏كردن و تربيت جامعه است، يك‏سانند، ولى در معلومات، مقام و رتبه، هرگز يك‏سان نيستند. هر كدام به قدر معلومات و فضل و كمالى كه دارند به علاوه محل خدمت مأموريتشان بالاتر و متفاوت مى‏ باشند.
انبياى عظام هم از جهت دعوت يك‏سانند، ولى از جهت رتبه و مقام و معلومات، متفاوتند؛ چنان‏چه در آيه 253 همين سوره (بقره) مى ‏فرمايد: «تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللّه‏ُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ».(2)
جاراللّه‏ زمخشرى، عالم فاضل [و] مفسر خودتان در تفسير كشاف (3) گويد:
مراد به اين بعض، پيغمبر ماست كه فضيلت دارد بر انبيا به فضايل بسيار و خصايص بى‏ شمار كه اهم از همه آنها مقام خاتميت است.
نواب : خيلى خوش‏وقت و ممنون شديم كه حل اين معما را فرموديد. اينك يك سؤال ديگر دارم، با اين كه خارج از موضوع است با اجازه آقايان تمنا داريم خصيصه نبوت خاصه را ولو مختصر شده با بيان ساده نزديك به فهم همه ما بفرماييد. چون سال‏ ها ميل و آرزوى بنده اين بود كه اين سؤال را از آقايان علما بنمايم ولى كثرت مشغله ايجاد فراموشى مى‏ نمود. اينك فرصت به دست آمده را غنيمت مى‏ شمارم.
داعى : خصايص نبوت خاصه بسيار و دلايل در اين باب بى‏ شمار است كه چگونه مى‏ شود يك فرد كاملى از ميان انبيا واجد نبوت خاصه گردد كه همان مقام خاتميت باشد. ولى اين مجالس از براى اثبات نبوت خاصه آن هم براى مسلمانان پاك‏ طينت برقرار نشده و اگر بخواهيم وارد بحث نبوت خاصه شويم، از موضوع امامت باز مى‏ مانيم و وقت مجلس به كلى گرفته مى‏ شود. ولى براى آن كه رد تقاضاى شما را ننموده باشم، به مقتضاى ما لا يدرك كله لا يترك كله [يعنى آن‏چه كه الآن تمامش را نمى‏ شود تحصيل كرد، نبايد تماما هم كنار گذاشته شود] مختصر اشاره ‏اى مى ‏نمايم.
*************************
1-يعنى دانشگاه، به اصطلاح امروز.
2-افزونى و فضيلت داديم بعض انبيا را بر بعض ديگر به خصايص و فضايلى كه ديگران به مرتبه آن ها نرسيده ‏اند؛ اگرچه در نبوت مساوى بودند و به بعض جهات فضيلت اشاره فرموده كه بعض از آن انبيا كسى است كه خدا سخن گفت با او (مانند آدم ابوالبشر كه به او خطاب فرموده در آيه 35 سوره 2 (بقره) خبر مى‏ دهد «يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ» و در آيه 12 سوره 20 (طه) است كه به حضرت موسى فرمود: «أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ» و در آيه 10 سوره 53 النجم وحى نمودن به پيغمبر خاتم  صلى‏ الله‏ عليه‏ و ‏آله را در شب معراج خبر داده كه «فَأَوْحى إِلى عَبْدِهِ ما أَوْحى» پس انبيا در مراتب و درجات با هم مساوى نيستند و ترفيع داد بعضى از آنها را درجات.
3-تفسير كشاف، ج 1، ص 151.

نوشتن دیدگاه