چنانچه ابن ابى الحديد معتزلى كه از اعيان علماى شماست، در شرح نهج البلاغه (1) و ابوبكر رازى در تفسير (2) خود به همين آيه و جمله «ابنائنا» استدلال مى نمايند كه حسن و حسين از طرف مادر پسران رسول خدا هستند؛ همچنان كه خداوند در قرآن مجيد عيسى را از ذريه ابراهيم خوانده از طرف مادرش مريم.
محمد بن يوسف گنجى شافعى در كفايه الطالب، (3) و ابن حجر مكى در صواعق محرقه (4) از طبرانى از جابر بن عبداللّه انصارى و خطيب خوارزمى در مناقب (5) از ابن عباس نقل مى كنند كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: ان اللّه عزوجل جعل ذرية كل نبى فى صلبه و جعل ذريتى فى صلب على بن ابى طالب؛ يعنى خداى عزوجل ذريه هر پيغمبر را در صلب خودش قرار داد و ذريه مرا در صلب على بن ابى طالب قرار داد.
و نيز خطيب خوارزمى در مناقب (6) و مير سيد على همدانى شافعى، در موده القربى (7) و امام احمد بن حنبل كه از فحول علماى شما مى باشد در مسند (8) و سليمان حنفى بلخى، در ينابيع المودة (9) نقل مى نمايند (با مختصر كم و زيادى در الفاظ) كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: ابناى هذان ريحانتان من الدنيا ابناى هذان امامان قاما او قعدا؛ يعنى اين دو فرزند من (حسن و حسين) ريحانه منند از دنيا، و هر دو فرزندان من امامانند، خواه قائم به امر امامت باشند و خواه ساكت و قاعد.
و شيخ سليمان حنفى، باب 57 از ينابيع المودة (10) را مخصوص همين موضوع قرار داده و احاديث بسيارى به طرق مختلفه از علماى بزرگ خودتان از قبيل طبرانى و حافظ عبدالعزيز و ابن ابى شيبه و خطيب بغدادى و حاكم و بيهقى و بغوى و طبرى به الفاظ و عبارت مختلفه نقل نموده كه حسن و حسين فرزندان رسول خدا هستند.
در آخر همين باب از ابوصالح، و حافظ عبدالعزيز بن الاخضر و ابونعيم و طبرى (و ابن حجر مكى، در صواعق (11) و محمد بن يوسف گنجى شافعى، در آخر فصل اول بعد از صد باب كفايه الطالب (12) و طبرى در ترجمه حالات حضرت امام حسن (13)) نقل نموده اند از خليفه ثانى عمر بن الخطاب كه گفت: انى سمعت رسول اللّه يقول كل حسب و نسب فمن قطع يوم القيمة ماخلا حسبى و نسبى و كل بنى انثى عصبتهم لابيهم ماخلا بنى فاطمة فانى انا ابوهم و انا عصبتهم، يعنى شنيدم از رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «هر حسب و نسبى منقطع است [در] روز قيامت، مگر حسب و نسب من، و هر اولاد دخترى عصبه [نسب] آنها از جانب پدر است، مگر اولاد فاطمه كه من پدر و عصبه [نسب] آنها هستم.»
و نيز شيخ عبداللّه بن محمد بن عامر شبراوى شافعى در كتاب الاتحاف بحب الاشراف (14) اين حديث را از بيهقى و دارقطنى از عبداللّه بن عمر از پدرش در موقع تزويج ام كلثوم نقل نموده و جلال الدين سيوطى در كتاب احياءالميّت (15) بفضائل اهل البيت نقلاً از طبرانى در اوسط (16) از خليفه عمر نقل مى نمايد و سيد ابى بكر بن شهاب الدين علوى در رشفه الصادى من بحر فضايل بنى النبى الهادى (17) در سال 1303 نقل و استشهاد نموده كه اولاد فاطمه عليهاالسلام اولاد رسول اللّه صلى الله عليه و آله اند.
و اما شعر شاعر كه شاهد آورديد در مقابل اين همه دلايل محكمه مردود مى شود چنان كه محمد بن يوسف گنجى شافعى فصل اول بعد از صد باب كفايه الطالب (18) را در جواب همين شعر شاعر اختصاص به اين معنا داده، كه دخترزادگان پيغمبر فرزندان آن حضرتند و [به] علاوه اين شعر شاعر كفر است كه قبل از اسلام سروده، چنانچه صاحب جوامع الشواهد نقل نموده.
از اين قبيل دلايل بسيار است كه ثابت مى نمايد فرزندان فاطمه صديقه عليهاالسلام فرزندان رسول اللّه اند. پس وقتى سلسله نسب ما به حضرت اباعبداللّه الحسين عليه السلام ثابت گرديد، بنابر دلايل معتبرهاى كه بيان نموديم، ثابت است كه فرزندان و ذرارى رسول خدا هستيم و بزرگترين افتخار ما همين معنى مىباشد و احدى چنين افتخارى ندارد مگر ذرارى رسول اللّه صلى الله عليه و آله. چه خوش گويد فرزدق شاعر:
اولئك آبائى فجئنى بمثلهم
خلاصه احدى از ابناى زمان و مردم دنيا نمى توانند به بزرگى پدران خود فخر و مباهات كنند، مگر شرفا و سادات كه نسبت آنها منتهى مى شود به خاتم الانبياء و على مرتضى عليه السلام.
حافظ : دلايل شما بسيار مكفى و تمام بود. قطعا انكار آن را نمى نمايند مگر اشخاص لجوج عنود و خيلى هم ممنون شدم كه كشف حجب فرموده، ما را مستفيض فرموديد تا رفع اين شبهه بزرگ شد.
در اين موقع صداى مؤذن در مسجد برخاست كه اعلام نماز عشا را مى نمود؛ چون برادران اهل سنت به طور وجوب نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را از هم جدا و در موقع فضيلت آن به جا مى آورند، برخلاف شيعه كه تبعاً لرسول اللّه و ائمه از آل اطهار عليهم السلام در جمع و تفريق مختارند، آقايان آماده شدند براى رفتن مسجد و اداى فريضه. بعضى از آقايان گفتند: «اگر بناى برگشتن و ادامه دادن به مذاكرات است چون [يا] رفتن به مسجد و برگشتن خيلى از وقت مجلس گرفته مى شود، خوب است تا اين مجلس برقرار است نماز عشا همين جا ادا شود. فقط آقاى سيد عبدالحى (امام جماعت مسجد) بروند [و] در مسجد با مردم نماز بگزارند و برگردند.»
پيشنهاد مورد قبول آقايان قرار گرفت، فلذا در تمام مدت مناظره كه ده شب طول كشيد موقع نماز عشا در همان مجلس اداى وظيفه مى نمودند. در اين موقع آقايان به اتاق بزرگ ديگر رفتند، بعد از اداى وظيفه به اتاق محل مناظره مراجعت نمودند.
*************************
1-شرح نهج البلاغه، ج 11، ص 20.
2-تفسير رازى، ج 8، ص 86.
3-كفايه الطالب، ص 379، باب 100.
4-صواعق المحرقة، ص 124، 156.
5-مناقب، ص 327، ح 339.
6-مناقب، ص 138، ح 156.
7-مودة القربى، ص 12.
8-مسند احمد، ج 1، ص 77.
9-ينابيع المودة، ج 2، باب 54، ص 33 ـ 46.
10-ينابيع المودة، ج 2، باب 57، ص 343 ـ 350.
11-صواعق المحرقه، ص 156.
12-كفايه الطالب، ص 381.
13-ذخائرالعقبى، ص 14.
14-الاتحاف بحب الاشراف، ص 16.
15-احياءالميت، ص 113.
16-المعجم الاوسط، ج 6، ص 357.
17-رشفه الصادى من بحر فضايل بنى النبى الهادى، باب 3، ص 39 ـ 42.
18-كفايه الطالب، ص 379.
19-اينها هستند پدران من، پس بياوريد مرا به مثل اينها. اى جرير، آنگاه كه محافل و انجمن ها، ما را گرد هم آرد ديوان فرزدق، ص 306.
